Patofizjologia czucia i nerwy czaszkowe Flashcards
Czucie trzewne
- przewodzenie bólu trzewnego i naczyniowego, rozciągania i ucisku narządów wewnętrznych
- zakończenia czuciowe znajdujące się w narządach wewnętrznych i naczyniach
Czucie somatyczne
- eksterocepcja
- propriocepcja
Eksterocepcja
- informuje o środowisku zewnętrznym, umożliwia odbieranie dotyku, bólu powierzchniowego, temperatury
- receptory w skórze
Propriocepcja
- informuje o położeniu części ciała i ruchu (kinestezja)
- receptory w stawach, ścięgnach, więzadłach i mięśniach
Organizacja układu czuciowego
- receptory
- pierwszorzędowe neurony czuciowe (komórki dwubiegunowe w zwojach rdzeniowych)
- drugorzędowe neurony czuciowe
- trzeciorzędowe neurony czuciowe
Receptory
zakończenia o rożnej swoistości wobec bodźca w skórze lub innych tkankach
Pierwszorzędowe neurony czuciowe
dendryty łączą się z receptorami, aksony wchodzą do rdzenia kręgowego przez korzeń TYLNY
Drugorzędowe neurony czuciowe
przewodzą bodziec przez rdzeń kręgowy i pień mózgu do wzgórza
Trzeciorzędowe neurony czuciowe
przewodzą bodziec ze wzgórza do kory czuciowej
Eksteroceptory
- zlokalizowane w skórze,
- informacje o środowisku zewnętrznym
Proprioceptory
- zlokalizowane w mięśniach, ścięgnach, stawach i trzewiach
- informacje o położeniu ciała i stanie narządów wewnętrznych
Receptory pod względem rodzaju odbieranego bodźca
- mechanoreceptory
- termoreceptory
- nocyceptory
mechanoreceptory
wrażliwe na odkształcanie
wrzeciona mięśniowe, narządy Golgiego
napięcie mięśni, odruchy głębokie
wrażliwe na ciepło
włókna NIEzmielinizowane
wrażliwe na zimno
włókna zmielinizowane
Nocyceptory
–pobudzane przez bodźce uszkadzające
zaopatrywane przez:
-cienkie zmielinizowane włókna A-delta
-niezmielinizowane włókna C
Układ epikrytyczny
- odczuwanie dotyku z DOKŁADNĄ lokalizacją
- czucie ułożenia i wibracji
- grube zmielinizowane włókna
- sznury tylne
- pierwotna kora czuciowa
Układ protopatyczny
- odczuwanie dotyku ze SŁABYM umiejscawianiem
- czucie bólu i temperatury
- cienkie niezmielinizowane włókna
- drogi rdzeniowo-wzgórzowe
- układ siatkowaty pnia mózgu i wzgórze
Podstawowe drogi czuciowe
-sznury tylne (droga rdzeniowo-opuszkowa)
-drogi rdzeniowo-wzgórzowe
boczna
przednia
-drogi rdzeniowo-móżdżkowe
Droga rdzeniowo-opuszkowa sznurów tylnych
- przewodzenie czucia EPIKRYTYCZNEGO
- neurony pierwszorzędowe -> komórki dwubiegunowe w zwojach rdzeniowych
- aksony komórek dwubiegunowych wchodzą do rdzenia kręgowego przez korzenie TYLNE, a potem biegną do jąder smukłego (z kk dolnych) i klinowatego (z kk górnych)
- neurony drugorzędowe -> jądro smukłe i klinowate
- aksony neuronów drugorzędowych jako włókna łukowate wewnętrzne krzyżują się, a następnie tworzą wstęgę przyśrodkową, która dochodzi do jądra brzusznego tylno-bocznego wzgórza (VPL)
- neurony trzeciorzędowe -> wzgórze
- od wzgórza wypustki dośrodkowe biegną do kory czuciowej
jądro smukłe
odbiera aksony komórek dwubiegunowych z kończyn DOLNYCH
jądro klinowate
odbiera aksony komórek dwubiegunowych z kończyn GÓRNYCH
neurony pierwszorzędowe drogi rdzeniowo-opuszkowej sznurów tylnych
komórki dwubiegunowe w zwojach rdzeniowych
neurony drugorzędowe drogi rdzeniowo-opuszkowej sznurów tylnych
jądro smukłe i klinowate
neurony trzeciorzędowe drogi rdzeniowo-opuszkowej sznurów tylnych
wzgórze
Drogi rdzeniowo-wzgórzowe
- przewodzenie czucia PROTOPATYCZNEGO
- neurony pierwszorzędowe -> komórki dwubiegunowe w zwojach rdzeniowych
- aksony komórek dwubiegunowych wchodzą do rdzenia kręgowego przez korzenie TYLNE, a następnie biegną przez kilka segmentów w bocznej części sznurów tylnych i dochodzą do istoty szarej w rogu tylnym
- neurony drugorzędowe -> istota szara rogów tylnych
- aksony neuronów drugorzędowych krzyżują się w spoidle białym i tworzą drogę rdzeniowo-wzgórzową przednią i drogę rdzeniowo-wzgórzową boczną
- ich włókna biegną przez pień mózgu i dochodzą do wzgórza (głownie VPL)
- część włókien drogi rdzeniowo-wzgórzowej przedniej tworzy drogę rdzeniowo-siatkowatą dochodzącą do układu siatkowatego pnia mózgu, a następnie do jądra środkowo pośrodkowego wzgórza (CM)
- neurony trzeciorzędowe -> wzgórze
- od wzgórza wypustki dośrodkowe biegną do kory czuciowej
neurony pierwszorzędowe drogi rdzeniowo-wzgórzowej
komórki dwubiegunowe w zwojach rdzeniowych
neurony drugorzędowe drogi rdzeniowo-wzgórzowej
istota szara rogów tylnych
neurony trzeciorzędowe drogi rdzeniowo-wzgórzowej
wzgórze
droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia
- WOLNE przewodzenie bólu
- przewodzenie dotyku
droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna
- SZYBKIE przewodzenie bólu
- przewodzenie temperatury
pierwotna kora czuciowa
zakręt zaśrodkowy, płacik okołośrodkowy
anestezja
zniesienie czucia
hipoestezja
zmniejszenie czucia
hiperestezja
przeczulica; nadmierne odczuwanie bodźca
analgezja
zniesienie czucia bólu
hipoalgezja
zmniejszenie czucia bólu
hiperalgezja
przeczulica na bodźce bólowe
allodynia
odczuwanie bólu w reakcji na bodźce NIEuszkadzające
parestezje
samoistne i spaczone wrażenia czuciowe, opisywane jako mrowienie, drętwienie, kłucie
dyzestezje
nieprzyjemne i nieprawidłowe wrażenia czuciowe, zwykle w reakcji na bodźce NIEbólowe