03. zaburzenia wywołane używkami Flashcards
cechy osobowości sprzyjające uzależnieniu
- brak zdolności radzenia sobie ze stresem
- nadmierna zależność emocjonalna
- trudności w wyrażaniu uczuć
- niska samoocena
- niepokój w relacjach interpersonalnych
- impulsywność
- towarzyskość
- perfekcjonizm
- skłonność do ryzykownych sytuacji
najwyższe ryzyko uzależnień w zależności od substancji
nikotyna 32%
heroina 23%
kokaina 17%
alkohol 15%
kryteria rozpoznania uzależnienia (czasowe)
objawy trwają minimum 1 miesiąc
lub jeśli trwały poniżej miesiąca, to powtarzały się w ciągu 12 miesięcy
objawy intoksykacji kanabinoidami
euforia i dobrostan nadwrażliwość na bodźce lęk podejrzliwość halucynacje wzrokowe i słuchowe zaburzenia myślenia i pamięci
objawy odstawienia kanabinoidów
drażliwość
depresja
insomnia
spadek apetytu
kryteria rozpoznania uzależnienia
3 lub więcej
przez 1 miesiąc lub jeśli krócej niż miesiąc, to powtarzały się w ciągu 12 miesięcy:
1. silne pragnienie/przymus przyjmowania substancji
2. upośledzona kontrola używania substancji (nad rozpoczęciem, kończeniem, poziomem użycia…)
3. silne pochłonięcie sprawą przyjmowania substancji - utrata dawnych zainteresowań, poświęcanie dużo czasu
4. uporczywe przyjmowanie substancji mimo oczywistych dowodów jej szkodliwości
5. tolerancja na substancję
6. fizjoloficzne objawy stanu abstynencyjnego
kryteria zespołu abstynencyjnego
- aktualne przerwanie lub ograniczenie przyjmowania substancji
- objawy zgodne z cechami zespołu abstynencyjnego dla danej substancji
- objawów nie można lepiej wyjaśnić w inny sposób
standardowa dawka alkholu
10 g 100% alkoholi
200 ml piwa
100 ml wina
30 ml wódki
bezpieczne tygodniowe porcje alkoholu
mężczyźni 4 porcje/dzień
koniety 2 porcje/dzień
max 5 dni w tygodniu
kiedy alkohol osiąga najwyższe stężenie we krwi
po 30-60 min od spożycia
szybkość eliminacji alkoholu z organizmu
0,2 promila na godzinę
najczęstsze przyczyny uzależnienia od alkoholu
u mężczyzn: problemy psychicze związane z picie
u kobiet: zespoły depresyjne i lękowe
w Polsce % uzależnionych osób od alkoholu
2% (600-800 tys)
w Polsce % pijących alkohol ryzykownie
12-15% (>2 mln)
ryzykowne spożywanie alkoholu - cechy
- picie nadmiernych ilości alholou (jednorazowo i łącznie w określonym czasie)
- nie pociąga za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji (ale jeśli model picia się nie zmieni, mogą się pojawić)
szkodliwe picie alkoholu - cechy
- powoduje szkody zdrowotne, fizyczne, psychiczne, psychologiczne, społeczne
- nie występuje uzależnienie od alkoholu
skale do rozpoznawania zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu
- MAST
- CAGE
(cut down, annoyed, guilty, eye opener)
2 tak - znaczne prawdopowobieństwo uzależnienia - AUDIT
badania laboratoryje w podejrzeniu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu
PEth (fosfatydyloetanol)
GGTP
MCV - wzrost
ALT, AST, CDT (transferyna desialowana) - wzrost
fazy uzależnienia od alkoholu
- wstępna - prealkoholiczna faza objawowa
- zwiększanie ilości alkoholu
- wzrost tolerancji
- dostarczanie przyjemności i uśmierzanie przykrych emocji - zwiastunowa
- palimpset
- wzrost koncentracji na alkoholu - krytyczna
- utrata kontroli nad piciem
- głód alkoholowy
