روش تحقيق ١ Flashcards
اهميت بازنگري منابع علمي ؛
به محقق كمك ميكند تا از جنبه هاي ديگر مرتبط با موضوع مورد تحقيق علمي خود، آنچه تا كنون كشف شده است، روش هاي اميد بخش، مايوس كننده و مسائل حل نشده كه باقي مانده است آگاه شود.
١- كمك به فهم بيشتر مسئله مورد تحقيق كه به محدود كردن موضوع تحقيق و نهايتا به مسئله تحقيق مي انجامد
٢- كمك به دانستن و آگاهي يافتن از كإرهاي ديگران و موضوع تحقيق در نتيجه گرفتن الگوي در موضوع تحقيق مي شود.
٣- كمك در نوشتن بحث تحقيق و مقاله مستخرج از كار تحقيق
٤- آشنايي با روش هاي مختلف تحقيق كه مي توان در تحقيق فعلي از آنها استفاده كرد
٥- جلوگيري از دوباره كاري و تكرار مكررات
انتشارات علمي براي بازنگري منابع معمولا شامل يكي از انواع زير ميباشد
١- گزارش هاي تحقيقي موضوعات مختلف و خلاصه مقالات ارائه شده در سمينارها
٢-بازنگري يك تحقيق در موضوع حاضر
٣- مقالات ارائه شده در سمينار ها
٤- كتاب
٥-اخبار و اطلاعيه ها، مقالات نيمه تكنيكي، كه در كتابخانه ها پيدا ميشوند..
بازنگري منابع علمي مرتبط با موضوع در چه قسمت از تحقيق بكار گرفته ميشوند:
محقق بايد نسبت به ياداشت برداري و تنظيم مطالب از روي منابع مورد نظر اقدام و خلاصه اي از ان مطالب را در بررسي منابع علمي، مقدمه و بحث به كار برد.
هدف از بررسي منابع :
آشنا شدن محقق با موضوع و يافتن نقاط ضعف و قوت در مقالات ديگران است.
مكان جستجو براي منابع مختلف :
١-استفاده از كتابخانه
٢-دستيابي مستقيم به اطلاعات (اندكس هاي دوره اي )
٣- استفاده از مراكز اطلاعاتي براي جستجوي داده ها(الف. اينترنت يا شبكه شبكه ها
٤- استفاده از فهرست ارجاعات علمي ،
٥- انتقال پرونده هاي كامپيوتريFTP،
٦-گروه هاي خبري
٧-استفاده از إمكانات يك كامپيوتر از راه دور Telnet
در بازنگري مدارك تحقيق از چه منابعي مي توان استفاده كرد:
١- مطالعات انجام شده در منطقه خاص
٢- نتايج تحقيقات جاري
٣-كار روي روش هاي تحقيق و استفاده از روش هاي بكار گرفته شده در ديگر تحقيقات
٤- گرفتن پاسخ از آژانس هاي مختلف كه اطلاعات را از طريق پست الكترونيك در اختيار قرار ميدهند (مثل FAO )
٥- مشاهدات عيني
٦- گزارشات حوادث
٧- كتاب ها، مقالات ، روزنامه ها ، يادداشت هاي غير رسمي و…
٨- آمارهاي جمع آوري شده در سطح ملي، ايالتي، سازماني و..
