zaburzenia afektywne (nastroju) Flashcards
kryteria hipomanii
- trwają minimum 4 dni
- łagodne podwyższenie nastroju lub jego drażliwość
- objawy (3 z 7)
- wzmożona aktywność
- nadmierna gadatliwość
- trudności w koncentracji
- zmniejszona potrzeba snu
- zwiększona energia seksualna
- lekkomyślne wydarki, zachowania
- łatwość kontaktów z innymi, brak dystansu - epizod nie spełnia kryteriów
- manii
- zaburzeń afektywnych dwubiegunowych
- epizodu depresyjnego
- cyklotymii
- anoreksji
kryteria rozpoznania manii bez objawów psychotycznych
- dominuje wzmożony nastrój, ekspansywny lub drażliwy, zdecydowanie nieprwidłowy dla danej osoby - wyraźna zmiana nastroju
- trwa co najmniej 1 tydzień
- objawy - minimum 3 z 9
- wzmożnoa aktywność
- nadmierna gadatliwość
- zmniejszona potrzeba snu
- utrata normalnych zahamowań społecznych (zachowanie niestosowne do okoliczności)
- zachowanie bezceremonialne/lekkomyślne
- wzmożona energia seksualna
- łatwość w zmianie aktywności, planów
- wzmożona samoocena, poczucie wyższości
- gonitwa myśli - Niewystępowanie omamów i urojeń
- ale mogą występować zaburzenia percepcji (subiektywna nadwrażliwość na dźwięk, odbieranie barw jako szczególnie żywych) - wykluczenie innych przyczyn
kryteria rozpoznania manii z objawami psychotycznymi
- dominuje wzmożony nastrój, ekspansywny lub drażliwy, zdecydowanie nieprwidłowy dla danej osoby - wyraźna zmiana nastroju
- trwa co najmniej 1 tydzień
- objawy - minimum 3 z 9
- wzmożnoa aktywność
- nadmierna gadatliwość
- zmniejszona potrzeba snu
- utrata normalnych zahamowań społecznych (zachowanie niestosowne do okoliczności)
- zachowanie bezceremonialne/lekkomyślne
- wzmożona energia seksualna
- łatwość w zmianie aktywności, planów
- wzmożona samoocena, poczucie wyższości
- gonitwa myśli - Występują urojenia lub omamy inne niż typowo schizofreniczne
( najczęściej urojenia o treści wielkościowej odnoszonej do siebie, erotycznej lub prześladowczej)
- zgodne z nastrojem - wykluczenie innych przyczyn (w tym schizofrenii)
czynniki zewnętrzne mogące wywołać stan maniakalny
- uraz głowy
- choroba mózgu (infekcja - kiła, AIDS, guz, udar)
- nadczynność tarczycy, nadnerczy
- GKS
- leki dopaminergiczne
- amfetamina, kokaina
- leki antycholinergiczne
rozpoznanie ChAD
- obecny epizod spełnia kryteria hipomanii, manii lub epizodu depresyjnego
- w przeszłości stwierdzono minimum 1 epizod afektywny (hipomaniakalny, maniakalny, depresyjny, mieszany)
- przynajmniej 1 z tych epizodów był inny niż depresyjny
- wykluczenie innych przyczyn
ChAD - średnia ilość epizodów manii w ciągu życia
10
czas trwania epizodu depresji w ChAD
4-9 miesięcy
średni czas manii w ChAD
2 tygodnie - 5 miesięcy
ile czasu zajmują epizody depresyjne, a ile maniakalne w ChAD
depresyjne 70%
manii 30%
czym jest cykl w ChAD
okres od jednego epizodu do początku następnego
cechy cykli w ChAD
pierwszy zwykle najdłuższy
drugi krótszy
kolejne nieregularne
ChAD częstość w populacji
2%
częstość ChAD u kobiet i mężczyzn
1:1
wiek wystąpienia ChAD
ok 30 rż
najczęstsza przypadłość psychiczna wśród uzależnionych
ChAD
przyczyny ChAD
- czynniki genetyczne
(niektóre geny wspólne dla ChAD i schizofrenii) - teoria neuroprzekaźnikowa
- nadmierna aktywność układu dopaminergicznego i noradrenergicznego - zaburzenia
- osi stresu,
- tarczycy,
- rytmów dobowych,
- układu odporności - zmiany strukturalne w OUN
- Koncepcja kindlingu (rozniecanie)
typ 1 ChAD
- mania
- mania + depresja
- między epizodami okresy bezobjawowe
- epizody depresyjne:maniakalne = 4:1
typ 2 ChAD
- hipomania + depresja
- między epizodami okresy bezobjawowe
- kobiety chorują częściej
ChAD z szybką zmianą faz
- nawroty epizodów depresji lub manii minimum 4 razy w roku
- pomiędzy epizodami bardzo krotkie/brak okresów remisji
jakie zaburzenia najczęściej mogą przejść w ChAD z szybką zmianą faz
- najczęściej po wcześniejszym ChAD typu 2
- częściej u kobiet
zaburzenia afektywne typ sezonowy
