zaburzenia nerwicowe Flashcards

1
Q

przyczyny zaburzeń nerwicowych

A
  1. czynniki genetyczne
    (największe dla lęku panicznego i OCD)
  2. zaburzenie układu GABA-eryicznego (pobudzenie OUN)
  3. dysfunkcja OUN
    (redukcja objętości hipokampa)
  4. stresujące wydarzenia życiowe
  5. zaburzenie osi P-P-Nadnercza
    (wzrost CRF, ACTH, kortyzolu - wykładniki stresu, czasem miara nasilenia stresu)
  6. wzrost katecholamin
  7. nadmierne pobudzenie ukł wspólczulnego

czynniki genetyczne 30%, czynniki środowiskowe 70%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

fobie - podstawowe objawy

A
  • lęk w określonej sytuacji
  • unikanie tej sytuacji
  • lęk antycypacyjny (lęk przed wystąpieniem sytuacji powodującej lęk)
  • świadomość irracjonalności odczuwanego lęku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

agorafobia to

A
  • lęk przed otwartą przestrzenią, tłumem ludzi, miejscami publicznymi lub sytuacjami, z których wydostanie się może być trudne
  • może przejawiać się w postaci napadu paniki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

zespół lęku społecznego to

A
  • lęk przed oceną i ośmieszeniem przed innymi ludźmi

obawa przed pustką w głowie; to co powie, będzie nieodpowiednie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

czynniki ryzyka fobii społecznej

A

osobowośc lękliwa lub zależna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

izolowana postać fibii społecznej

A

występowanie lęku tylko w jednej sytuacji społecznej, np lęk przed jedzeniem w towarzystwie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

kiedy najczęściej rozpoczyna się fobia społeczna

A

w okresie dorastania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

fobia przed bólem

A

algofobia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

fobia przed wysokością

A

akrofobia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

fobia przed krwią

A

hemofobia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hemofobia - cechy

A

fobia przed krwią

  • jedyna fobia, gdzie dochodzi do (+) ukł przywspółczulnego (może doprowadzić do omdlenia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

leczenie fobii

A
  1. psychoterapia - podstawowa forma
  2. farmakoterapia
    - SSRI
    - SNRI
    - pregabalina
    - BDZ doraźnie

czynnik rzadko występuje (np krokodyl w Polsce) - unikanie czynnika fobijnego

czynnik okresowo spotykany (np lot samolotem) - BDZ o średnim okresie półtrwania 30 min przed lotem

czynnik stale występujący (np nyktofobia) - psychoterapia + farmakoterapia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

częstość występowania fobii swoistych (specyficznych) u płci

A

K=M

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

lęk paniczny - kryteria rozpoznania

A
  1. nawracające ataki paniki
    - związane z konkretną sytuacją/przedmiotem lub występujące spontanicznie
    - nie wiążą się z wysiłkiem czy sytuacją niebezpieczną/zagrażającą życiu
  2. napad
    - zaczyna się nagle
    - osiąga maksimum w kilka minut (do 10 minut)
    - trwa co najmniej kilka minut
    (uczucie niepokoju może trwać dłużej, ale lęk paniczny ustępuje)
  3. objawy
    - (+) ukł współczulnego
    - objawy z klp i brzucha
    - stan psychiczny
    - objawy ogólne
    - objawy napięcia
    - inne objawy niespecyficzne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

K/M kto częściej choruje na lęk paniczny

A

2-3x częściej k

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

początek lęku panicznego

A

20-40 rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

lęk paniczny - jakie choroby trzeba wykluczyć, jakie badania zrobić

A
  • choroby tarczycy
  • choroby nadnerczy
  • zaspól rakowiaka
  • zespół wypadania płatka zastawki dwudzielnej
  • zaburzenia rytmu serca
  • zawał serca
  • hipoglikemia
  • ostre zespoły bólowe
  • intoksykacja (kofeina, marihuana)

należy wykonać:

- podstawowe badania laboratoryjne
- hormony tarczycy
- EKG
- badanie neurologiczne
- EEG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

leczenie lęku panicznego

A
  • SSRI
  • SNRI

kontynuacja przez 6 mies - 2 lata od uzyskania poprawy

  • doraźnie BDZ (średni/długi okres półtrwania)
  • psychiterapia poznawczo-behawioralna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

jakie leki (konkretne substancje) wykorzystuje się w leczeniu lęku panicznego

A
  1. fluoksetyna
  2. escitalopram
  3. sertralina
  4. wenlafaksyna
  5. paroksetyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

czym są zaburzenia lękowe uogólnione

A

przewlekłe zaburzenia lękowe

  • wolnopłynące i bezprzedmiotowe stany niepokoju
  • poczucie zagrożenia niemodyfikowane sytuacją zewnętrzną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

jak często występują uogólnione zaburzenia lękowe w populacji

A

1-3%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

jak często zespół lęku uogólnionego współwystępuje z innymi zaburzeniami (i jakimi)