- okresowa możliwość utrzymywania abstynencji - chroniczna
- ciagi picia
- możliwe psychozy alkoholowe
objawy intoksykacji alkoholem
- osłabienie krytycyzmu i samokontroli
- upośledzenie struktur móżdżku
- zaburzenie koordynacji ruchowej
- zaburzenie funkcji intelektualnych
- wzrost drażliwości
- wzrost CTK, HR -> spadek CTK, HR, temperatury ciała
- zaburzenie świadomości
- porażenie ośrodka oddechowego (skrajne przypadki)
upicie patologiczne to
- przemijający stan psychozy
- intoksykacja alkoholem orzebiegająca odmiennie niż zazwyczaj u danej osoby
- po relatywnie małych dawkach alkoholu
- występują czyny gwałtowne
- bywa zakończone snem terminalnym
- niepamię okresu zdarzenia
- u ludzi z zaburzeniami osobowości, zaburzeniami psychicznymi lub interakcja alkoholu ze środkami psychoaktywnymi
typy uzależnienia od alkoholu
typ 1 (40%)
- uwarunkowany środowiskowo
- częściej u kobiet
- początek około 25 rż
- cechy osobowości: introwertyzm, neurotyczność, zależność
- szybko pojawiają się szkody psychiczne i zdrowotne
typ 2 (60%)
- uwarunkowany genetycznie (dziedziczenie w lini męskiej)
- częściej u mężczyzn
- początek około 16 rż
- cechy osobowości: antyspołeczne, ekstrawertzm
- szkody dopiero po długim okresie picia
objawy łagodnego zespołu abstynencyjnego od alkoholu
- kiedy
- jakie objawy
- łagodny, niepowikłany zespół abstynencyjny może pojawić się nawet po jednorazokwym nadużyciu alkoholu (mózg szybko przyzwyczaja się do alkoholu - zmniejszenie reaktywności = relaksacja)
- nadmierne pobudzenie
- drżenie
- poczucie nerwowości
- roztrzęsienie
objawy zespołu abstynencyjnego od alkoholu
- drżenie mięśni
- nastrój drażliwy lub obniżony, lęk
- nadciśnienie
- gwałtowne bicie serca
- nudności, wymioty, biegunku
- bezsenność, zaburzenia snu
- rozszerzenie źrenic
- wysuszenie śluzówek
- wzmożona potliwość
skala nasilenia alkoholowego zespołu abstynencyjnego
CIWA-Ar
czym jest majaczenie alkoholowe
- powikłanie zespołu abstynecyjnego
- ostry stan zagrożenia życia (bezwzględne wskazanie do hospitalizacji)
co występuje przed majaczeniem alkoholowym
stan predeliryjny
- objawy zespołu abstynencyjnego z bezsennością i omamami
kiedy może pojawić się majaczenie alkoholowe (h)
48-72 h od odstawienia lub zredukowania dawki alkoholu
jak często występuje majaczenie alkoholowe
u 5% uzależnionych
objawy majaczenia alkoholowego
triada (nie jest konieczna do rozpoznania)
- zaburzenia świadomości
- zaburzona orientacja co do miejsca i czasu
- nasilenie w nocy, charakter falujący - omamy i iluzje (głównie wzrokowe)
- silne drżenie mięśniowe
- urojenia (dziania się, prześladowcze)
- podniecenie psychoruchowe
- trudności z zaśnięciem kub odwrócony rytm sen-czuwanie
- nadaktywność układu autonomicznego
- wzrost HR, CTK
- rozszerzenie źrenic
powikłania zespołu abstynencyjnego
- drgawki
- majaczenie
przelwkłe psychozy alkoholowe
- paranija alkoholowa - zespół Otella
- urojenia niewiary małżeńskiej - przewlekła halucynoza alkoholowa
- omamy (głownie słuchowe)
- wtórne urojenia prześladowcze
powód przewlekłych psychoz alkoholowych
wieloletnie intensywne picie alkoholu
u kogo częściej występuje paranoja alkoholowa zespół Otella
u mężczyzn
leczenie zespołu Otella (alkohol)
- neuroleptyki
- psychoterapia
