Psychiatria - 04. schizofrenia Flashcards
objawy osiowe schizofrenii i ich wyjaśnienie
4A
Autyzm
skupienie na życiu wewnętrznym, wycofanie z rzeczywistości
Afekt tępy
nie okazuje przeżyć wewnętrznych, emocji; sztywność emocjonalna, skąpa ekspresja
Ambi -walencja, -sentencja, -tendencja
dwoiste, sprzeczne, wykluczające się uczucia, sądy, działania
zab. Asocjacji
rozkojarzenie myśli i wypowiedzi
schizofrenia to
choroba mózgu ze zmianami czynnościowymi i strukturalnymi
- zaburzenia myślenia i postrzegania
- niedostosowany i spłycony afekt
ICD-10 rozpoznanie schizofrenii - objawy typowe
minimum 1 objaw przez 1 miesiąc:
- MYŚLI: echo myśli, nasyłanie, zabieranie myśli, odsłonięcie myśli
- UROJENIA: oddziaływania, wpływu, owładnięcia, spostrzeżenia urojeniowe
- GŁOSY OMAMOWE: komentujące lub dyskutujące lub inne głosy dochodzące z części ciała
- utrwalone urojenia o treści niedostosowanej kulturowo i całkowicie miemożliwej
ICD-10 rozpoznanie schizofrenii - objawy nietypowe
minimum 2 objawy przez 1 miesiąc:
- utrwalone omamy ze zwiewnymi urojeniami bez treści afektywnej lub utrwalone myśli nadwartościowe
- przerwy i wstawki w toku myślenia prowadzące do rozkojarzenia lub niedostosowania wypowiedzi, neologizmy
- zachowania katatoniczne
- objawy negatywne
kryteria wykluczające rozpoznanie schizofrenii
- epizod manii lub depresji
- choroba organiczna mózgu
- zatrucie
- uzależnienie od substancji psychoaktywnej lub jej odstawienie
objawy negatywne schizofrenii - zaburzenia neurotransmiterów
↓ aktywności D w korze przedczołowej (spadek)
objawy pozytywne w schizofrenii - zaburzenia neurotransmiterów
↑ aktywności D w układzie limbicznym (wzrost)
objawynegatywne schizofrenii - wymienić
- alogia i inne zaburzenia mowy
- apatia, abulia, awolicja
- anhedonia
- afekt płaski (blady, obojętny, uboga mimika i reakcja emocjonalna)
lub afekt niedostosowany (katatymiczny, atymiczny, paratymiczny) - formalne zaburzenia myślenia (np rozkojarzenie)
- ambiwalencja
- objawy depresyjne i zaburzenia funkcji poznawczych
objawy pozytywne w schizofrenii - wymienić
- omamy słuchowe (komentujące, imperatywne)
- urojenia (odnoszące, ksobne, oddziaływania)
- rzadko inne urojenia i halucynacje
- echo myśli, nasyłanie myśli, odciąganie myśli (typowe dla schizofrenii)
- zachowania katatoniczne (stupor, podniecenie)
zaburzenia poznawcze w schizofrenii - wymienić
- zmniejszenie tempa przebiegu czynności intelektualnych
- zaburzenia uwagi, pamięci, zdolności do wyciągania wniosków
- zaburzenie poznania społecznego (rozpoznawania stanów emocjonalnych innych osób)
czestość schizofrenii w populacji
1%
wiek początku schizofrenii
kobiety: 26-45 rż
mężczyźni: 20-25 rż
przebieg schizofrenii u mężczyzn vs u kobiet
M: przebieg mniej korzystny, przewlekły, dominują objawy negatywne
K: przebieg najczęściej ostry, dominują objawy psychotyczne
ryzyko zachorowania na schizofrenię w populacji ogolnej
1-1,5%
częstość zachorowań na schizofrenię M:K
1:1
przyczyny schizofrenii
- urodzenie zimą/wczesną wiosną (prenatalna ekspozycja na wirus grypy)
- organiczne (poszerzenie komór bocznych, hipofrontalność)
- genetyczne
- biochemiczne
- zmiany OUN w rozwoju płodowym
- teoria uwrażliwienia (czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wykształtowały nadmierną wrażliwość danej osoby na stres)
- teorie społeczno-psychologiczne
schizofrenia - skale
SANS - Scale of assesment of negative symptoms
SAPS - scale of assesment of positive symptoms
PANSS - positive and negative syndrom scale
początek schopizofrenii - typy
- nagły (w ciągu kilku dni)
- szybki (kilka tygodni)
- stopniowy (objawy narastają powoli przez miesiące, lata)
objawy prodromalne psychozy w schizofrenii
- lęk, przerażenie
- zagubienie
- obniżony nastrój
- derealizacja, depersonalizacja
psychoza to
stan umysłu, w którym na skutek zakłóceń w postrzeganiu (percepcji) rzeczywistości, a czasem także zaburzeń świadomości, osoba ma trudność z odróżnieniem tego, co jest rzeczywiste, a co nie
przebieg schizofrenii, rokowanie, nasilenie objawów
przebieg przewlekły, nawrotowy
może być ciągły
rzadko pozostają objawy rezydualne
z czasem trwania choroby objawy negatywne nasilają sie, objawy pozytywne wyciszają się, a zaburzenia poznawcze rosną do pewnego czasu, a potem uzyskują plateau
u 10% tylko jeden epizod
1/3 prowadzi względnie normalne życie
