11 - Aandoeningen van de pancreas Flashcards
Wat kunnen de oorzaken zijn van acute (boven)buikpijn met een verhoogd amylase in serum?
- Acute pancreatitis of opstoot van chronische pancreatitis
- Pancreastrauma
- GI perforatie, darminfarct, darmobstructie
- Zware hepatitis, cholecystitis
Kies wat juist is:
Als je maar één test mag doen, bepaal je best het serum amylase / lipase bij het vermoeden van acute pancreatitis.
Lipase.
Juist of fout?
Hyperamylasemie bij pancreatitis treedt later op dan hyperlipasemie.
Fout, de hyperlipasemie treedt later op.
Met welke testen kan je de exocriene pancreasfunctie evalueren? Bespreek.
- Vetdosage in faeces
- Pas gevoelig vanaf 85% functieverlies
- Kan ook gestegen zijn bij galzoutentekort, SIBO, coeliakie - Bepalen faecaal elastase
- Goede parameter
- Vnl. gebruikt bij mucoviscidose - Mengtriglyceriden ademtest
- Kan ook bij coeliakie gestoord zijn
Bespreek de verschillende beeldvormingsmogelijkheden van de pancreas.
- Echo: galstenen uitsluiten, pseudocysten diagnosticeren en opvolgen
- CT: gouden standaard bij acute pancreatitis (contrast!)
- MRI/MCRP: onmisbaar bij chronische pancreatitis
- Echo-endoscopie: rol bij alle vormen van pancreaslijden
- ERCP: enkel therapeutische rol
Bespreek de 2 soorten acute pancreatitis.
- Acute interstitiele pancreatitis (> 80%): oedeem en congestie, goede prognose (mortaliteit < 10%)
- Necrotiserende pancreatitis (< 20%): ernstig verloop en hoge mortaliteit (> 50%)
Welke oorzaken zijn verantwoordelijk voor 80% van de gevallen van acute pancreatitis?
Alcohol en galstenen.
Andere zijn: iatrogeen, trauma, medicatie (azathioprine, corticoïden), tumor, hypertriglyceridemie, mucoviscidose, virale infectie (CMV, bof).
Bespreek de diagnostiek van acute pancreatitis (symptomen, klinisch onderzoek, bijkomende testen).
Patiënt zal zich presenteren met acutebovenbuikpijn, die vaak hevig is en uitstraalt naar hypochondria. Vaak is er ook nausea of braken. In ernstige gevallen zal er ook veralgemeende inflammatie zijn met koorts, tachycardie, tachypnoe en hypotensie.
Het abdominaal onderzoek kan normaal zijn of er treedt peritoneale prikkeling op. Indien ernstig is er geen darmperistaltiek meer te horen.
Bijkomende onderzoeken bestaan uit de bepaling van amylase, lipase en CRP en een CT-scan bij vemoeden van een ernstige pancreatitis om de aanwezigheid en uitgebreidheid van necrose te bepalen.
Juist of fout?
De hoogte van de spiegels van amylase en lipase zijn NIET prognostisch voor het verloop van een acute pancreatitis.
Juist.
Bespreek de behandeling van een milde, acute pancreatitis.
De behandeling bestaat vooral uit vochttoediening en pijnbestrijding. Patiënten worden niet meer oraal gevoed en soms wordt een maagsonde geplaatst. Voeding wordt na enkele dagen herstart indien de pijn snel verdwijnt en de bloedwaarden verbeteren.
Bespreek de behandeling van een ernstige, acute pancreatitis.
Patiënten worden opgenomen op intensieve zorgen. Er worden voldoende IV vocht en elektrolyten toegediend en de patiënt krijgt parenterale nutritie.
Wat is het verschil tussen de RANSON en APACHE score?
Beide zijn scores om de ernst en evolutie van een acute pancreatitis te bepalen. De RANSON score brengt enkel biochemische parameters in rekening, terwijl de APACHE score ook rekening houdt met leeftijd en chronische gezondheidsstatus. Verder wordt de RANSON score pas 48u na de opname op IZ bepaald, terwijl de APACHE score op elk moment kan bepaal worden. APACHE is moeilijker te bepalen maar heeft wel een grotere predictieve waarde.
Wat zijn indicaties tot chirurgisch ingrijpen bij een acute pancreatitis?
- Verdachte kliniek voor perforaties, bloeding, ischemie
- Geïnfecteerde pancreas necrose
- Georganiseerde pancreasnecrose met niet gunstig evoluerend klinisch beeld
- Cholecystectomie (direct in geval van milde pancreatitis, laattijdig in geval van ernstige acute pancreatitis)
- Pseudocysten of fistels
Wat is de meest voorkomende oorzaak van chronische pancreatitis?
Chronisch alcoholgebruik.
Hoe kan een patiënt met chronische pancreatitis zich presenteren?
Er zijn recidiverende opstoten van pijn met uitstraling naar de rug, vaak uitgelokt door een vetrijke maaltijd of alcohol. De pijn verbetert in voorovergebogen houding. Er is dan ook minder eetlust en anorexie met vermagering.
Soms is er icterus, wanneer er compressie is op de ductus choledochus.
Er kan exocriene PI ontstaat met o.a. steatorroe als gevolg. Later is er ook endocriene PI, met diabetes als gevolg.