bizancjum

Question 1

Scharakteryzuj Bizancjum

Answer 1

Kontynuacja Rzymu, istnieje ok. 1000 lat
- stolica: Konstantynopol
- język: grecki
- Bizantyjczycy = Rzymianie greckiego kręgu kulturowego, chrześcijanie
- system despotyczny
inne nazwy: Cesarstwo Wschodniorzymskie, Cesarstwo Bizantyjskie

Question 2

Kim był cesarz w Bizancjum?

Answer 2

basileus i autokrator
- źródło prawa, zwierzchnik Kościoła, najwyższy wódz
- miał nieograniczoną władze
- na mozaikach był przedstawiany w aureoli (władza od Boga)

Question 3

Scharakteryzuj Justyniana Wielkiego (10)

Answer 3

527-565
- jeden z najwybitniejszych cesarzy bizantyjskich
- prowadził liczne wojny, podjął próbę odbudowania cesarstwa rzymskiego
- Afryka Północna: pokonanie wandalów
- Italia: walki z ostrogotami
- Hiszpania: nabytki na południu Półwyspu Iberyjskiego
- wojny z Persją
- obrona przed naporem plemion słowiańskich
- cesarz: reformator, mecenas sztuki
- porządkowanie prawa

Question 4

Czym był hipodrom?

Answer 4

Stadionem, na którym odbywały się wyścigi konne, igrzyska i państwowe uroczystości takie jak aklamowanie króla

Question 5

Jak funkcjonowała religia w Bizancjum?

Answer 5

• biskupstwa znajdowały się w czterech metropoliach: Konstantynopolu, Aleksandrii, Antiochii, Jerozolimie
• o najważniejszych sprawach decydowały sobory
• Kościół ortodoksyjny (prawosławny)
• liturgia w języku greckim
• lata liczono od początku świata (5508BC)
• bezżeństwo obowiązowało tylko zakonników

Question 6

Co nastąpiło w 1054?

Answer 6

schizma wschodnia - ostateczny rozłam w chrześcijaństwie na katolicyzm i prawosławie
Przyczyny: brak znajomości języków, wzajemnych liturgii oraz wzajemnego porozumienia

[Wysłannicy papiescy obłożyli klątwą patriarchę konstantynopolitańskiego, a on wyklął członków Kościoła zachodniego]

Question 7

Jak rozwijała się kultura bizantyjska?

Answer 7

• kwitło piśmiennictwo religijne
• powstawały wybitne dzieła historyczne i polityczne
• wybudowano Hagia Sophie
• ustalił się kanon sztuki bizantyjskiej, dotyczył ikon, obrazów, mozaik

Question 8

Jakie zmiany terytorialne zaszły po śmierci Justyniana?

Answer 8

• do Italii wtargnęli Longobardowie
• Dunaj przekroczyli Awarowie, Słowianie a później Bułgarzy

Question 9

Kiedy rozpoczęły się wojny z Arabami?

Answer 9

634r., Bizancjum utraciło Syrię, Palestynę, Egipt, razem z patriachatami i ważnymi ośrodkami kultury hellenistycznej

Question 10

Co wiązało się z ikonoklazmem?

Answer 10

Zwalczanie kultu obrazów: władcy widzieli w nich przejaw odradzania się pogaństwa, od 726r. ikony zabierano ze świątyń i niszczono
Sobór nicejski II (787r.) potępił go jako herezję; w IX w. ruch obrazoburstwa powrócił, by znowu zaniknąć w 843r.

Question 11

Kiedy odbyła się bitwa pod Mantzikert?

Answer 11

1071r. (rozbicie sił Bizancjum przez Turków seldżuckich)

Question 12

Czym różniły się kościoły na zachodzie i wschodzie?

Answer 12

Zachód: zwierzchnikiem biskup Rzymu, 755 powstaje Państwo Kościelne = biskupi włączają się do polityki, biskupi dążą do prymatu w świecie chrześcijańskim
Wschód: nie istnieje hierarchia taka jak na zachodzie, z ich perspektywy na wschodzie znajduje się centrum chrześcijaństwa (Ziemia Święta, najważniejsze kościoły i relikwie), nie akceptowali dążeń Kościoła Zachodniego do prymatu

Question 13

Opisz dwa kościoły chrześcijańskie

Answer 13

Rzymsko-katolicki
- silnie zhierarhizowany
- papież zwierzchnikiem
- balaski ołtarzowe między prezbiterium a nawą główną
- hostia

Prawosławny
- władza rozproszona, nawet patriarcha nie ma
- cerkiew: ikonostas, za nim ołtarz
- prosfora (spożywana z winem)
- krzyż prawosławny ma ukośną belkę dolną

Question 14

Czym jest herezja?

Answer 14

Odrzuceniem części nauk kościoła i zastąpienie jej inną nauką