Zwangerschap en lactatie

Question 1

Het risico van de foetus bij maternaal medicatiegebruik scheelt per fase van de zwangerschap, wat zijn kenmerkende risico’s per fase?

Answer 1

1e trimester - m.n. risico op abortus en aanlegstoornis

2e trimester - m.n. risico op groeivertraging

3e trimester - risico op farmacologische effecten van het geneesmiddel op de foetus, e.g. door het gebruik van insuline of schildklierremmende medicatie.

Vlak voor de partus dient rekening gehouden te worden met een verhoogd risico op gecompliceerde partus.

Question 2

Classificatie van geneesmiddelen bij de zwangerschap dient als hulpmiddel voor het inschatten van de risico’s om een weloverwogen afweging te kunnen maken om een geneesmiddel al dan niet voor te schrijven.

De categorieën zijn:

Answer 2

Meest veilig - kan gebruikt worden want in praktijk of in onderzoeksverband geen verhoogd risico gevonden op congenitale afwijkingen e.g. PCM, nadroparine, amoxicilline, claritromycine, ASA (max 160 mg/ dag).

Waarschijnlijk veilig - kan gebruikt worden, maar een geneesmiddel uit de groep ‘meest veilig’ heeft de voorkeur e.g. metoprolol, metformine, diclofenac en ibuprofen (1e en 2e trimester).

Mogelijk veilig - de nadelige effecten dienen afgewogen te worden tegen het belang van de behandeling want nadelige effecten op zwangerschap/ foetus is mogelijk. Controle bij gebruik.

Risico op aangeboren afwijkingen - alleen gebruiken in uitzonderingsgevallen met extra controles. Kies zo mogelijk voor een veiliger middel of staak (tijdelijk) de Tx. e.g. carbamazepine, acenocoumarol, fenprocoumon, doxycycline, gentamicine, enalapril (2e en 3e trim).

Risico onbekend - onvoldoende informatie beschikbaar. Kies een middel waar meer bekend is over de gevoeligheid eg ciprofloxacine

Question 3

Wat zijn de categorieën voor het gebruik van geneesmiddelen tijdens het geven van borstvoeding (BV)/ lactatie?

Answer 3

Meest veilig - Tx handhaven tijdens BV e.g. PCM, ibuprofen, acenocoumarol, nadroparine

Waarschijnlijk veilig - geen bezwaar tegen gebruik tijdens BV e.g. diclofenac, ASA, metoprolol, fenprocoumon, enalapril, metformine

Mogelijk risico - noodzaak en mate van maternaal gebruik dienen afgewogen te worden tegen het mogelijk risico van het kind e.g. codeïne, morfine

Risico - Tx stoppen tijdens BV e.g. oxazepam en diazepam bij langdurig gebruik

Risico onbekend - geen of zeer beperkte info beschikbaar e.g. ciprofloxacine

NB: bij borstvoeding bestaat altijd de mogelijkheid over te gaan op flesvoeding.

Question 4

Meest veilige medicatie in zwangerschap

Answer 4

• paracetamol
• nadroparine
• amoxicilline
• claritromycine
• ASA tot max 160 mg/dag

Question 5

Waarschijnlijk veilig categorie in zwangerschap

Answer 5

• Metoprolol
• metformine
• diclofenac
• iboprofen 1e en 2e trimester

Question 6

Risico op aangeboren afwijkingen in de zwangerschap

Answer 6

• Carbamazepine
• acenocoumarol
• fenprocoumon
• doxycycline
• gentamicine
• enalapril

Question 7

Onbekend in de zwangerschap

Answer 7

ciprofloxacine

Question 8

Meest veilig in borstvoeding

Answer 8

• paracetamol
• ibuprofen
• acenocoumarol
• nadroparine

Question 9

Waarschijnlijk veilig tijdens borstvoeding

Answer 9

• diclofenac
• ASA
• metoprolol
• fenprocoumon
• enalapril
• metformine

Question 10

Risico onbekend tijdens borstvoeding

Answer 10

Ciprofloxacine

Question 11

Mogelijk risico tijdens borstvoeding

Answer 11

• Codeïne
• Morfine

Question 12

Risico tijdens borstvoeding

Answer 12

• Oxazepam
• diazepam