٩- مداركي كه با استفاده از كامپيوتر تنظيم و در اختيار مراجعين قرار ميگيرند
١٠-كتاب شناسي هاي موجود در انتهاي مقالات يا كتاب شناسي هايي كه جداگانه تهيه شده اند
وقتي كتاب يا مجله اي در كتابخانه محلي موجود نيست از چه طريق ميتوان به ان دست يافت:
از طريق قرض بين كتابخانه اي ؛
١- امانت گرفتن از يك كتابخانه به وساطت كتابخانه ديگر
٢- درخواست براي ارسال كپي از يك يا چند صفحه كتاب ، مقاله يا پايان نامه
٣- درخواست كپي از صفحات انتخاب شده از يك ميكروفيلم يا ميكروفيش
دست يابي مستقيم به اطلاعات به چه صورت است :
اندكس هاي دوره اي از بسياري جهات شبيه اندكس يك كتاب و يا كارت بايگاني كتابخانه مي باشند . اين ضمايم معمولا صفحه يا صفحات كتبي كه در مورد مطلب به خصوصي بحث كرده اند را به فهرست در مي آورند. سه نوع ضميمه وجود دارد:
١- ضمايم مربوط به كتب و مجموعه ها
٢- ضمايم مربوط به مقالات منقول در مجلات
٣- ضمايم مربوط به مطالب منقول در روزنامه ها
در زمينه كشاورزي أندكس معروفي بنام … وجود دارد
اندكس كشاورزي و بيولوژيكي
استفاده از رايانه در فعاليت هاي تحقيقي و بررسي منابع موجب تسريع و سهولت در عمليات بوده و راهي است براي :
١- تسريع بخشيدن محاسبات و جستجوي اطلاعات ،
٢- آسان كردن محاسبات پيچيده
٣- تعيين ارتباطات و همبستگي دقيق بين صفات (مجموعه محاسباتي كه بدون دسترسي به كامپيوتر دشوار ، وقت گير و همراه با خطاي زياد است)
٤- تسهيل در نظام مخابراتي و مبادله اطلاعات
٥- تسهيل در نظام آموزش به عنوان منبع قوي از اطلاعات ، قابل ارزيابي است.
امروزه موسسات زيادي به كمك رايانه اقدام به جمع آوري ،تهيه اطلاعات ، سازماندهي و ايجاد پايگاه هاي اطلاعاتي نموده اند. به عنوان مثال از طريق استفاده از … به راحتي ميتوان به كارش عنوان مقاله ،نام نويسنده و پردازش هاي موضوعي و استخراج مشخصات ديگر مقالات از طريق لغات كليدي پرداخت.
ديسكت هاي فشرده مانند اگريكولا ، آگريس ، كب
استفاده از مراكز اطلاعاتي براي جستجوي داده ها به چه طريق است:
از طريق اينترنت يا شبكه شبكه ها
لازمه ايجاد ارتباط با سيستم ميزبان ، يك رايانه يا ترمينال است و اگر از دور اين ارتباط برقرار مي شود ، وجود … ، …. و … ضرورت دارد.
يك خط تلفن ، مودم و نرم افزار ارتباطي مناسب
نرم افزار هاي أرسال و انتقال پيام و فايل :
پاين، ميل ، الم و يودورا
از سه برنامه اول در محيط يونيكس ميتوان استفاده كرد و از برنامه چهارم كه نوعي پست إلكترونيكي اف لاين است ميتوان در محيط ويندوز استفاده كرد .
فهرست ارجاعات علمي :
موسسه علمي (اس سي اي ) ، فهرست ارجاعات علمي را بنيان نهاده است . اين فهرست با پوشش دادن بيش از ٣٢٠٠ مجله مهم توانسته است ساليانه مجموعا بيش از هفتصد هزار مقاله به چاپ رسيده را فهرست نمايد
اس سي آي داري چند فهرست اصلي مي باشد:
الف ) فهرست منابع (در اين فهرست ،اطلاعات كتاب شناسي كاملي به انضمام نام مؤلفان ، عنوان ها ، نام مجله يا كتاب ، شماره مجله ، تعداد صفحات ، سال انتشار و تعداد مرجع هاي ذكر شده در آن مقاله قابل بازيابي است.
ب)فهرست اقتباس ها:اين فهرست به مؤلفان اصلي مقاله ها و كتاب هايي كه از آنها نقل قول يا أرجاعي آورده شده اشاره ميكند.
ج) فهرست موضوعي پرميوترم: در اين فهرست اصطلاحات و واژه هاي موجود در عناوين مقالات ، قابل بازيابي هستند. نحوه تنظيم واژه ها و اصطلاحات به گونه اي است كه به واژه ها و اصطلاحاتي كه به مدخل اصلي مربوط ميشوند اشاره ميكند.
د)فهرست شركت ها : اين فهرست شامل دو بخش است . بخش جغرافيايي كه زير مجموعه آن كشور ، موسسه ، بخش و … خواهد بود وبخش ديگر ، بخش سازماني است كه موقعيت جغرافيايي هر سازمان را مشخص مي كند.