A

u około 80%

  • zaburzenia depresyjne
  • inne zaburzenia lękowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

kryteria rozpoznania zespołu lęku uogólnionego

A
  1. trwa minimum 6 miesięcy
  2. nasilone napięcie, martwienie się, obawy dotyczące codziennych wydarzeń i trudności
  3. typowe objawy lęku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

cechy lęku uogólnionego - objawy (ogólnie)

A
  • dominuje przewlekły lęk bez konkretnej, jednostkowej przyczyny
  • przewlekłe objawy somatyczne, nieukładające się w konkretny zespół chorobowy (inaczej niż w zaburzeniach somatyzacyjnych)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

kiedy nasilają się objawy zespołu lęku uogólnionego

A

w okresie menopauzalnym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

leczenie zespołu lęku uogólnionego

A
  1. psychoterapia
  2. SNRI, SSRI, pregabalina
  3. bdz do 4 tygodni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

kryteria rozpoznania zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego

A
  1. obsesje (myśli) i/lub kompulcje (czynności)
    występują przez większość dni w ciągu minimum 2 tygodni
  • są odbierane jako wypływające z umysłu pacjenta
    (a nie narzucane przez osoby lub wpływ z zewnątrz)
  • powtarzają się
  • mają nieprzyjemny charakter
    (ale różnicować z chwilowym rozładowaniem napięcia)
  • minimum jedna obsesja/kompulsja jest uważana za przesadzoną
  • pacjent próbuje im się przeciwwstawiać - nieskuteczność
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

zespół anankastyczny to

A

zzburzenia obsesyjno-kompulsyjne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

częstość zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych w populacji

A

2-3%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

częstość K/M zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne

A

K=M

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

skala do oceny zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych

A

Yale-Brown

32
Q

co to PANDAS

A

zaburzenia obsesyjne i kompulcje pojawiające się u dzieci z pląsawicą Sydenhama (gorączka reumatyczna)

33
Q

leczenie OCD

A
  1. psychoterapia
    poznawczo-behawioralna
  2. farmakoterapia
    - SSRI
    - SNRI
    - TLPD (klomipramina)
  • off-label: atypowe leki p/psychotyczne lub haloperidol
    jako dodatek do leków p/depresyjnych
    = blokada rec D2
34
Q

kryteria rozpoznania ostrej reakcji na stres

A
  1. narażenie na stresor fizyczny/psychiczny o dużej sile
  2. objawy rozwijają się w ciągu minut
  3. objawy: oszolominie, zawężenie uwagi, gniew, agresja, niedostosowana aktywnoś lub bezcelowa
  4. ustępowanie objawów
    - szybkie wyeliminowanie stresora: objawy słabną w ciągu 8h
    - utrzymywanie się stresora: objawy słabną nie później niż po 48h
35
Q

objawy ostrej reakcji na stres

A
  • oszołomienie z zawężeniem pola świadomości i uwagi
  • zaburzenia orientacji
  • możliwa niepamięc częściowa/całkowita tego stanu
  • stupor dysocjacyjny/pobudzenie
  • zamieranie/ucieczka
  • (+) ukł. współczulnego
  • fuga dysocjacyjna
36
Q

fuga dysocjacyjna to

A

podróżowanie w nieznane miejsca, objęte niepamięcią, z zachowaniem podstawowej troski o siebie i ujawnianiem nowej tożsamości

37
Q

czym jest zaburzenie stresowe pourazoe (PTSD)

A
  • opóźniona (tygodnie-miesiące) i/lub przedłużona reakcja na stresujące wydarzenie (o wyjątkowo zagrażającym charakterze - wojna, katastrofa)
38
Q

przebieg zaburzeń stresowych pourazowych

A
  • falujący
  • zmienny
  • u większości osób całkowicie ustępuje
  • u części możliwe przejście w trwałą zmianę osobowości
39
Q

jak często występuje zaburzenie stresowe pourazowe

A

7-25% osób, które doznały silnej traumy

1-18% populacji ogólnej

40
Q

typowe objawy zespołu stresu pourazowego

A
  • reminiscensje (powtarzające się przeżywanie urazu na nowo, w natrętnych wspomnieniach lub snach)
  • uczucie odrętwienia i otępienia uczuciowego, uczucie odizolowania od innych ludzi
  • anhedonia
  • unikanie sytuacji mogących przypominać dawny uraz
  • możliwe napady paniki lub agresji
  • (+) ukł autonomicznego, wzmożenie stanu czuwania i bezsenność
  • lęk, depresja, myśli samobójcze, nadużywanie alkoholu i leków
41
Q

reminiscensje

A

powtarzające się przeżywanie urazu na nowo, w natrętnych wspomnieniach lub snach

42
Q

czynniki ryzyka wystąpienia zaburzeń stresowych pourazowych

A
  • zaburzenia psychiczne (lękowe, afektywne)
  • cechy osobowości (anankastyczna, asteniczna)
  • płeć żeńska (2x)
  • podatność genetyczna i choroby psychiczne w rodzinie
  • przebyte wcześniej zdarzenia traumatyczne
43
Q

