Symptomy psychopatologiczne - zaburzenia spostrzegania, pamięci, myślenia, zaburzenia emocji, nastroju, woli Flashcards
Grupy symptomów:
- Zaburzenia czynności poznawczych (uwaga, pamięć, spostrzeganie, myślenie)
- Zaburzenia uczuciowości (emocji i nastroju)
- Zaburzenia intelektu
- Zaburzenia woli
- Zaburzenia aktywności ruchowej
- Zaburzenia świadomości
Zaburzenia czynności poznawczych
-
zaburzenia uwagi
- zwiększona przerzutność uwagi,
*przerzutność - przełączanie się między bodźcami (praca - tv) → typowe dla ADHD - mniejsza zdolność do utrzymania uwagi, skupiania nad poszczególnymi czynnościami
- zwiększona przerzutność uwagi,
-
zaburzenia pamieci
- ilościowe (np. amnezja - luka pamięciowa - całkowita lub częściowa, trwała lub przemijająca)
- jakościowe (np. konfabulacje - fałszywe wspomnienia, wypełnianie amnezji, nie intencjonalne kłamstwo; iluzje pamięci - zniekształcenie treści pamięci na skutek bardzo silnych emocji)
-
zaburzenia spostrzegania
- halucynacje (omamy), pseudohalucynacje, halucynoidy
- z pogranicza: derealizacja, depersonalizacja, deja vu, jamais vu, przeżycia ejdetyczne
-
zaburzenia myślenia
- np. urojenia, natręctwa
omamy (halucynacje, pseudohalucynacje)
spostrzeżenie nieistniejących w rzeczywistości przedmiotów (na narząd zmysłu nie działa bodziec), którym towarzyszy błędne przekonanie, że spostrzegany przedmiot rzeczywiście istnieje
omamy = halucynacje, ALE omamy =/ pseudohalucynacje
OMAMY vs. ZŁUDZENIA
omamy od złudzeń (iluzji) różnią się brakiem obiektywnie istniejącego przedmiotu oraz silnym, niekorygowanym poczuciem realności spostrzeżenia.
OMAMY - PODZIAŁ
- wzrokowe,
- słuchowe,
- czuciowe (dotykowe - z zewnątrz)
- węchowe,
- smakowe,
- cenestetyczne (z wewnątrz ciała np. ściskanie żołądka),
Omamy możemy dzielić również na:
- proste (błyski, cienie, świecące punkty, stukot, szmer)
- złożone (figury, przedmioty, osoby, zwierzęta, sytuacje, głosy, muzyka, szczekanie)
Głosy omamowe mogą mieć charakter:
- komentarzy dotyczących chorego lub jego działań (omamy słuchowe komentujące
- nakazów bądź zakazów (omamy słuchowe imperatywne)
- rozmów, nierzadko na temat chorego (dialog omamowy)
halucynacje vs pseudohalucynacje
halucynacje dobiegają z rzeczywistej przestrzeni (dźwięk słyszę w uchu, postać widzę), subiektywnie odbierane jako część rzeczywistości
pseudohalucynacje lokowane w nieadekwatnej przestrzeni (np. z sąsiedniego miasta, z kosmosu)
halucynoidy
powstające bez udziału bodźców zewnętrznych wrażenia lub spostrzegania, które rozpoznawane są przez doznającą ich osobę jako nierzeczywiste; doświadczająca ich osoba zachowuje krytycyzm, czyli rozeznanie co do ich nierzeczywistości
Z pogranicza zaburzeń spostrzegania:
- derealizacja - występowanie poczucia oddzielenia i obcości wobec otaczającej rzeczywistości (jak na filmie, jak za szybą)
-
depersonalizacja - zmiana postrzegania siebie, własnego ciała, poczucie oddzielenia się od własnej osoby (zewnętrzny obserwator, “jak we śnie”)
występuje w nerwicach, zwłaszcza w lęku napadowym (wzrost adrenaliny, spadek dopaminy), migrenach, padaczce - deja vu - odczucie, że sytuacja się kiedyś wydarzyła. Osoba jest wobec tego krytyczna, nie potrafi też podać dokładnych okoliczności.(występuje np. w padaczce)
- jamais vu - odwrotność - ocena dobrze znanego zjawiska jako nowego, z którym nigdy wcześneij nie było. styczności (zaburzenia pamięci, padaczka, schizofrenia, zmęczenie)
- przeżycia ejdetyczne - ”pamięć fotograficzna”; odtwarzanie sytuacji z towarzyszeniem pamięci drobiazgiwych szczegółów - nie jest zaburzeniem psychopatologicznym
zaburzenia myślenia
-
zaburzenia treści myślenia (np. urojenia, myśli natrętne, myśli (idee) nadwartościowe, automatyzmy psychiczne, myślenie magiczne)
urojenia - nieprawidłowe treści i sądy pochodzenia chorobowego z silnym poczuciem oczywistości, niekorygowalne mimo dowodów
automatyzm - przekonanie o braku wpływu myślenia, braku możliwości zapobieżenia pojawienia się myśli - zaburzenie toku myślenia (np. natłok myśli, słowotok, spowolnienie toku myślenia, zahamowanie toku myślenia, mutyzm, perseweracje, rozwlekłość
- zaburzenie struktury (funkcji) myślenia (np. rozkojarzenie, niespójność myślenia, rozluźnienie skojarzeń, ześlizgiwanie się myślenia), myślenie paralogiczne, dereizm, nieskładność gramatyczna, rozpraszalność, zubożenie myślenia
Najczęstsze rodzaje urojeń
-
prześladowcze
prześladowanie, wrogość otoczenia, atakowanie, śledzenie, oszukiwanie chorego, dokuczenie mu lub spiskowanie przeciwko niemu. - odnoszące (ksobne)przekonanie, że obiekty, wydarzenia, osoby z otoczenia lub ich zachowanie mają z chorym szczególny związek (odnoszą się do niego), zazwyczaj charakter przekonań o szkodliwym, negatywnym dla chorego znaczeniu, ale mogą mieć także zabarwienie wielkościowe.