انتقال پرونده هاي كامپيوتري (اف تي پي )
از خدمات ديگر اينترنت . هدف از اين سرويس ، فراهم كردن امكان انتقال آسان و سريع پرونده ها أعم از داده ها، برنامه ها و إسناد و مدارك بين كامپيوتر هاي موجود در شبكه ميباشد .
نكات مهم در بررسي منابع
١-بطور وسيع و همه جانبه انجام دهيد و فقط در محدوده اي باريك موضوع تحقيق بررسي منابع را محدود ننماييد .
٢- نظريات و عقائد شخصي خود را دخالت ندهيد
٣- از تعصبات و يكسو نگري در تهيه مطالب بپرهيزيد
چند نمونه معمول از پيش داوري و تعصب در طَي بررسي منابع
١- استفاده از ألفاظي به جاي منطق براي متقاعد كردن خواننده و در نتيجه او را در راه غلط قرار دادن
٢- كم بهاء دادن به مباحثي كه اتفاق نظر در آنها وجود ندارد و نتايجي كه مفيد مي بأشد
٣- محدود كردن منابع به آنهايي كه فقط نقطه نظر نويسنده را تاييد ميكنند
٤- تفاوت هاي بي معنا بين گروه شاهد آزمايش و گروه هاي ديگر را عملا به شكل تفاوت هاي معني دار گزارش كردند
٥- گرفتن نتايج قطعي بر اساس يافته هاي مقدماتي و يا به يك مورد عموميت دادن
انتخاب ماده يا مواد آزمايشي :
افراد يا اعضاي جامعه يا نمونه ، ماده آزمايشي را تشكيل مي دهند مثلا در آزمايش مقايسه ارقام گندم ، زمين مزرعه ماده آزمايشي است. در انتخاب مواد آزمايشي بايد به گونه اي عمل كرد كه مواد انتخابي معرف توده اي باشند كه تيمار ها در آينده روي آنها آزمايش مي شوند.
روش ثبت دقيق عملكرد :
بهترين روش براي آگاهي از كيفيت تغييرات حاصلخيزي در كل زمين انتخاب شده براي انجام آزمايش اين است كه زمين را به قطعات مساوي تقسيم نموده و در آنها يك رقم از يك گياه زراعي خاص كشت گردد ، در پايان فصل عملكرد محصول توليد شده هر قطعه را بطور دقيق ثبت گردد. اين روش را ثبت دقيق عملكرد مي نأمند.
هدف از كشت اوليه به روش بالك :
تعيين درجه يكنواختي خاك از طريق اندازه گيري حاصلخيزي خاك قطعه ي آزمايش و بررسي گياه زراعي است.
مطالعه مجمل و مقدماتي ؛
معمولا با كاشت يك محصول يكنواخت ، زمين را براي آزمايش هاي مزرعه اي آماده مينمايند . در يك مركز تحقيقات ، گاهي محصول يكنواخت قبلي كرت هاي مجزا كه داراي اندازه كوچك هستند برداشت مي شود و عملكرد دقيق آن ثبت مي گردد. به اين عمل اصطلاحا مطالعه مجمل و مقدماتي گفته مي شود.
يكنواخت كردن كشت
كاشت كامل قطعه انتخاب شده بوسيله تك محصول باعث افزايش يكنواختي خاك قطعه آزمايشي مورد نظر مي شود و فرصتي را براي ثبت بقيه غير يكنواختي فراهم ميكند ، به اين كار يكنواخت كردن كشت گفته مي شود.
هدف از انجام كشت يكنواخت
از بين بردن غير يكنواختي هاي ناشئ شده در خاك در نتيجه عمليات زراعي نظير ريشه كن كردن علف هاي هرز
كشت يكنواخت در چه مواردي موفق نيست :
كشت هاي يكنواخت براي جبران تاثيرات بعدي مانند آهك دادن ، دادن كود حيواني به زمين ،استفاده منظم از كوهاي معدني خصوصا فسفر و براي از بين بردن لايه سخت در زير لايه شخم مناسب نيست .
