zagadnienia 31-40 Flashcards
cukrzyca definicja
grupa chorób charakteryzujących się przewlekłą hiperglikemią wynikającą z zaburzeń wydzielania i/lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów: oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
czynniki ryzyka cukrzycy 2
Nadwaga, zła dieta i zbyt mała aktywność fizyczna – na pierwszym miejscu stoi otyłość i nadwaga
czynniki ryzyka cukrzycy 1
Najczęstsze czynniki ryzyka tego typu cukrzycy to częste infekcje w dzieciństwie, stan przedrzucawkowy w ciąży, cukrzyca typu 1 u krewnego pierwszego stopnia, występowanie innych chorób autoimmunologicznych jak stwardnienie rozsiane, nadczynność lub niedoczynność tarczycy i inne.
klasyfikacja cukrzycy 1
autoimmunologiczną destrukcja komórek b trzustki, prowadząca do bezwzględnego niedoboru insuliny
klasyfikacja cukrzycy 2
postepujaca utrata zdolności komórek b trzustki do prawidłowej sekrecji insuliny z towarzyszącą insulinoopornoscia
różnice miedzy cukrzyca 1 a 2
-mechanizm działania
-etiologia
-wiek zapadania
czynniki ryzyka cukrzycy ciazowej
-ciąża po 35. rż.
-urodzenie uprzednio dziecka o masie ponad 4 kg
-urodzenie dziecka z wadą rozwojową
-zgon wewnątrzmaciczny w przeszłości
-nadciśnienie tętnicze lub BMI powyżej 27 kg/m2 (nadwaga lub otyłość) przed ciążą
-cukrzyca typu 2 występująca w rodzinie
-uprzednio przebyta cukrzyca ciążowa
-wielorództwo.
objawy hiperglikemii
2 godziny po posiłku ≥140 mg/dl.
poliuria
polidypsja
cechy odwodnienia
utrata masy ciała
osłabienie i wzmożona senność
nawracające zmiany ropne na skórze;
skłonność do infekcji dróg moczowo-płciowych.
przyczyny hiperglikemii
błędy dietetyczne
błędy w insulinoterapii
ostry stan zapalny, infekcja
niski poziom aktywności fizycznej, siedzący tryb życia
co to stan przedcukrzycowy
Stan przedcukrzycowy charakteryzuje się podwyższonym poziomem cukru we krwi. Występuje u nas wtedy gdy mamy nieprawidłowy wynik glikemii na czczo oraz gdy występuje u nas nieprawidłowa tolerancja glukozy. Stan przedcukrzycowy jest dla nas ostrzeżeniem przed rozwijającą się u nas cukrzycą typu 2.
co to insulinoopornosc
to stan, a nie choroba! Powstaje, gdy obniża się wrażliwość tkanek obwodowych na działanie insuliny – głównie dotyczy to mięśni i komórek tłuszczowych. W skrócie: insulinooporność ma miejsce, gdy insulina dociera z krwią do tkanek, a one są „głuche” na jej działanie.
norma glikemi na czczo
prawidłowa glikemia na czczo: 70-99 mg/dl
norma glikemi po posiłku
Po 2 godzinach od jedzenia nie powinien przekraczać 140 mg/dl.
wartość glikemi przygodnej
nie więcej niż 200mg/dl
co to OGTT
doustny test tolerancji glukozy
zasady przeprowadzania ogtt
-Odstęp od ostatniego posiłku powinien wynosić przynajmniej 8 godzin.
-Czas na wypicie płynu nie powinien przekraczać 5 minut.
-Po 2 godzinach od wypicia roztworu ponownie następuje badanie poziomu cukru
- W trakcie oczekiwania na drugie pobranie krwi nie wolno nic pić, jeść, palić papierosów oraz podejmować się aktywności fizycznej.
-na kilka dni przed badaniem nie należy robić drastycznych zmian w sposobie odżywiania, w szczególności rozpoczynać diety niskowęglowodanowej.
interpretacja wyników OGTT
Glikemia w 120 minucie doustnego testu tolerancji glukozy:
prawidłowa tolerancja glukozy: <140 mg/dl (<7,8 mmol/l)
cukrzyca: ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l)
przyczyny hipoglikemii
<70mg/dl
-zbyt duża dawka insuliny lub leków doustnych
-niespożycie posiłku po wstrzyknięciu insuliny,
-zbyt mała kaloryczność spożytego posiłku,
-zbyt duża przerwa między wstrzyknięciem insuliny a posiłkiem,
-zbyt szybkie wchłonięcie się insuliny po zastrzyku (insulina szybciej się wchłania z tkanki podskórnej do krążenia z miejsc ogrzanych, co może mieć miejsce podczas upałów lub po gorącej kąpieli),
-intensywny nieplanowany wysiłek fizyczny,
-spożycie alkoholu.
jakie są rodzaje hipoglikemii
Wyróżnia się trzy rodzaje hipoglikemii:
– jatrogenną (egzogenną),
– głodową (na czczo),
– reaktywną.
czym jest hipoglikemia jatrogenna
Hipoglikemię jatrogenną powoduje głównie stosowanie niektórych doustnych leków przeciwcukrzycowych, insuliny. Może do niej dojść także w wyniku dużego wysiłku fizycznego, głodzenia, spożycia dużej ilości alkoholu.
