Zaburzenia przytomności i wyższych czynności nerwowych Flashcards
Przytomność
zdolność do odbierania bodźców z otoczenia i reagowania na nie
zaburzenia przytomności
ILOŚCIOWE zaburzenia świadomości
Świadomość
- poczucie przeżywania własnych procesów psychicznych
- zespół procesów odbioru informacji i sterowania zachowaniem człowieka, które pełnią funkcje nadrzędne wobec innych procesów regulacyjnych zachodzących w mózgu
zaburzenia świadomości
JAKOŚCIOWE zaburzenia świadomości
Anatomiczne podłoże przytomności
układ siatkowaty i półkule mózgu
Zaburzenia przytomności
przytomność -> senność -> stupor -> śpiączka
Patofizjologia zaburzeń przytomności
-uszkodzenie pnia mózgu
-uszkodzenie obu półkul mózgu
-uszkodzenie pnia i obu półkul mózgu
Uszkodzenie jednej półkuli mózgu NIE prowadzi zwykle do utraty przytomności!
Przyczyny śpiączki z symetrycznymi objawami uszkodzenia układu nerwowego i bez uszkodzenia strukturalnego
- metaboliczne
- zatrucia
- zakażenia
- inne
Przyczyny śpiączki z symetrycznymi objawami uszkodzenia układu nerwowego i z uszkodzeniem strukturalnym
- nadnamiotowe
- podnamiotowe
- inne
Przyczyny śpiączki z niesymetrycznymi objawami uszkodzenia układu nerwowego i z uszkodzeniem strukturalnym
- nadnamiotowe
- podnamiotowe
- inne
Metaboliczne przyczyny śpiączki z SYMETRYCZNYMI objawami uszkodzenia układu nerwowego BEZ uszkodzenia strukturalnego
- hipoksja
- hiperkapnia
- nasilone zaburzenia elektrolitowe
- hipotermia
- hipoglikemia
- śpiączka hiperosmolarna, ketonowa
- encefalopatia Wernickego
- niedoczynność tarczycy
- niedoczynność kory nadnerczy
- niewydolność wątroby lub nerek
Zakażenia powodujące śpiączkę z SYMETRYCZNYMI objawami uszkodzenia układu nerwowego BEZ uszkodzenia strukturalnego
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- zapalenie mózgu
- posocznica
Inne przyczyny śpiączki z SYMETRYCZNYMI objawami uszkodzenia układu nerwowego BEZ uszkodzenia strukturalnego
- po napadzie padaczkowym
- uogólnione zaburzenia ukrwienia (zawał serca, niewydolność krążenia)
- niedociśnienie
- encefalopatia nadciśnieniowa
Nadnamiotowe przyczyny śpiączki z SYMETRYCZNYMI objawami uszkodzenia układu nerwowego i z uszkodzeniem STRUKTURALNYM
- obustronne zamknięcie tętnicy szyjnej wewnętrznej
- obustronne zamknięcie tętnicy mózgu przedniej
Podnamiotowe przyczyny śpiączki z SYMETRYCZNYMI objawami uszkodzenia układu nerwowego i z uszkodzeniem STRUKTURALNYM
- zamknięcie tętnicy podstawnej
- krwotok pnia mózgu (gł. mostu)
- guz pnia mózgu
Inne przyczyny śpiączki z SYMETRYCZNYMI objawami uszkodzenia układu nerwowego i z uszkodzeniem STRUKTURALNYM
- krwotok podpajęczynówkowy
- krwotok do wzgórza (czasem z asymetrią objawów)
- wodogłowie
- uraz czaszkowo-mózgowy –> stłuczenie, wstrząśnienie
Nadnamiotowe przyczyny śpiączki z NIEsymetrycznymi objawami uszkodzenia układu nerwowego i z uszkodzeniem STRUKTURALNYM
- jednostronna zmiana powodująca wgłobienie (guz, krwotok)
- urazy czaszkowo-mózgowe –> krwiak nad/podtwardówkowy
- mnogie zawały mózgu
- zapalenie naczyń
- ropień mózgu
- ropniak podtwardówkowy
- choroba Creutzfeldta-Jakoba
- wieloogniskowa leukoencefalopatia
- ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia
Podnamiotowe przyczyny śpiączki z NIEsymetrycznymi objawami uszkodzenia układu nerwowego i z uszkodzeniem STRUKTURALNYM
