rosja, niemcy i austro-węgry w ii połowie xxw. Flashcards
Jaki obszar objęła Kolej Transsyberyjska?
Od Petersbugru i Moskwy po Władywostok na wybrzeżu Pacyfiku (budowa 1891-1916)
Na czym polegała odwilż posewastopolska?
Aleksander II (1856-81) wprowadza reformy:
- 1861 zniesienie poddaństwa chłopów oraz ich uwłaszczenie (mogli zmieniać stan, kształcić się, zawierać małżeństwa)
- powołanie ziemstw: organów samorządowych szlachty, zajmujących się problemami gospodarki, oświaty, lokalnej komunikacji i lecznictwa
- reforma sądownictwa, 1874 reforma wojskowości (powszechna służba)
Co powstało w 1862 na ziemiach rosyjskich?
Ziemla i Wola - organizacja mająca na celu wywołanie powstania ludowego i oddanie całej ziemi chłopom; tworzyli ją narodnicy
-> część z nich utworzyła później Narodną Wolę, która mordowała państwowych dygnitarzy (w tym cara Aleksandra II w 1881)
Jak wyglądała sytuacja w Rosji za czasów Aleksandra III?
1881-94
- zaostrzenie polityki wewnętrznej, odwołanie części reform
- zmniejszenie liczby uczniów szkół średnich i uczelni wyższych o 2/3
- utworzenie Ochrany (Wydziału Ochrony Bezpieczeństwa Publicznego i Porządku)
- zwalczanie zarodków opozycji, rusyfikacja
Jakie podejścia miały dwie grupy przeciwników ustroju panującego w Rosji?
- kadeci: “konstytucja-demokracja”, liberałowie, chcą monarchii konstytucyjnej
- (1898) Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji: zwolennicy obalenia caratu siłą
Na jakie frakcje podzielili się socjaldemokraci podczas zjazdu w Londynie?
1903
- mienszewicy: rewizjonizm, legalne metody walki, przekształcenie Rosji w republikę demokratyczną (Gieorgij Plechanow)
- bolszewicy: marksizm, obalenie caratu przez rewolucję, a następnie dyktatura proletariatu (Włodzimierz Lenin)
Rozpad na dwie partie nastąpił w 1912
Jaki nurt reprezentowała Partia Socjalistów-Rewolucjonistów?
Założona w 1901, eserowcy, kontyunuują tradycję ruchu narodnickiego; chcą uspołecznić własność ziemi poprzez powrót do wspólnot wiejskich, odebrać ziemie obszarnikom i stworzyć silną klasę chłopską
Jaki był przebieg rewolucji w Rosji?
1905-1907
- kryzys gospodarczy za rządów Mikołaja II (1894-1917)
- 22 stycznia 1905 krwawa niedziela: robotnicza demonstracja pokojowa w Petersburgu ostrzelana -> fala strajków, w październiku strajk generalny
- manifest cara: zapowiada powołanie parlamentu, wprowadzenie wolności słowa, zgromadzeń i zrzeszania się
- 1906 ogłoszenie konstytucji, wybory, zebranie się parlamentu (Rada Państwa & Duma Państwowa), ziemia indywidualną własnością chłopów
- lipiec: Piotr Stołypinow premierem i ministrem spraw wewnętrznych (ginie w 1911)
- 1907 stłumienie rewolucji (pogromy Żydów przeprowadzane przez czarne sotnie; wybranie trzeciej Dumy)
Jak wyglądała sytuacja w Austro-Węgrzech?
- rządy Franciszka Józefa I: zakres uprawnień sejmów krajowych (podstawa autonomii)
- 1867 ugoda z Węgrami -> państwo dualistyczne (Austro-Węgry), unia personalna
- węgierski parlament prowadzi politykę madziaryzacji (narzucania węgierskiej tożsamości narodom zamieszkującym teren Królestwa Węgier)
- 1895 Kazimierz Badeni premierem, próbuje spełnić czeskie postulaty -> dymisjowany
- 1897 otwarcie w gimnazjum klasy słoweńskojęzycznej -> kolejne dymisje
- 1907 zasada powszechnego prawa wyborczego
Jak wyglądała sytuacja w Rzeszy Niemieckiej?
- w latach 1873-78 kanclerz II Rzeszy, Otto von Bismarck, wywołuje kulturkampf (wojna z wpływami katolików w Niemczech, których reprezentowała partia Centrum)
- 1875 utworzenie Socjalistycznej Partii Robotniczej Niemiec, w 1878 uchwalenie praw delegalizującą jej działalność (do 1890)
- 1891 zakaz pracy fabryk w niedzielę
- 1891 założenie Związku Wszechniemieckiego (nacjonaliści)
- tendencje militarystyczne (wojsko wywiera wpływ na politykę wewnętrzną)
- Wilhelm II (1888-1918) pogłębia izolację cesarstwa na arenie międzynarodowej