عوامل تصادفي كه ممكن است باعث ايجاد غير يكنواختي در قطعات آزمايشي شوند:
به عنوان مثال بايستي كرت هاي آزمايش، بيش از ٥٠ تا ١٠٠ متر از محل زندگي و پرورش حيوانات يا رشد درختان و ٢٥-٣٠ متر از تك درخت ها و ٢٠متر از جاده و نهر فاصله داشته باشند. ديگر عوامل تصادفي ، كه ممكن است باعث ايجاد غير يكنواختي در قطعات آزمايشي شوند عبارتنداز:
١-تغييرات و كإرهاي انجام شده در روي زمين(نظير جاده هاي قبلي عبور داده شده روي زمين ،جايي كه قبلا محوطه نگهداري گاو بوده است و…)
٢- محل سابق تلنبار كود حيواني
٣- محل سابق كوبيدن ساقه هاي گياهان (خرمن كوبي )
٤- جوي و كانال هاي متروكه آبياري
اين چنين غير يكنواختي ها چون اثرات درازمدت روي خاصلخيزي خاك دارند با قطعه ي آزمايشي ناسازگار هستند.
انتخاب روش تحقيق به چه بستگي دارد:
در حد وسيعي به موضوعي كه روي ان تحقيق انجام ميشود و أهداف تحقيق .. تحقيق ممكن است توصيفي باشد و بررسي نمونه را شامل كرد و يا ممكن است يك آزمايش كنترل شده يا سري هاي از آزمايش را شامل گردد .
جامعه
در آمار به مجموعه اي از افراد كه داراي حداقل يك صفت مشترك باشند جامعه گفته ميشود .
نمونه
به بخشي از جامعه كه معرف آن جامعه باشد نمونه إطلاق مي شود .
بررسي يك نمونه را براي برآورد پارامترهاي جامعه در چه مواردي مي توان توصيه كرد:
١-وقتي هدف مطالعه صفات خاصي براي كل جامعه در زمان كوتاه باشد.
٢- وقتي جامعه مورد مطالعه نامحدود و يا عملا خيلي بزرگ باشد
٣- وقتي هزينه اختصاص يافته به تحقيق محدود باشد
٤- وقتي محقق علاقمند باشد در كمترين زمان ممكن به نتايج خود نائل آيد.
٥-هنگامي كه نيروي انساني براي برداشت و ثبت داده ها محدود باشد.
٦- هرگاه إمكانات لازم محدود باشد.
چه نمونه اي خوب تلقي مي شود:
١- نماينده واقعي جامعه باشد
٢- بطور تصادفي انتخاب شود
نمونه تصادفي :
نمونه اي تصادفي است كه هر يك از اعضاي جامعه شانس مساوي جهت حضور در نمونه يا انتخاب شدن را داشته باشد .
اصل نمونه گيري :
هيچ نوع رابطه اي منطقي نبايد بين روش نمونه گيري و ويژگي هايي كه بايد نمونه گيري شود وجود داشته باشد .
نمونه ها را ميتوان در دو دسته وسيع … و … جاي داد.
احتمالي و غير احتمالي
انتخاب نمونه احتمالي به كمك عامل شانس انجام ميگيرد و اشتباهات مربوط به آنها عمدتا از نوع اشتباهات تصادفي كه قابل اندازه گيري هستند مي باشند.
سه نوع نمونه گيري بسيار مشخص و متداول :
١- تصادفي ،در اين نوع نمونه گيري محقق واحدهايي را كه بر حسب تصادف در دسترس او قرار ميگيرند انتخاب ميكند
٢-نمونه گيري قضاوتي يا تعمدي ، محقق بر حسب دانش و قضاوت صحيح و اتخاذ راه كار مناسب مي تواند مواردي را برگزيند كه در مجموع معرف جامعه باشد .
٣- نمونه گيري سهميه اي ، در اين نوع نمونه گيري سعي مي شود ساختار نمونه مشابه ساختار جامعه باشد ، براي مؤلفه هاي اين ساختار سهميه ها نيز متناسب با حجم آنها در نظر گرفته مي شوند.
شاخص آماري
مقدار اندازه گيري شده مربوط به يك نمونه ،شاخص آماري ناميده مي شود.