leczenie przewlekłej halucynozy alkoholowej
- neuroleptyki
zespół amnestyczny Korsakowa - objawy
- głębokie, trwałe organiczne upośledzenie umysłowe
- upośledzenie zapamiętywania
- leku pamięciowe wypełnione konfabulacjami (chorzy bezkrytyczni)
przyczyna zepsołu amnestycznego Korsakowa
niedobór witaminy B1
co współtowarzyszy zespołowi amnestycznemy Korsakowa
polineruopatia obwodowa
leczenie zespołu amnestycznego Korsakowa
suplementacja B1 parenteralnie
encefalopatia Wernickiego - co to
- ostry zespół neurologiczny
- ciężki stan
- niedobór B1 (często w uzależnieniu od alkoholu)
objawy encefalopatii Wernickiego
- zapmiany otępienne (zaburzenia świadomości)
- polineuropatia
- oczopląs
- ataksja
- podwójne widzenie
zespoły związane z niedoborem B1
encefalopatia Wernickiego
zespół amnestyczny Korsakowa
leczenie uzależnienia od alkoholu
- disulfiram
- blokada dehydrogenazy aldehydowej - akamorozat
- zmniajsza uczucie głodu alkoholowego - naltrekson
- zmniejsza nagradzające dzialanie alkoholu
objawy wypicia alkoholu na disulfiramie
- zaczerwineieni twarzy
- wzrost HR
- spadek CTK
- potliwość
- wymioty
- lęk, duszność
- bóle głowy
leczenie majaczenia alkoholowego
- BDZ
- neuroleptyki - jeśli nasilone objawy wytwórcze
- witamina B1 i B6
- leki p/padaczkowe - podejrzenie padaczki alkoholowej
- płyny i.v. - uwaga na zbyt szybkie wyrównanie hiponatremii - CENTRALNA MIELINOLIZA MOSTU
objawy centralnej mielinolizy mostu
- parapareza
- objawy patologiczne piramidowe (objaw Babińskiego)
- zespół opuszkowy
- mutyzm
na jakie układy i ośrodki działają opioidy
- nagrody - euforia
- oddechowy - hamująco
- krążenia - hamująco
- utrzymywania uwagi - hamująco
objawy działania opioidów
- euforia, zmniejszenie lęku i napięcia
- zwężenie źrenic
- przeciwbólowe
- przeciwkaszlowe
- świąd
- hamowanie perystaltyki przewodu pokarmowego (zaparcia)
- nudności i wymioty
- hamowanie czynności oddechowej
objawy przedawkowania opioidów
- apatia
- upośledzenie zdolności oceny, pamięci, uwagi
- spowolnienie/pobudzenie psychoruchowe
- zaburzenia świadomości
- zatrzymanie oddechu przy wyczuwalnym tętnie (objaw patognomoniczny)
- bradypnoe, płytki oddech
- bradykardia, hipotensja
- szpilkowate źrenice niereagujące na światło
leczenie przedawkowania opioidów
- nalokson
kiedy pojawiają się objawy zespołu abstynencyjnego opioidów i ile trwają
- pojawia się po 6-12 h od ostatniej dawki
- największe nasilenie 48-72 h
- ustępuje po 7-10 dniach
objawy zespołu abstynencyjnego opioidów
- objawy grypopodobne
- niepokój, pobudzenie psychoruchowe, bezsenność
- szerokie źrenice
- wzrost CTK, HR
- potliwość
- biegunka i wymioty
- głód narkotykowy
- nie jest uważany za stan zagrożenia życia
opioidy - jaki rodzaj uzależnienia
psychiczne i fizyczne
najczęstsza przyczyna zgonów wśród uzależnionych od opioidów
przedawkowanie
leczenie uzależnienia od opioidów
- psychoterapia
- detoksykacja
- leczenie substytucyjne
- metadon
- buprenorfina - inne
- klonidyna (w tachykardii, nadciśnieniu)
- BDZ (lęk, pobudzenie, zaburzenia snu)
- loperamid (biegunki)
główna substancja czynna kanabinolów
THC
gdzie wchłania się większość THC podczas palenia kanabinolów
- w górnych drogach oddechowych
kumulacja THC
- w tkance tłuszczowej
- nawet do miesiąca od ostatniego użycia
