گرده افشاني Flashcards
پنج مرحله زيستي گياه
١- نوجواني ٢-انتقال(⬇️Ga⬆️, auxin ٣-بلوغ ٤-ركود ٥-انقراض
جوانه از چند قسمت تشكيل شده:
١- كوپوس قسمت وسطي كه اندام زايشي توليد ميكند
٢-تونيكا قسمت جانبي كه اندام هاي رويشي توليد ميكند
٣- ليف پريمورديا leaf perimordia
گل تحت تاثير چه عواملي توليد مي شود:
١- عوامل داخلي : إب،تركيبات مياني(پروتئينهايي كه كار آنزيم را انجام ميدهند) و..
٢-عوامل خارجي: آلودگي هوا، اشعه هاي مرگزا. كودها، رطوبت هوا، نور و …
همه اينها مسير تبديل جوانه به گل را تغيير ميدهند و يا آن را تسريع ميكنند..
موانع تبديل گل به ميوه:
بيشتر مشكلات به رقابت و عدم گرده افشاني مربوط ميشود كه با افزايش مواد غذايي و تنك اين مشكل حل ميشود ، اما مشكل گرده افشانب را بايستي با علم به گياه مورد نظر و گرده افشاني مصنوعي برطرف كرد(اصلاح كرد)
انواع گل:
١- كامل: گلهايي كه وجود دو عضو اندام نر و ماده در آنها ضروري است، اين گلها ممكن است فاقد گلبرگ يا كاسبرگ باشند.
٢- گلهاي كامل: در بسياري از منابع به گلهايي كه يكي از اندام زايشي را نداشته باشند يا يكي از اندام هاي زايشي غيرفعل باشد، ناقص گويند.
وظيفه اندام رويشي در گل:
اين اندام ها شامل گلبرگ ى كاسبرگ و… مي باشند كه صرفا حفاظتي و هدايتي اند. وظيفه حفاظت اندام هاي زايشي از حوادثي چون باد شديد ،نور مستقيم ،ضربه، آلودگي
ساختار پرچم:
كيسه بساك كه قسمت انتهايي پرچم است معمولا از چهار حجره تشكيل شده است كه اين حجره ها خودشان از چند لايه تشكيل شده اند: ١- اپيدرميس Epidermis ٢- لايه مقاومتي Fibrous ٣- لايه زايشي Taptum ٤- حفره نگهدارنده دانه گرده Pollen mother cell
تيپتم يا لايه زايشي داراي سلول هايي است كه درشت ميشوند و مانند باران از بدنه جدا مي شوند. اين سلول ها همان دانه گرده اند.
فرايند توليد دانه گرده:
تيپتم يا لايه زايشي داراي سلول هايي است كه درشت ميشوند و مانند باران از بدنه جدا مي شوند. اين سلول ها همان دانه گرده اند.
دانه گرده خود يك سلول است كه از يك پوسته تخم مرغي شكل ، ماده پروتئيني به نام پروتوپلاست و يك ماده وراثتي به نام هسته يا نوكلئوس تشكيل شده است . طبيعت گرده اوليه هميشه شبيه هم است، همه تك سلولي و پوسته نازك(بسيار نازك) دارند اين تك سلول هم از طريق ميتوز و هم ميرز تقسيم ميشود اما فقط سلولهاي حاصل از ميوز است كه باعث توليد گرده بارور و سالم ميشود. اين تكثير در نهايت موجب توليد چهار سلول مجزا مي شود يك آنزيم ديواره بين آنها را حدا ميكند (در بعضي گياهان هضم آنزيمي صورت ميگيرد)هر گرده از يه جز پوسته ،قسمت ذخيره اي و هسته تشكيل شده است.
پوسته گرده:
دنيايي از صنعت در ان است، از دو قسمت اگزين Exin و انتاين Entin تشكيل شده است. اگزين فقط وظيفه محافظتي دارد. ساختار اگزين :سلولزي است و در اگزين بسته به نوع گياه به فواصل مشخصي دريچه هايي وجود دارد . به دليل تفاوت در فواصل اين دريچه ها ميتوانيم از اين مشخصه براي شناسايي گونه و زير گونه هاي مختلف استفاده كنيم. اين تفاوت در سطوح ميكروسكپي براي شناسايي ژنوتيپ ها بسيار اهميت دارد.