zawał lub krwotok z pnia mózgu
Etapy badania chorego z zaburzeniami przytomności
- Ocena podstawowych czynności życiowych
- Ogólne badanie przedmiotowe
- Badanie neurologiczne
encefalopatia Wernickego
hipotermia
objaw Battle’a
zasinienie wyrostka sutkowatego
Cele badania neurologicznego chorego z zaburzeniami przytomności
- Ustalenie przyczyny śpiączki
- Dokładny opis stanu wyjściowego
- Uzyskanie danych ułatwiających rokowanie
Najważniejsze elementy badania neurologicznego umożliwiające zlokalizowanie uszkodzenia i rokowanie
- stopień zaburzeń przytomności
- sposób oddychania
- szerokość źrenic i ich reaktywność
- samoistne i odruchowe ruchy gałek ocznych
- reakcje ruchowe
Co ocenia skala śpiączki Glasgow
- otwieranie oczu
- reakcja ruchowa
- reakcja słowna
Elementy oceny ruchomości gałek ocznych u chorego w śpiączce
- Obserwacja ustawienia gałek ocznych w spoczynku
- Rejestracja spontanicznych ruchów gałek ocznych
- Badanie odruchowych ruchów gałek ocznych
Gałki oczne ustawione niesymetrycznie
- porażenia nerwów gałkoruchowych (III, IV, VI)
- zez utajony ujawniający się przy zaburzeniach przytomności
Zwrot gałek ocznych
- W KIERUNKU OGNISKA w uszkodzeniach półkuli (w stronę PRZECIWNĄ do niedowładu)
- w kierunku PRZECIWNYM do ogniska w uszkodzeniach mostu (W STRONĘ NIEDOWŁADU)
- w dół przy uszkodzeniu nakrywki śródmózgowia
- w gorę -> rozmaite lokalizacje, również bez strukturalnego uszkodzenia, np. ponapadowo, w omdleniu, w zapaleniu mózgu
Ocena spontanicznych ruchów gałek ocznych
- sprawiające wrażenie celowych (u chorego niereagującego na inne bodźce)
- „pływające gałki oczne” -> powolne, skojarzone, o zmiennym kierunku
- „ocular bobbing” -> skojarzony szybki ruch w dół i powolny w górę
Ruchy gałek ocznych sprawiające wrażenie celowych u chorych niereagujących na inne bodźce
- zespół zamknięcia
- katatonia
- stan wegetatywny
„Pływające” ruchy gałek ocznych
- zwykle wskazują na BRAK strukturalnego uszkodzenia pnia mózgu
- śpiączka metaboliczna
- śpiączka toksyczna
- obustronne uszkodzenie półkul
odruch oczno-głowowy
przy BRAKU uszkodzenia śródmózgowia występuje skojarzony ruch gałek ocznych w poziomie w stronę PRZECIWNĄ do kierunku biernego ruchu głową („objaw oczu lalki”)
przeciwwskazanie do wykonania odruchu oczno-głowowego
uraz szyjnego odcinka kręgosłupa
próba kaloryczna
- przy ZACHOWANEJ CZYNNOŚCI pnia mózgu zimna woda podana do przewodu słuchowego zewnętrznego powoduje zwrot gałek ocznych W KIERUNKU drażnionego ucha
- u osoby przytomnej występuje następnie oczopląs w stronę PRZECIWNĄ
Ocena układu ruchowego
- obserwacja ułożenia chorego:
- zwrot głowy
- pozycja odkorowania
- pozycja odmóżdżeniowa
- zewnętrzna rotacja kończyny dolnej - asymetria napięcia mięśniowego
- asymetria ruchów w odpowiedzi na bodziec
- asymetria odruchów głębokich
- obecność objawów patologicznych (obj. Babińskiego)
Najczęstsze stany mylone ze śpiączką
- Zespół zamknięcia (locked-in syndrome)
- Przetrwały stan wegetatywny
- Abulia
- Katatonia
Zespół zamknięcia
- powstaje w następstwie uszkodzenia MOSTU
- ze względu na obustronne uszkodzenie dróg korowo-rdzeniowych, korowo-mostowych i korowo-opuszkowych chory ma porażone kończyny i dolne nerwy czaszkowe
- chory jest PRZYTOMNY -> kontaktuje się z otoczeniem pionowymi ruchami gałek ocznych i/lub mruganiem