1/3 wykazuje objawy, ale dobrze funkcjonuje społecznie
1/3 ma znaczne zaburzenia funkcjonowania i wymaga częstych hospitalizacji
schizofrenia paranoidalna - czym się cachuje
dominują urojenia i pseudohalucynacje
- urojenia paranoidalne, głownie prześladowcze, ksobne, odnoszące; luźno powiązane
- pseudohalucynacje słuchowe komentujące, rzadziej imperatywne
- pobudzenie
- niedostosowanie afektu
- postawy wielkościowe
najczęstszy typ schizofrenii
najczęstszy typ schizofrenii
schizofrenia paranoidalna
schizofrenia hebefreniczna - cechy
dominują objawy afektywne - niedostosowanie, sztywność afektu (blade reakcje emocjonalne)
- rozkojarzenie myślenia
- zachowanie oełne bezładu, manieryzmy, grymasy, stereotypie
- błaznowanie
- rzadziej niż w innych typach omamy i urojenia prześladowcze
- bardzo rzadki typ, głównie u młodych osób
u kogo najczęściej schizofrenia hebefreniczna
u bardzo młodych osób, ale jest to bardzo rzadki typ
w którym typie schizofrenii omamy i urojenia prześladowcze występują rzadko
schizofrenii hebefrenicznej
schizofrenia katatoniczna - cechy
dominują zaburzenia napędu psychoruchowego (od zahamowania do pobudzania)
-> postać hiperkinetyczna (nadmierne niekontrolowane pobudzenie) lub zahamowanie katatoniczne (spowolnienie, mutyzm, brak interakcji z otoczeniem, zaprzestanie przyjmowania pokarmów i płynów, wstrzymywanie wydalania)
- zaburzenia popędów (np odżywiania)
- bardzo utrudniony kontakt z chorym
- objawy ruchowe (giętkość woskowa, objaw poduszki powietrznej, negatywizm)
ostra śmiertelna katatonia to i jakie objawy
schizofrenia katatoniczna
- hipertermia ośrodkowa
- wysoka leukocytoza
- wzrost kinazy kreatynowej
- sztywność mięśni
- utrata przytomności
- niewydolnoś narządów
- śmierć
schizofrenia niezróżnicowana to
postać spełniająca kryteria ogólne dla schizofrenii, ale nieprzypominająca konkretnego jej typu
lub zawiera różne objawy występujące w poszczególnych typach
depresja poschizofreniczna to (cechy, objawy)
epizod schizofrenii (zwykle pierwszy) -> depresja
- w reakcji na ciężkie zachorowanie, objawy psychotyczne i wprowadzone leki (leki blokujące receptor D2 mogą działać prodepresyjnie)
- duże ryzyko próby samobójczej
schizofrenia rezydualna to
przewlekły etap rozwoju schizofrenii, w którym:
- obcenie brak objawów pozytywnych (wcześniej występowały)
- wyraźnie postęuje psychoza z długotrwającymi objawami negatywnymi
schizofrenia prosta to
- dominują objawy negatywne
zmiana zachowania: zamknięcie się w sobie, wycofanie z życia społecznego, regres zawodowy/szkolny
(objawy negatywne widoczne są od początku, w przeciwieństwie do schizofrenii rezydualnej) - nie występują omamy i urojenia
schizofrenia - u kogo elektrowstrząsy
- skrajnie nasilone epizody z myślami i tendencjami samobójczymi
- schizofrenia katatoniczna
- lekooporność
- kobiety w ciąży
lek pierwszego wyboru przy nowo rozpoznanej schizofrenii
olanzapina (II gen LPP - atypowe)
stosowanie olanzapiny - co należy kontrolować
morfologię - ryzyko agranulocytozy
klasyczne (typowe) leki przeciwpsychotyczne - charakterystyka (receptory, objawy, działania niep)
- redukują głównie objawy wytwórcze
- działają głównie na receptory dopaminowe
- działania niep: objawy pozapiramidowe (parkinsonowskie)
?? do sprawdzenia
leki przeciwpsychotyczne atypowe (II gen) - cechy (wpływ na objawy, działanie na receptory, działania niep)
- w większym stopniu niż leki typowe wpływają na redukcję objawów ubytkowych i dezorganizacji
- działają (-) na rec. D i 5-HT
- działania niep: niewielkie/brak objawów pozapiramidowych, zespół metaboliczny, przybieranie na wadze)?? do sprawdzenia
częstoś prób samobójczych u chorych na schizofrenię
u 50% chorych
10-12% skutecznych
najczęstsze choroby somatyczne współwystępujące ze schizofrenią
- otyłość
- zespół metaboliczny
- choroby ukkładu krążenia
- nadużywanie SPA
- choroby neurologiczne
- choroby endokrynologiczne
- urazy
śmiertelność w schizofrenii w stosunku do populacji ogólnej
śmiertelność 1,5-2x wyższna
skrócona długość życia o około 20 lat
grupy leków stosowane w leczeniu schizofrenii
- neuroleptyki atypowe! (olanzapina - 1 rzut)
w dodatkowych wskazaniach
- leki uspokajające
- leki normotymiczne
- leki przeciwdepresyjne (schizofrenię z objawami depresyjnymi lepiej leczyć neuroleptykami)
jak długo leczy się schizofrenię?
