Zaburzenia lękowe Flashcards
objawy lęku i strachu
- fizjologiczne (serce, oddech, hormony)
- fizyczne (mięśnie, postawa, zachowanie, mowa)
- psychiczne (sfera poznawcza, nastrój, zachowanie)
myśli antycypacyjne
myśli, że coś złego się stanie
fobia to…
lęk pojawiający się podczas bezpośredniego kontaktu z pewną konkretną sytuacją lub obiektem, obiektywnie niestanowiącym zagrożenia.
Nawet sama myśl o znalezieniu się w sytuacji fobicznej zazwyczaj powoduje wystąpienie lęku antycypacyjnego
Cechy:
- silny lęk przed kontaktem z obiektem/ sytuacją odbieraną jako zagrażającą
- świadomość irracjonalności odczuwanego lęku
- unikanie kontaktu z obiektem/ sytuacją odbieraną jako zagrażającą
DSMV - fobia swoista
A. Wyraźny lęk lub niepokój dotyczący określonego przedmiotu lub sytuacji
B. Ekspozycja na bodziec, który jest obiektem fobii, prawie zawsze powoduje natychmiastową reakcję lękową (np. w formie ataku paniki)
C. Pacjent unika przedmiotu lub sytuacji budzących lęk
D. Nasilenie lęku jest nieadekwatne do zagrożenia
E. Lęk, niepokój i unikanie są utrwalone i trwają minimum 6 miesięcy
F. Lęk, niepokój i unikanie powodują znaczące klinicznie cierpienie lub upośledzenie funkcjonowania
G. Zaburzenia nie można wyjaśnić innych zaburzeniem (np. schizofrenia, PTSD)
Agorafobia
- lęk przed otwartą przestrzenią, tłumem, samotnym podróżowaniem, brakiem możliwości ucieczki
- Pacjent obawia się, że jego niespokojne zachowanie może być zauważone przez innych (np. wyjście w trakcie trwania uroczystości) i negatywnie ocenione.
- może również objawić się bardzo silnym lękiem w sytuacji samotnego oddalania się od miejsca zamieszkania
- często współwystępuje z napadami panicznego lęku (jest jego powikłaniem)!
Fobia społeczna to…
lęk przed negatywną oceną w kontaktach społecznych
- uczucie silnego lęku powiązanego z obecnością innych osób, koniecznością ekspozycji społecznej, obawą przed oceną ze strony inncyh
- Reakcje najczęstsze - zaczerwienienie twarzy, drżenie rąk, pocenie się, drżenie głosu, niemożność prawidłowego wysławiania się (blokada).
- Pacjent jest świadomy objawów.
- Objawy prowadzą do unikania sytuacji społecznych.
Typy fobii społecznej:
- nieuogólniona - fobia ograniczona do jednego lub kilku rodzajów aktywności (np. wystąpień publicznych). Rozpoczyna się w okresie adolestencji - dobre rokowanie
- uogólniona - fobia dotyczy wszystkich lub większości sytuacji społecznych. Początki mogą pojawiać się we wczesnym dzieciństwie, tendencja do współwystępowania innych zaburzeń (depresji, uzależnień, zaburzeń seksualnych) - niekorzystne rokowanie
Przyczyny fobii społecznej:
- przyczyny psychospołeczne (inicjujący epizod lęku, braki umiejętności społecznych, negatywne komunikaty otoczenia, ośmieszenie w sytuacjach społecznych, nadopiekuńczość rodziców, premiowanie “grzecznych, cichych i spokojnych”, atomizacja życia społecznego, zanik naturalnych więzi)
- przyczyny biologiczne (genetyka, niedobór serotoniny, niedobór dopaminy, temperament - wysokie unikanie szkody, osobowość - wysoki neurotyzm)
Lęk napadowy (zaburzenia lękowe z napadami lęku, napady paniki)
- występowanie ataków bardzo silnego lęku, które zaczynają sie nagle, trwają krótko, mogą pojawiać się nawet do kilku, kilkunastu razy na dobę.
- niezależne od sytuacji
- np. silny ból w klatce piersiowej, trudności z oddychaniem, zawroty głowy, osłabienie i kołatanie serca połączone z silnym lękiem przed śmercią, utratą kontroli nad własnym ciałem, chorobą psychiczną.
- schorzenie o przewlekłym przebiegu, często upośledzające codzienne funkcjonowanie (następstwa unikania).
- lęk antycypacyjny (”lęk przed lękiem”)
Czego się uczy pacjentów z lękiem napadowym?
- stopniowego rezygnowania z zachowan zabezpieczających
- samouspakajania
Ile zwykle trwają napady lęku?
Napad lęku z reguły trwa kilka minut. Rzadko jest dłuższy niż 20-30minut. Uczucie niepokoju, rozbicia może trwać dłużej, ale paniczny lek ustępuje. Wynika to z fizjologii lęku (tyle czasu potrzeba, by wytworzyć, zmagazynowac i uwolnic adrenaline).
Zaburzenia lękowe uogólnione (GAD)
- przewlekłe stany niepokoju i poczucia zagrożenia, utrzymujące się uporczywie przez cały czas i niemodyfikowane zewnętrzną sytuacją.
- trwają ze zmiennym nasileniem przez co najmniej sześć miesięcy.
- zawsze charakter przewlekły
- Obawy dotyczą często codziennych wydarzeń, przyszłości, finansów, zdrowia, rodziny, pracy.
Wspólnymi dla depresji i GAD objawami są:
- poczucie zmęczenia
- problemy z koncentracją uwagi
- zaburzenia łaknienia
- zaburzenia snu
Różnice między GAD a depresją
- GAD objawy nasilają się w okresach trdnych emocjonalnie dla pacjenta, podczas gdy w depresji występują stałe
- pacjenci z depresją po wybudzeniu się wcześnie rano mają kłopoty z ponownym zaśnięciem. W GAD pacjenci nękami koszmarnymi marzeniami sennymi wybudzają się w ciągu nocy
- w sferze życia seksualnego w zaburzeniach lękowych kontakty seksualne mają często charakter instrumentalny, służący do rozładowania napięcia. W depresji zainteresowanie życiem seksualnym znacznie się obniża.
OCD
- pacjent zachowuje pełną krytyczność wobec objawów
- osobowość chorych często wskazuje wyraźne cechy anankastyczne.
- występują obsesje i kompulsje
Obsesje to…
uporczywe i natrętne myśli lub obrazy, które są doświadczane jako natrętne i niewłaściwe, powodujące wyraźny niepokój.
Kompulsje to…
Powtarzajace się przymusowe zachowania lub czynności umysłowe, których celem jest zapobieganie lub zmniejszanie lęku/ stresu.
Dysmorfobia
- Ciągłe zaabsorbowanie wadami wyglądu lub ogólnie brzydotą, która jest albo niezauważalna, albo tylko nieznacznie zauważalna dla innych.
- Nadmierna samoświadomość postrzeganych wad
- powtarzające się oglądanie wad przez siebie zauważanych lub porównywanie się z innymi w ramach tych wad
- zbędne próby by zakryć wady lub je zmienić
- Wyraźne unikanie sytuacji społecznych lub innych bodźców, które zwiększają niepokój związany z postrzeganą wadą - unikanie luster, basenów itd