4 najważniejsze cechy PTSD

A
  • opóźnienie
  • nawracanie
  • unikanie bodźców
  • nadmierne pobudzenie układu wegetatywnego
44
Q

czas wystąpienia zaburzeń adaptacyjnych od zdarzenia, jak długo trwają

A

w ciągu miesiąca od wydarzenia

trwają kilka miesięcy (około pół roku)
jeśli utrzymują się powyżej pół roku, trzeba przeprowadzić diagnostykę depresji

45
Q

czym są zaburzenia adaptacyjne

A

objawy powstające w wyniku dużych i ważnych zmian w życiu pacjenta, jedznk nie przekraczających granic zwykłego doświadczenia ludzkiego (utrata rodziców, rozpoczęcie nauki w szkole, rozwód)

46
Q

objawy zaburzeń adaptacyjnych

A
  • obniżenie nastroju
  • lęk i zamartwianie się
  • poczucie bezradności
  • napięcie emocjonalne
  • wybuchy złości, agresja
  • regres u dzieci
47
Q

czym są zaburzenia dysocjacyjne

A

= konwersyjne

zaburzenie wewnętrznej integracji i spójności w zakresie pamięci dotyczącej osobistych przeżyć (najczęściej traumatycznych), poczucia własnej tożsamości, odczuwania bodźców i kontroli ruchowej swojego ciała

pacjent oddziela się od swoich wspomnień, tożsamości, ciała, otoczenia

48
Q

zaburzenia dysocjacyjne - częściej k/m

A

częściej u kobiet (>60%)

ale fuga i amnezja częściej u mężczyzn

49
Q

amnezja dysocjacyjna

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • częściowa/całkowita utrata pamięci na skutek traumatycznych wydarzeń życiowych
50
Q

fuga dysocjacyjna

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • łączy się z amnezją
  • bezcelowa wędrówka na odległy dystans, pacjent nie pamięta, co się z nim wtedy działo
  • ale zachowuje się normalnie i dla obserwatora wygląda zwyczajnie
  • fugi występują okresowo (co kilka tygodni, miesięcy)
51
Q

osłupienie (stupor) dysocjacyjny

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • całkowite, niekontrolowane odcięcie się od sytuacji, osób, miejsca
  • zahamowanie ruchowe, mutyzm, odmowa przyjmowania pokarmów, brak kontaktu z otoczeniem, nawet zanieczyszczanie się
  • pacjent przynajmniej w znacznym stopniu przytomny (napięcie mięśniowe, reakcje wegetatywne)
52
Q

trans i opętanie

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • przejściowa utrata poczucia własnej tożsamości i pełnej orientacji w otoczeniu
  • niezależnie od własnej woli pacjent traci kontrolę nad myślami, przeżywaniem, ciałem, własną tożsamością
  • dochodzi do zastąpienia jego osobowości przez inną
53
Q

dysocjacyjne zaburzenia ruchu

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • zaburzenia w wykonywaniu ruchów dowolnych
  • mogą przypominać częściowy niedowład lub nawet całkowite porażenie
  • zwykle dotyczy kkd
  • objawy nie odpowiadają zespołom neurologicznym
54
Q

drgawki dysocjacyjne

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • przypominają drgawki w przebiegu napadu padaczkowego, ale bez innych typowych objawów
  • świadomość w pełni lub przynajmniej częściowo zachowana
  • pacjenci zwykle spadają na bezpieczną powierzchnię
  • często napady śmiechy lub płaczu
55
Q

dysocjacyjne znieczulenie i utrata czucia zmysłu

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • psychogenne zaburzenia czucia w zakresie różnych obszarów skóry czy narządów zmysłów (dysocjacyjna głuchota, ślepota)
  • zaburzenia czucia nie pokrywają się z unerwieniem charakterystycznym dla anatomii
56
Q

zespół Gansera

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • zaburzenie reaktywne, zespół sytuacyjny z pogranicza psychoz i symulacji
  • przypomina świadome udawanie choroby psychicznej
  • trudności w wykonywaniu niektorych prostych czynności czy odpowiedzi na proste pytania (np 2+2 pacjent podaje przybliżoną odpowiedź 5)
  • wykonują bezsensowne czynności, np próba pisania odwrotną stroną długopisu
57
Q

osobowość mnoga

A

zaburzenia dysocjacyjne

  • występowanie różnych osobowości z własnymi, odrębnymi tożsamościami
  • brak wzajemnych wspomnień pomiędzy nimi
  • po szczególnie traumatycznych przeżyciach
58
Q

