życie w zaborach Flashcards
Jak wyglądało życie w zaborze rosyjskim?
- szkolnictwo: brak polskiego nauczania, szkoły programowo antypolskie
- Apuchtin Aleksander: kurator Warszawskiego Okręgu Naukowego, rusyfikator
- Kościół Katolicki: dążenie do ograniczenia roli (inwigilacja, kasacje, zakaz kontaktów biskupów z Rzymem)
-> reakcje Polaków: opór, Konrad Prószyński pisze “Elementarz”, uniwersytet latający, świadomość narodowa
Jak wyglądało życie w zaborze pruskim?
- cele: unifikacja ziem, zatarcie różnic narodowych, polityka zespolenia narodowego
- nacjonalistyczna propaganda, kulturkampf, rugi pruskie 1885, germanizacja, ustawa kagańcowa (ograniczenie języka w publice)
- Kościół Katolicki: chęć podporządkowania państwu (odebranie nadzoru nad szkolnictwem, kary za wygłaszanie poglądów o zaborach, wydalenie zakonów z Rzeszy)
- szkolnictwo: główne narzędzie germanizacji, brak uczelni wyższych
- od 1867 niemiecki powszechnie obowiązuje w administracji
- 1 kwietnia 1901 strajk dzieci we Wrześni
- ucieczki ze Wschodu w związku z industrializacją Niemiec po 1871 (polonizacja kresów)
- 1886 komisja kolonizacyjna: wykupuje ziemie i zasiedla je niemieckimi chłopami
Kim był Mieczysław Ledóchowski?
Arcybiskupem poznańsko-gnieźnieńskim, który za sprzeciw wobec kulturkampfu trafił do więzienia
Co powstało w 1894?
Hakata, czyli Związek Wspierania Niemszczyzny na Kresach Wschodnich (Hansemann, Kenneman, Tiedemann)
Jak wyglądało życie w Galicji?
- kraj koronny (terytorium składowe Austrii), Lwów stolicą, na czele namiestnik (Polak)
- sejm krajowy: ograniczone kompetencje (uchwala budżet, wyłania Wydział Krajowy, nakłada podatki, reguluje gospodarkę rolną)
- Ministerstwo ds. Galicji w Wiedniu, Rada Szkolna Krajowa
- Alfred Józef Potocki i Kazimierz Badeni (premierzy rządu Austrii)
- Agenor Gołuchowski senior (3x namiestnik), Agenor Gołuchowski jr (minister spraw zagranicznych) i Julian Dunajewski (rektor UJ)
- spór o serwituty, konflikt narodowościowy (Polacy-Ukraińcy)
- język polski w urzędach, oświacie i sądach; działały teatry, biblioteki, uczelnie wyższe
- konserwatyści krakowscy (stańczycy) vs liberałowie-demokraci
- słaba sytuacja gospodarcza i społeczna
Czym jest kuria?
Grupą wyborców wyodrębniona na podstawie dochodu, wykształcenia lub wykonywanego zawodu (w Galicji były 4 do sejmu)
Jak wyglądała gospodarka na ziemiach polskich?
Prusy
- Marcinkowski, Cegielski, hotel Bazar
- najlepiej rozwinięte rolnictwo (płodozmiam, wydajność, maszyny)
- huty na Śląsku, maszyny na Pomorzu Gdańskim
Rosja
- polskie stowarzyszenia, przywrócenie języka
- przemiany po 1864, Klemensów centrum modernizacji rolnictwa
- najlepiej rozwinięty przemysł, brak granicy celnej, włókiennictwo
Austria
- Franciszek Stefczyk, kasy rolnicze
- konflikty, powolna modernizacja rolnictwa
- zacofanie przemysłu, sól w Bochni i Wieliczce, ropa
Kim był Iwan Franko?
Ukraińskim poetą, a także aktywistą socjalistycznej Rusko-Ukraińskiej Partii Radykalnej (1890)
Jak wyglądała sytuacja społeczna na ziemiach polskich?
- wzrost liczby ludności, wielonarodowość
- praca organiczna i praca u podstaw (Prusy: Maksymilian Jackowski oraz ks. Piotr Wawrzyniak)
- zmiany struktury społecznej (arystokracja, ziemiaństwo, drobna szlachta, burżuazja, drobnomieszczaństwo, robotnicy, inteligencja)
Kim był Leopold Kronenberg?
1812-1878
Członkiem polskiej burżuazji, o żydowskim pochodzeniu (tak jak Jan Bloch i Izrael Poznański), założycielem Banku Handlowego oraz Szkoły Handlowej, a także inwestorem
Jakim terminem określa się obniżenie pozycji jednostki lub grupy ludzi?
Deklasacja
Wokół kogo skupiali się chasydzi?
Cadyków (świętych przywódców wspólnoty chasydzkiej)
Kto propagował polskość na Mazurach i Górnym Śląsku?
Mazury: Krzysztof Mrongowiusz, Gustaw Gizewiusz, Wojciech Kętrzyński
Górny Śląsk: Karol Miarka, Wojciech Korfanty
Czym był Trójkąt Trzech Cesarzy?
Miejscem połączenia się rzek Przemsza Czarna i Przemsza Biała, stykiem trzech państw zaborczych (od 1846)