انتاين: اين لايه بصورت حفره حفره است. اين لايه پر از مواد مختلف پروتئيني ، هورمون ها،قند ها و آنزيم هاي مختلف كه وقتي گرده خشك شد اين مواد از خالت مايع به حالت رسوب شده ذخيره مي شوند اين رسوبات تركيبات متنوعي دارند كه با لايه انتاين ارتباط مستقيم دارد.
انتاين از دو قسمت بيروني و دروني تشكيل شده است. گرده به دليل خشك بودن هنگاميكه در محيط مرطوب قرار ميگيرد به مقدار زياد آب جذب ميكند ، آب هم از طريق پوسته سلولزي و هم از طريق آسپرچر وارد ميشود، منتها وارد اگزين و حفره ها هم مي شود. هنگامي كه وارد حفره شد مواد را حل كرده و همراه با انتين داخل سلول شده و موجب جوانه زدن گرده مي شود.
فرايند جوانه زني گرده:
هنگاميكه گرده اشباع شد در همان مراحل اوليه مقداري مواد را به بيرون نشت ميكند اين مواد روي سطح اگزين مي آيند و اگزين را به بيرون مي رانند . پروتئين موجود در اين نشت بزرگترين نقش را در سازگاري يا ناسازگاري گياهي بازي ميكنن. به همين دليل است كه وقتي گرده روي كلاله قرار ميگيرد ممكن است لوله گرده رشد كند يا متوقف شود.
دليل همه مشكلات پروتئين هايي هستند كه داخل گرده قرار دارند بخصوص در قسمت بيروني ، اين پروتئين ها اگر با پروتئين هاي اندام ماده متفاوت باشند رشد لوله گرده ممكن ميشود.
هنگاميكه اولين قسمت لوله گرده بيرون زد پروتئين هاي مختلف خارج شده و مواد غذايي يه بافت اضافه ميكند و موجب مي شود سلول هاي اين بافت از هم فاصله بگيرند ، اما اگر گرده ناسازگار باشد چنين اتفاقي نمي افتد و فاصله مورد نياز براي عبور لوله گرده ايجاد نميشود .
سلول هاي جنسي n كروموزومي اند. سلولهاي بافتي ٢n كروزومي . پروتئين هاي تفكيك جوانه گل و برگ در برگ ساخته ميشونذ.
تفاوت گرده اسپروفيتي و گامتوفيتي:
١- گ: توسط ژن هاي هاپلوئيد دانه گرده كنترل ميشوند(n) / اس:در اندام ماده كنترل مي شوند (2n) توسط بافت ديپلوئيد والد گرده كنترل ميشوند.
٢- گ: مستقل از فعاليت آللها. عمل ميكند/ اس: با برتري گرده نسبت به اندام ماده كنترل ميشوند.
٣-گ : گرده ها داراي دوهسته اند/ اس: گرده ها سه هسته اي هستند.
٤- گ: گرده ها انبار داري خوبي دارند/ اس: قوه ناميه گرده در انبار كم مي شود.
٥-گ: گرده در محيط كشت راحت جوانه ميزند/ اس: گرده به سختي جوانه ميزند.
٦- گ: كالوز در لوله ذخيره ميشود نه در بافت مادگي/اس: كالوز ديده نميشود اگر هم ديده شود لوله گرده ديده ميشود. كالوز در اندام ماده و لوله گرده ذخيره ميشود.
٧-گ: رشد لوله گرده در خامه يا تخمدان متوقف ميشود/ اس: رشد لوله گرده در سطح كلاله يا بافت كلاله متوقف مي شود.
٨- گ: در موقع گرده افشاني كلاله مرطوب است / اس : در اسپروفيت ها در موقع گرده افشاني كلاله خشك مي شود.
مشخصات تخمدان؛
تخمدان بافت گياهي است كه پر از سلول هاي نوسلوس(خورش) است كه بعد قسمت انتهايي آن به شالاز يا بن متصل ميشود. از بالا حفره ميكروپيل يا منفذ تخم وحود دارد.
نحوه تكامل كيسه جنيني:
خورش پر از سلول هاي در حال رشد است. در نزديك بن وقتي خورش بالغ شد به دليل به هم خوردن غلظت هورموني يك سلول از ديگر سلول ها درشت تر ميشود و براي مادر شدن كانديد ميشود كه بعدها مادر كيسه جنيني Megaspor mother cell ناميده ميشود(MMC)
مادر كيسه جنيني MMC تحت تقسيم ميوز به چهار سلول n كروموزومي تبديل ميشود . باز يك سلول بيشتر رشد كرده و سه سلول پاييني سياه ميشوند و از بين ميروند (فشرده شده و حذف ميشوند) در نهايت كيسه جنيني تك هسته اي باقي مي ماند.