kryteria rozpoznania zaburzeń somatoformicznych

A
  1. 2 lata utrzymywania się wielorakich i zmiennych dolegliwości somatycznych, przy braku stwierdzonych odpowiednich przyczyn somatycznych
  2. uporczywe nieakceptowanie zapewnień lekarzy o braku chorób somatycznych
  3. upośledzenie funkcjonowania społecznego i rodzinnego
    - wykluczyć urojenia hipochondryczne (w urojeniach brak krytycyzmu)
59
Q

zaburzenia simatoformiczne - częstość k/m

A

kobiety 10x częściej

60
Q

zaburzenia somatyzacyjne

A
  • liczne i ciągłe skargi na wiele różnych, zmieniających się OBJAWÓW somatycznych
  • niekoniecznie dotyczą konkretnej choroby czy chorób
  • trwają minimum 2 lata
  • najczęściej układ trawienny, nieprzyjemne doznania (swędzenie, pieczenie), wykwity skórne
  • chory oczekuje podania nazwy choroby, jaką ma
61
Q

zaburzenia hipochondryczne

A
  • nieuzasadnione przekonanie o istnieniu CHOROBY somatycznej, skupienie na jednym/dwóch narządach
  • normalne doznania są przez niego interpretowane jako objawy - uporczywe skargi, skoncentrowanie na objawach -> lęk -> objawy wegetatywne - błędne koło nerwicowe
  • pacjent oczekuje wdrożenia terapii
62
Q

dysmorfofobia

A

zaburzenie hipochondryczne

zaburzenie obrazu ciała

63
Q

czynniki wystąpienia zaburzeń somatyzacyjnych

A

lęk
depresja
rodzinne występowanie

64
Q

czynniki wystąpienia zaburzeń hipochondrycznych

A

depresja
lęk

(nie stwierdza się występowania rodzinnego)

65
Q

zaburzenia autonomiczne występujące pod postacią somatyczną

A

nerwica żołądka, nerwica serca, psychogenna biegunka, wzdęcia, niestrawność, czkawka, przypieszony oddech, tachykardia, drżenie ciała

66
Q

bóle psychogenne

A
  • przewlekłe, uporczywe, silne bóle
  • przynajmniej 6 miesięcy
  • niezwiązane z zaburzeniami somatycznymi
  • pacjenci faktycznie odczuwają ból i cierpią
  • w ich powstawaniu i rozwoju uczestniczą głównie czynniki psychologiczne
  • typowe leki przeciwbólowe nie działają
67
Q

leczenie zaburzen somatoformicznych

A
  1. psychoterapia (poznawczo-behawioralna)
  2. SSRI, SNRI

w bólach psychogennych - duloksetyna, pregabalina

  • unikać BDZ
68
Q

choroby i zaburzenia psychiczne z napadami paniki

A
  • depresja
  • ChAD
  • zaburzenia psychotyczne
  • inne zaburzenia lękowe
  • zaburzenia adaptacyjne
  • PTSD
69
Q

postępowaniu w napadzie paniki

A
  1. oddziaływanie psychologiczne
    - nawiązanie kontaktu
    - zapewnienie o braku zagrożenia
    - metody relaksacyjne
    - uregulowanie oddechu
  2. farmakologia - szybko i krótko działające BDZ - preferowane p.o.
    alprazolam, lorazepam

ew. jeśli przeciwwskazania do BDZ -> hydroksyzyna

70
Q

objawy neurastenii

A

zmęczenie psychiczne głównie po wysiłku intelektualnym

  • zaburzenia koncentracji
  • łatwa rozpraszalność uwagi
  • uważają, że nie radzą sobie z trudniejszymi zadaniami

zmęczenie fizyczne

  • pacjent budząc się rano już jest zmęczony (bardziej niż wieczorem)
  • wyczerpanie nawet po niewielkim wysiłki
  • bóle kończyn i głowy
  • zwroty głowy
  • zaburzenia snu (nadmierna senność lub bezsenność)
71
Q

czym jest neurastenia

A

zespół przewlekłego zmęczenia

72
Q

neurastenia leczenie

A

SSRI, SNRI

73
Q

maksymalny czas stosowania BDZ (regularnie)

A

4 tygodnie (potem tylko doraźnie)

74
Q

BDZ długodziałające - wymienić, okres półtrwania

A

> 24h

  • diazepam
  • klonazepam
  • klorazepat
  • chlordiazepoksyd
75
Q

BDZ średnio-długodziałające

A
  • alprazolam
  • lorazepam
  • oksazepam
  • temazepam
  • nitrazepam
  • bromazepam
  • estazolam
76
Q

BDZ krótkodziałające - wymienić, czas półtrwania

A

<5h

midazolam