czym jest hipoglikemia głodowa
Hipoglikemię głodową powoduje nierównowaga miedzy syntezą glukozy w wątrobie a jej tkankowym zużyciem. Najważniejszymi jej przyczynami jest wyspiak trzustki lub niektóre zespoły endokrynologiczne (np. choroba Addisona czy niedoczynność przysadki mózgowej), a także niewydolność wątroby i choroby nerek.
czym jest hipoglikemia reaktywna
Hipoglikemia reaktywna to niedocukrzenie po posiłku. Obserwujemy ją we wczesnej fazie cukrzycy, a także u chorych z zaburzeniami opróżniania żołądkowego oraz u osób po resekcji żołądka lub jelita cienkiego. Wiąże się z opóźnionym czasem wydzielania insuliny endogennej w stosunku do wchłaniania pokarmu.
czym jest hipoglikemia nieuswiadomiona
incydent niedocukrzenia, któremu nie towarzyszą objawy niskiego poziomu cukru we krwi. Brak sygnałów ostrzegawczych ze strony organizmu to większe ryzyko ciężkiego niedocukrzenia z utratą przytomności.
postepowanie w hipoglikemii u osoby przytomnej
-podanie 10-20glukozy
postepowanie w hipoglikemii u nieprzytomnej osoby
glukagon domięśniowy, 1 mg
jak działa insulina
Działanie insuliny polega na zwiększaniu transportu glukozy do wnętrza komórek, co z kolei obniża poziom glukozy we krwi
jak przechowywać insuline
-Po otwarciu ampułkę insuliny umieszczoną we wstrzykiwaczu można przechowywać w temperaturze pokojowej (poniżej 25°C) do 4–8 tygodni
-Zapas insuliny najlepiej przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C.
jak działa glukagon
zwiększa stężenie glukozy we krwi poprzez jej uwalnianie z glikogenu wątrobowego oraz przez zwiększanie jej powstawania z różnych prekursorów, jak np. aminokwasy.
jak podawać glukagon
w podaniu podskórnym lub domięśniowym: 1 mg. Reakcja na glukagon następuje w ciągu 10 minut. Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych w podaniu dożylnym: 0,2–0,75 mg.
działania niepożądane glukagonu
Najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi są nudności i wymioty.
komu nie podamy glukagonu?
Łagodna, ale klinicznie istotna hipoglikemia to wynik poziomu cukru poniżej 70 mg/dl (ale powyżej 30 mg/dl). W takim stanie nie podajemy glukagonu. Wystarczy wypić np. mały soczek w kartoniku czy zjeść glukozę w żelu, aby zapobiec dalszemu spadkowi glikemii.
co to wymiennik węglowodanowy
to jednostka używana w diabetologii, określająca 10 gramów węglowodanów przyswajalnych. Równoważna definicja wymiennika węglowodanowego, stosowana w Polsce, określa 1 wymiennik węglowodanowy jako 40 kcal
co to indeks glikemiczny
klasyfikacja produktów żywnościowych na podstawie ich wpływu na stężenie glukozy we krwi w ciągu 2–3 godzin po ich spożyciu.
produkty o wysokim indeksie glikemicznym
piwo, ziemniaki pieczone, frytki, chipsy, białą bagietkę, marchewkę gotowaną, popcorn, arbuza i dynię
produkty o średnim indeksie glikemicznym
miód oraz syrop klonowy;
owoce – ananas i brzoskwinie w puszce, papaja, rodzynki, kiwi;
bataty, groszek konserwowy, kukurydza;
makaron z semoliny, ryż basmati, brązowy i długoziarnisty, kuskus;
produkty o niskim indeksie glikemicznym
pieczywo pełnoziarniste, kaszę gryczaną i pęczak, płatki owsiane czy orkiszowe;
nasiona roślin strączkowych
sery i jogurty, mleko, kefir, maślanka, śmietana, ser feta, ricotta oraz mascarpone;
soki warzywne, niskoskrobiowe warzywa i niektóre owoce;
orzechy
gorzka ciemna czekolada.
co to Hba1c
Hemoglobina glikowana powstaje wskutek glikacji globiny, która jest podstawowym składnikiem budowy hemoglobiny. Istnieją różne frakcje hemoglobiny glikowanej, jednak wyłącznie frakcja HbA1C znalazła zastosowanie w diagnostyce cukrzycy. Zawartość na poziomie 6,5% jest równoznaczne z rozpoznaniem cukrzycy.
czym jest peptyd C
- Poziom peptydu C może pomóc w rozróżnieniu między cukrzycą 1 a 2, ponieważ osoby z c1 mają niski lub niewykrywalny peptyd C, gdyż ich trzustka nie produkuje insuliny, podczas gdy osoby z c2 często wykazują prawidłowe lub podwyższone wartości.
- Badanie stężenia peptydu C wykorzystywane jest w diagnostyce hipoglikemii na czczo, do oceny oporności na insulinę, do rozpoznawania guzów produkujących insulinę, a także aktywności komórek trzustki.
czym są ciała ketonowe w cukrzycy
Ciała ketonowe mogą powstawać w przebiegu cukrzycy (częściej typu 1), w której mamy do czynienia z niedoborem insuliny. Nagły i znaczny niedobór insuliny uniemożliwia glukozie obecnej we krwi wnikanie do wnętrza komórek - zachowują się one tak, jakby jej nie było. Aby pozyskać energię na drodze alternatywnej, dochodzi do rozkładu białek i tłuszczów, a następnie do powstawania ciał ketonowych.