jak długo utrzymuje się efekt po wypaleniu kanabinolów
1-6 h
- po spożyciu ciasteczek haszyszowych efekt jest nieorzewidywalny, może być długotrwały i intensywny
THC - wpływ na neuroprzekaźniki
wzrost uwalniania dopaminy w nakrywce brzusznej - euforia
objawy używania kanabinolów
- zaczerwienienie spojówek
- suchość śluzówek
- kaszel
- wzrost HR
- obniżenie CTK
- wzrost apetytu
- zawroty głowy, zaburzenia równowagi i koncentracji
- objawy psychiczne zależne od wyjściowego samopoczucia
(rozluźnienie, dobrostan, lęk, halucynajce wzrokowe i słuchowe, zaburzone myślenie i pamięci) - po spożyciu ciasteczek haszyszowych efekt jest nieorzewidywalny, może być długotrwały i intensywny
kanabinole - rodzaj uzależnienia
- głównie psychiczne
- mały potencjał uzależniający
leczenie uzależnienia od kanabinoli
tylko psychoterapia
kanabinole - zespół abstynencyjny - kiedy początek, długość trwania
- początek po 24h od ostatniego użycia
- największe nasilenie w pierwszych 3 dniach
- trwa ok 2 tygodnie
- łagodny przebieg (kumulacja w tkance tłuszczowej)
objawy zespołu abstynencyjnego kanabinoli
- głód psychiczny kanabinoli
- rozdrażnienie
- bezsenność
- lęk
- spadek łaknienia
powikłania stosowania kanabinoli
- jointy - osadzanie substancji smolistych (o 1/3 więcej niż papierosy)
- rak nosogardła
- rak płuc
- choroba wieńcowa - wzrost ryzyka schizofrenii
maksymalne stężenie benzodiazepin we krwi - po jakim czasie
po 30-90 min
podstawowe działanie BDZ
- uspokajające
- przeciwlekowe
- nasenne
- przeciwdrgawkowe
- rozluźniające mięśnie
intoksykacja BDZ - objawy
- senność aż do śpiączki
- odprężenie, czasem euforia
- ustąpienie lęku
- upośledzenie pamięci i uwagi
- ataksja
- niepewny chód
- zrzenia równowagi
- obniżenie napięcia mięśni
- spadek CTK
- belkotliwa mowa
- oczopląs
- zaburzenia oddychania aż do depresji ośrodka oddechowego
rodzaj uzależnienia od BDZ
fizyczne i psychiczne
tolerancja na BDZ
- rozwija się po 2-3 dniach stosowania
- staje się wyraźna w drugim tygodniu
zespół abstynencyjny BDZ - przy stosowaniu jakich leków pojawia się częściej
- krótkodziałających
- o dużej sile działania
zespół abstynencyjny BDZ - kiedy się pojawia, ile trwa
- po 2-3 dniach od ostatniej dawki
- maksymalne nasilenie 7-10 dnień
- trwa kilka dni - kilka tygodni
zespoły abstynencyjne groźne dla życia
- benzodiazepinowy
- alkoholowy
———
- opioidowy nie jest uważany za groźny dla życia
zespół abstynencyjny BDZ - objawy
- niepokój i lęk (mylony z pierwotnym lękiem)
- nadwrażliwość na bodźce słuchowe i światło
- zaburzenia pamięci i koncentracji
- wzrost HR i CTK
- potliowść
- drgawki
- majaczenie
leczenie uzależnienia od benzodiazepin
- detoksykacja
- zamiana na lek o długim okresie półtrwania i stopniowe obniżanie dawki
- skala Tyrera - okrśla sztywny okre redukcji dawki (korzystniejsze jest bardziej dynamiczne i indywidualne podejście) - leki pomocnicze
- karbamazepina
- walproiniany
- leki p/depresyjne - psychoterapia
wymień stymulanty
- amfetamina
- metamfetamina
- kokaina
- MDMA (ecstasy)
- kofeina
- mefedron
- pseudoefedryna
działania niepożądane kokainy
- poszerza QRS
- analgezja miejscowa
stymulanty - działanie
- podwyższenie nastroju i euforia
- wzrost energii, pewności siebie, czujności