po 1 epizodzie: minimum 2 lata
po 2 epizodach: minimum 5 lat
po 3 epizodzie: na stałe
leczenie schizofrenii lekoopornej
klozapina
jeśli nie jest skuteczna, to elektrowstrząsy
schizofrenia lekooporna to
objawy schizofrenii utrzymują się mimo leczenia 2 LPP z różnych grup
+ pewne rozpoznanie schizofrenii
+ współpraca chorego w leczeniu
+ brak poprawy nie wynika z innych chorób/używania substancji psychoaktywnych
zaburzenia schizotypowe to
- ekscentryczne zachowanie, dziwne przekonania
- niedostosowany afekt (osoby chłodne i obojętne)
- słaby kontakt z innymi (lęk)
- podejrzliwość
- epizody quasi-psychotyczne (iluzje, omamy słuchowe, myśli podobne do urojeń)
czas trwania objawów minimum 2 lata
nie spełniają kryteriów schizofrenii!
podobne do zaburzeń osobowości
leczenie zaburzeń schizotypowych
- psychoterapia (jeśli pacjent wyraża potrzebę)
- w objawach psychotycznych atypowe neuroleptyki
zaburzenia urojeniowe to
- stabilny, usystematyzowany system urojeń (treść możliwa do zaistnienia)
- bez rozpadu struktury osobowości
- bez utrwalonych omamów (mogą być przejściowe)
- trwa minimum 3 miesiące
- brak objawów schizofrenii
zespół Ekboma
- zaburzenia urojeniowe
- „obłęd pasożytniczy”
zespół Otella
- urojenia zdrady, zazdrości
- częściej u mężczyzn uzależnionych od alkoholu
zespół de Clerambaulta
- zaburzenia urojeniowe erotyczne
- przkonanie, że ktoś jest w pacjencie zakochany
zespół Capgrasa
- zaburzenia urojeniowe
- bliska osoba została podmieniona przez obcą, identycznie wyglądającą osobę
zespół Fragoliego
- zaburzenia urojeniowe
- prześladowca podąża za chorym, wcielając się w kolejne napotkane osoby
zespół przemiany
- zaburzenia urojeniowe
- osoby z otoczenia zamieniają się wyglądem lub tożsamością
zaburzenia urojeniowe - leczenie
leki przeciwpsychotyczne
ostre iorzemijające zaburzenia psychotyczne - objawy
- urojenia (prześladowcze/religijne)
- omamy
- zaburzenia postrzegania
- dezorganizacja zachowania
czas trwania ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych
rozwój w mniej niż 2 tygodnie
trwa poniżej 2 tygodni
ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne - jakie badania
koniecznie TK głowy (wykluczyć organiczne uszkodzenie)
indukowane zaburzenia urojeniowe to
zaburzenia urojeniowe, które są udzielone osobie blisko związanej emocjonalnie z osobą chorującą
- ustępują, kiedy te osoby są od siebie oddzielone
leczenie indukowanych zaburzeń urojeniowych
- odizolowanie od siebie osób
- ewentualnie leki przeciwpsychotyczne
zaburzenia schizoafektywne - rozpoznanie
- objawy typowe dla schizofrenii przez minimum 2 tygodnie
2. objawy choroby afektywnej o umiarkowanym/ciężkim nasileniu
rokowanie w zaburzeniach schizoafektywnych
lepsze niż w schizofrenii
zaburzenia schizoafektywne - u jakiej płci częściej
u kobiet
podział zaburzeń schizoafektywnych
- typ maniakalny
- typ depresyjny
- typ mieszany
typ mamiakalny zaburzeń schizoafektywnych - leczenie
1 rzut: lek przeciwpsychotyczny
2 rzut: lek przeciwpsycjotyczny + normotymik
3 rzut: lek przeciwpsychotyczny + 2 normotymiki
normotymik - walproiniany
który typ zaburzeń schizoafektywnych jest najczęstszy
typ depresyjny
który typ zaburzeń schizoafektywnych ma lepsze rokowanie
typ maniakalny
typ depresyjny zaburzeń schizoafektywnych - leczenie
1 rzut: lek przeciwpsychotyczny + lek p/depresyjny
2 rzut: lek p/psychotyczny + normotymik
3 rzut: lek p/psychotyczny + normotymik + lek p/depresyjny
4 rzut: elektrowstrząsy
normotymik - karbamazepina