همين كيسه چهار تقسيم ميتوز انجام ميدهد تا به هشت هسته برسد. اين سلول هشت هسته در تمامي كيسه هاي جنيني متفاوت مي باشند. در بين هشت هسته، سه هسته بسيار بسيار مهم و حياتي اند و بقيه ذخيره جنيني محسوب ميشوند.
(سه سلول قرينه(سينرجيكس)- سلول تخمزا(egg) - سلول مركزي (2n) سلولهاي قطبي يا پولار نوسلار هم خوانده ميشوند) - سه سلول متقاطر(فقط براي ذخيره از سه تا يازده تا متغيرند (بسته به نوع گياه)
تكامل كيسه جنيني در زمان سازگاري انجام ميشود. هر كدام از هسته ها وظيفه خاصي دارند كه به ترتيب بيان ميشود.
لقاح :
قرينه ها معبرند ، يعني محل عبور لوله گرده اند، بخش پروتئين هاي حفره اي دارند با اينكه بسته اند بسيار نازكند و وقتي لوله گرده به آن نزديك مي شود به راحتي وارد آن ميشود (به بخش نازك يا نخي فيلي فرم آپاراتوس filiform aparatus ميگويند)
به محض ورود لوله گرده به داخل يكي از سلولهاي برينه سلول كناري به تدريج از بين مي رود. سپس نوك لوله گرده در سلول قرينه باز مي شود و دو هسته آزاد ميشوند. هسته زايشي در حين رشد لوله گرده تكثير مي شود. هسته رويشي در زمان ورود لوله گرده به قرينه ها از بين مي رود. يعني دو هسته ي وارد شده به قرينه هر دو زايشي اند. يك هسته زايشي وارد سلول تخمزا ميشود و بعدي وارد سلول قطبي ميشود. سلول قطبي مواد غذايي تخمزا را تامين ميكند. جنين اوليه از حل شدن سلول ها متقاطر جان ميگيرد. راه ديگر رساندن مواد غذايي به جنين از طريق لوله گرده است. پس از باز شدن سر لوله گرده و آزاد شدن دو هسته زايشي لوله گرده از بين ميرود و فقط يك كانال مي ماند. كه از طريق اين كانال پروتئين وارد ميشود و يا بصورت آميبي هسته زايشي وارد سلول تخمزا و قطبي مي شود و يا بصورت هضم ديواره سلولي
كيسه جنيني پر از آندوسپرم مي شود . آندوسپرم 3n كروموزومي ميشود . جنين 2n كروموزومي ميشود و بعد از تكثير فراوان يك بند و يك توده ايجاد ميكند و بعد متوقف مي شود. اما آندوسپرم بطور مداوم تكثير شده سپس ديوار تشكيل داده گاهي دو هسته در يك سلول واقع ميشود و گاهي سه هسته . به تدريج سلول هاي آندوسپرم ميميرند و از مواد باقي مانده آنها جنين رشد ميكند و بعد از كاشت مواد داخل بذر هضم شده و بذر جوانه ميزند.
آندرومنشي:
گلها معمولا نر يا ماده اند اما گل كامل هم دارند. (علاوه بر گل يك جنسي گل كامل هم دارند).
اسپوروپولنين
مواد اصلي ديواره دانه گرده و هاگها كه احتمالا جزو پلي ترپنها محسوب ميشوند.
تعريف يكپايگي و دو پايگي:
گل نر و ماده روي يك گياه بر روي شاخه هاي مختلفند.. يا داراي گلهاي دوجنسي نر و ماده اند
دوپايگي: گلهاي نر و ماده روي درختان متفاوت (روي دو گياه)
مكانيسم هاي دگرگشني
هر عاملي كه باعث به هم خوردن خودگشني در گياهان شود عاملي براي دگرگشني است.
١- برخي فيزيكي اند(فاصله در دو پايه ها)
٢فيزيولوژيكي و ژنتيكي( دوپايگي-نرعقيمي- ماده عقيمي-خودناسازگاري- عدم رسيدن همزمان اندام نر و ماده- ژنتيكي(تغيير در ساختار اندام نر و ماده)