depresje w okresie zimowym
wzmożenie samopoczucia w okresie wiosenno-letnim
cechy epizodu derpesji w ChAD
- częste nawroty
- lekooporność (leki p/depresyjne)
- cechy psychozy
- poważne próby samobójcze
- drażliwość
- nadmierna senność
- młody wiek pierwszego epizodu (poniżej 25 rż)
- szybkie narastanie i ustępowanie objawów (godziny/dni)
- wywiad ChAD/samobójstwa w rodzinie
leczenie epizodu manii w ChAD
- normotymiki
- LPP
ew. LPP o działaniu normotymicznym
leczenie epizodu depresjiw ChAD
- lekka, umiarkowana bez objawów psychotycznych: normotymik o działaniu przeciwdepresyjnym w monoterapii
- lamotrygina
- kwetiapina
- lit
ew. + lek p/depresyjny - ciężka z objawami psychotycznymi: LPP II generacji (atypowy)
- olanzapina
- kwetiapina
ew. elektrowstrząsy
uwaga na leki p/depresyjne - mogą wywołać manię
można je stosować tylko z normotymikiem
które leki p/depresyjne mają większe prawdopodobienstwo wywołania manii w epizodzie depresji ChAD
- TLPD
- wenlafaksyna
(SSRI mniejsze)
w którym typie ChAD leki p/depresyjne łatwiej mogą wywołać manię
w typie I (niż II)
leczenie w przypadku lekooporności ChAd
klozapina
zapobieganie nawrotom ChAD
normotymiki
wraz z kolejnymi epizodami w ChAD dochodzi do
pogorszenia funkcji poznawczych
kryteria rozpoznania epizodu depresji
- trwa przynajmniej 2 tygodnie
- 2/3 objawy podstawowe
- obniżenie nastroju
- anhedonia i utrata zainteresowań
- zmniejszona energia - objawy dodatkowe
kryteria rozpoznania nawracających zaburzeń depresyjnych
- minimum jeden wcześniej przebyty epizod depresji
oddzielony od obecnego co jajmniej 2 miesiącami wolnymi od zaburzeń - brak manii/hipomanii w przeszłości
objawy podstawowe epizodu depresji
- obniżenie nastroju
- anhedonia i utrata zainteresowań
- zmniejszenie energii
objawy dodatkowe depresji
- osłabienie pamięci i koncentracji
- niska samoocena i mała wiara w siebie
- poczucie winy
- lęk
- myśli i czyny samobójcze
- zmiana aktywności
- zaburzenia snu
- zaburzenia apetytu
podtyp melancholiczny depresji - cechy
„typowa”
- głównie smutek i anhedonia
- złe samopoczucie rano i wczesne budzenie się
- utrata masy ciała, utrata apetytu
- zahamowanie
podtyp atypowy depresji
- nadmierna senność
- nadmierne łaknienie
- złe samopoczucie wieczorem
- reaktywność nastroju
podtyp psychotyczny depresji
z urojeniami depresyjnymi
- winy
- hipochondrycznymi
- nihilistycznymi (zespół Cotarda)
podtyp depresji w żałobie
powyżej 2 miesięcy po utracie bliskiej osoby
krótkotrwała nawracająca depresja
- epizody trwają klika dni
- powtarzają się około raz w miesiącu
depresja maskowana
- ekwiwalent depresji
- typowe objawy są mało wyrażone, na pierwszy obraz wysuwają się
objawy somatyczne (dławica peirsiowa rzekoma, bóle, świąd, zespół jelita drażliwego, zespół niespokojnych nóg)
objawy psychopatologiczne (fobie, zaburzenia odżywiania i snu, używanie SPA, natręctwa, zaburzenia lękowe)
depresja skale
- skala Becka - opisowa
- skala Hamiltona - obserwacyjna
- skala Montgomery-Asberg - obserwacyjna
- GDS - geriatryczna skala oceny depresji
szczyt zachorowalności na zaburzenia depresyjne nawracające
20-40 rż
zaburzenia przekaźnikowe w depresji
D spadek
NA spadek
5-HT spadek
ACh wzrost
jak długo trwa nieleczony epizod depresji
6-9 miesięcy
przeciętna liczba epizodów depresjiw zaburzeniach depresyjnych nawracających
3-5
jakie epizody depresyjne mają mniejszą szansę na samoistne zakończenie
im epizod depresyjny trwa dłużej, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że zakończy się samoistnie
ryzyko nawrotu depresji
po 1 epizodzie 50-80%
po 2 epizodach 80-90%
pierwszy epizod depresji po 60 rż - ryzyko
że rozwinie się otępienie
czynniki ryzyka depresji
- płec (2x częściej kobiety)
- wyższy poziom wykształcenia
- zamieszkanie w dużym mieście
- cechy osobowości - neurotyczność (lęk)
ryzykow nawrotu depresji
50-60%
- każdy kolejny epizod zwiększa ryzyko następnego
depresja może predysponować do wystąpienia:
- cukrzycy
- zaburzeń krążenia mózgowego
- ChNS
przyczyny depresji
- czynniki hormonalne
- nadmierna aktywność podwzgórze-przysadka-nadnercza (hiperkortyzolemia uszkadza neurony hipokampa)
- niedoczynność tarczycy
- hormony płciowe kobiet - zmiany strukturalne OUN
- zmniejszenie płatów czołowych
- zmniejszenie oczodołowej kory przedczołowej
- zmniejszenie przedniej części zakrętu obręczy
- zmniejszenie hipokampa
- zmniejszenie ciał migdałowatych
- zaburzenia układu odpornościowego - hipoteza zapalna
- zaburzenia rytmów dobowych
- teoria neurorozwojowa - mechanizmu epigenetyczne
- wydarzenia stresowe
- teoria poznawcza - triada Becka
- negatywna samoocena (nic mi się w życiu nie udało)
- negatywna ocena własnej przyszłości i obecnej sytuacji (świat jest zagrażający)
- przewidywanie negatywnych zdarzeń (nic dobrego mnie już nie spotka) - niedobór wit. B12, kwasu foliowego, wit. D
leki mogące wywołać objawy depresji
- leki hipotensyjne
- B-blokery
- ACEI - GKS
- interferony
- hormonalne środki antykoncepcyjne
- leki p/psychotyczne
- antagoniści kanału Ca
- leki dopaminergiczne
- leki p/histaminowe
- inhibitory 5-alfa-reduktazy
- leki p/gruźlicze
- leki p/nowotworowe
- agoniści GnRH
depresja - kiedy elektrowstrząsy
przy ciężkiej, opornej depresji
leczenie depresji - jeśli pierwszy lek jest nieskuteczny
SSRI - pierwszy wybór
- brak poprawy po 6-8 tygodni stosowania maksymalnej dawki
- > zmiana leku na inny z SSRI
- dalszy brak poprawy
- > zmiana grupy leków, najczęściej SNRI
leczenie depresji lekoopornej
- leczenie dwoma lekami p/depresyjnymi
- zamiana na inny lek p/depresyjne
- augumentacja (potencjalizacja działania innym lekiem, niebędącym lekiem p/depresyjnym)
depresja z zahamowaniem, apatią, brakiem motywacji, wycofaniem społecznym - jaki lek p/depresyjny
- bupropion
- wenlafaksyna
- sertralina
- reboksetyna
- milnacipran
- moklobemid
depresja + lęk uogólniony, lęk napadowy, lęk społeczny, mieszane stany lękowe - jaki lek p/depresyjny
- SSRI
- wenlafaksyna
- agomelatyna
- tianeptyna
- moklobemid
natrętne myśli, ruminacje, kompulsje w depresji - jaki lek p/depresyjny
- klomipramina
- SSRI
- wenlafaksyna
agitacja i niepokój w depresji - jaki lek p/depresyjny
- mirtazapina
- mianseryna
- trazodon
- amitryptylina
- doksepina
- klomipramina
depresja z bezsennością - jaki lek p/depresyjny
- agomelatyna
- mianseryna
- mirtazapina
- trazodon
- doksepina
depresja z bólem - jaki lek p/depresyjny
- duloksetyna
- wenlafaksyna
- amitryptylina
- milnacipran
zespół serotoninowy - objawy
- niepokoj, pobudzenie, splątanie, śpiączka
- hipertermia
- zaczerwinienie
- pocenie się
- tachykardia
- nadciśnienie
- nudności, wymioty
- biegunka
- drżenie
- drgawki
- sztywność mięśni
- wzmożenie odruchów ścięgnistych
uporczywe zaburzenia nastroju - podział
- cyklotymia
- dystymia
cechy uporczywych zaburzeń nastroju
- przewlekłe
- zmienne nasilenie
- większość epizodów nie osiąga nasilenia manii ani depresji łagodnej
- mogą nakładać się na jednorazowe lub nawracające epizody manii lub depresji
cyklotymia - kryteria rozpoznania
- stale utrzymujące się wahania nastroju i aktywności (subdepresje i hipomanie) - występują naprzemiennie
- żaden z epizodów nie spełnia kryterium manii lub depresji
- zwykle bez związku z wydarzeniami życiowymi
- trwa minimum 2 lata
u dzieci 1 rok
cyklotymia - ryzyko przejścia w
ChAD
dystymia - kryteria rozpoznania
- trwa minimum 2 lata
u dzieci 1 rok - minimum 3 z objawów:
- zmniejszenie energii
- bezsenność
- brak wiary w siebie
- problemy z koncentracją
- płaczliwość
- anhedonia
- poczucie bezradności
- pesymizm
- nieradzenie sobie z codziennością
- wycofanie społeczne
- zmniejszona rozmowność - dolegliwości powinny utrzymywać się przez większość czasu. Maksymalne przerwy między okresami obniżonego nastroju mogą trwać <2 miesiące
podwójna depresja - jak często, co to
epizod depresji nałożony na dystymię
u 20-30% z dystymią