- zniesienie zmęczenia
- wzrost napędu, pobudzenie, słowotok
- obniżenie progu agresji
- czasem iluzje, omamy, urojenia, lęk, napady paniki
- spadek apetytu
- wzrost CTK, HR, temperatury ciała
- skurcz naczyń wieńcowych
- rozszerzenie źrenic
- rozkurcz oskrzeli
stymulanty objawy zespołu abstynencyjnego
- depresja
- dysforia
- niepokój i lęk
- zmęczenie
- zaburzenia snu
( senność, nasilenie fazy REM, żywe marzenia sennej - głód substancji
- objawy grypopodobne
rodzaj uzależnienia od stymulantów
psychiczne
leczenie uzależnienia od stymulantów
- psychiterapia
- leki pomocnicze
- BDZ - u silnie pobudzonego pacjenta
- leki p/depresyjne - w nasilonych objawach depresyjnych
objawy przedawkowania stymulantów
- aktywacja układu współczulnego
- tachykardia
- arytmia
- nadciśnienie
- hipertermia
- nadmierne pocenie
- wazospazm (skurcz naczyń wieńcowych)
- drgawki
- krwawienie wewnątrzczaszkowe
- śpiączka
czasem możliwe objawy zespołu serotoninergicznego
halucynigeny - wymienić
- LSD
- psylocybina
- ketamina
objawy halucynogenów
- omamy (głównie wzrokowe, ale też słuchiwe, dotykowe)
- synestezja
- euforia, czasem wahania nastroju
- urojenia
- lęk i napady paniki (bad trip - działanie na układ współczulny)
- wzrost CTK, HR
- rozszerzenie źrenic
- drżenie mięśniowe
- nudności i wymioty
halucynoidy - rodzaj uzależnienia
psychiczne (fizyczne nie rozwija się)
zespół abstynencyjny halucynoidów
brak
leczenie uzależnienia/używania od halucynoidów
- psychiterapia
- pomocnicze leki
- bdz
- małe dawki neuroleptykowów
działanie nikotyny
- (+) rec. cholinergiczncyh w zwojach autonomicznych i rdzeniu nadnerczy
= sympatykotonia i katecholaminemi - rozszerzenie źrenic
- zanik głodu
- pobudzenie układu nagrody
- pobudzenie lub uspokojenie zależne od stanu wyjściowego
skale do oceny uzależnienia od tytoniu
- skala Fagerstroma - ocena uzależnienia i jego głębokości
skala Fagerstroma - punktacja i wyniki
0-3 - niski stopień uzależnienia od nikotyny
4-6 - średni stopień uzależnienia od nikotyny
7-10 - silny stopień uzależnienia od nikotyny
skala do oceny motywacji rzucenia palenia
skala Schneidera
punktacja skali Schneidera
7 i więcej pkt - osoba ma więcej szans na rzucenie
poniżej 7 - osobie trzeba pomóc z motywają w rzucaniu palenia
ostre zatrucie nikotyną - objawy
- porażenie ośrodka oddechowego
- zaburzenia czynności serca
- zgon
nikotyna - objawy odstawienia
- głód papierosa
- wzrost napięcia
- niepokój
- agresywność
- trudności w koncentracji uwagi
- zaburzenia pamięci (największe w ciągu pierwszego miesiąca)
- bezsenność
- zwiększone łaknienie, wzrost masy ciała
- spadek CTK i HR
- zmiany EKG
- spadek kortyzolu i katecholamin
leczenie uzależnienia od nikotyny
- metoda 5P
- pytaj
- poradź
- planuj
- pomóż
- pamiętaj - terapia substytucyjna nikotyną
- bupropion
- psychoterapia
kryteria rozpoznania zaburzeń psychitycznych związanych z używaniem SPA
- początek w okresie przyjmowania substancji lub do 2 tygodni od zakończenia przyjmowania
- objawy trwają >48h
- czas trwania zaburzeń 6 miesięcy lub mniej
- objawy
- omamy (zwykle słuchowe)
- nieprawidłowe utożsamianie osób
- nastawienie ksobne
- urojenia paranoidalne (prześladowcze)
- pobudzenie, osłupienie
- zaburzenia afektu
- zwykle bez zaburzeń świadomości