- oddziaływania (owładnięcia, wpływu)Przekonanie, że uczucia, myśli lub działania chorego pozostają pod wpływem lub kontrolą zewnętrznych sił bądź osób (np. “szatan mnie opętał”).
-
urojenia zazdrości/ niewierności
Fałszywe przekonanie o niedotrzymywaniu wierności przez partnera. - urojenia hipochondryczne Nieuzasadnione przekonanie o domniemanej poważnej i zagrażającej chorobie. “To rak. Już nic nie da się zrobić’”.
- urojenia wielkościowe (wyższościowe) przekonanie na temat własnej wyjątkowości, wielkości, niepospolitości, szczególnego znaczenia. “Wszyscy mnie znają. Jestem kimś”.
- urojenia winy/ grzeszności/ kary Przypisywanie sobie czynów nagannych moralnie, przekonanie, że to, czego doświadcza chory jest karą za popełnione przez niego czyny lub że inni muszą za nie pokutować. “Jestem odpowiedzialny za swoją chorobę, to kara za grzechy”
-
urojenia nihilistyczne
Przekonanie, że sam chory, fragment jego ciała lub świat nie istnieje. “Moje serce nie pracuje, przestało bić. Gniję od środka”
Pacjenci z nerwicą natręctw są wobec myśli natrętnych…
KRYTYCZNI, dlatego nie jest to zaburzenie psychotyczne, mimo że jest to zaburzenie myślenia.
Zaburzenia emocjonalne:
ze względu na typ emocji:
- obniżenie nastroju (np. nastrój depresyjny, dystymiczny),
- podwyższenie nastroju (nastrój maniakalny),
- lęk (jeden z najczęstszych objawów psychopatologicznych),
- lęk wolnopłynący
- lęk napadowy
- lęk fobiczny
- dysforia (drażliwość, złość),
- afekt patologiczny (niedostosowanie afektu do sytuacji)
ze względu na dynamikę emocji
- zobojętnienie uczuciowe (wyraźne ilościowe ograniczenie <hipopatia> lub brak przeżywania uczuć),
- spłycenie uczuciowe (zmniejszenie intensywności uczuć),
- zubożenie uczuciowe (brak uczuć wyższych),
- apatia,
- zaleganie uczuć (długotrwałe utrzymywania się uczuć),
- chwiejność uczuciowa (labilność emocjonalna),
- tendencja do gwałtownych reakcji emocjonalnych,
- agresja,
- nietrzymanie afektu (trudność z zapanowaniem nad emocjami, np. ktoś nagla zaczyna krzyczeć)</hipopatia>
Zaburzenia motywacyjne
uogólnione - zaburzenia napędu psychoruchowego
- obniżenie napędu (stupor),
- wzmożenie napędu (przy agitacji trzeba wykluczyć wpływ alkoholu, stanu maniakalne)
zaburzenia dotyczące szczególnych form motywacji
- pobudzenie psychoruchowe,
- mutyzm,
- stereotypie ruchowe (mechaniczne powtarzanie ruchów),
- echolalie (powtarzanie słów słyszanych w otoczeniu),
- czynności natrętne,
- katalepsja (zesztywnienie mięśni, przyjmowanie nienaturalnej pozycji ciała i trwanie),
- katatonia (”zastygnięcie”),
- automatyzmy,
- paragnomen,
- ambitendencja (sprzeczne dażenia - jestem zdrowy - biorę leki)
Zaburzenia świadomości
Zawężenie świadomości
- np. w następstwie silnych emocji, po napadzie drgawkowym, w upiciu patologicznym
- czasem dotyczy tylko niewielkiego zakresu rzeczywistości
Stany pomroczne
- stany zamroczenia świadomości,
- niewłaściwa orientacja,
- częste następstwo: niezrozumiałe zachowanie
Stan majaczeniowy (delirium)
- zaburzenia orientacji, połączone często z niepokojem ruchowym, wraz z urojeniami i omamami (często).
- orientacja auto jest zachowana, allo zaburzona
- majaczenie może mieć wiele przyczyn
Splątanie (amentia)
- zaburzenia orientacji,
- myślenie nielogiczne z wielością wątków,
- gonitwa myśli
przytomność
zdolność organizmu do odbierania, rejestrowania bodźców oraz adekwatnego reagownia
Orientacja autopsychiczna i allopsychiczna
- auto - co do własnej tożsamości
- allo - miejsce; czas; okoliczności
Zaburzenia aktywności popędowych (impulsywnych)
-
zaburzenia łaknienia (np. anoreksja, hiperoreksja)
- jakościowe (np. pica - jedzenie rzeczy niejadalnych takich jak ziemia, kreda, węgiel; ciekawostka - ten sympton opisał po raz pierwszy Hipokrates)
-
zaburzenia pragnienia
- oligodypsja - brak pragnienia,
- polidypsja - patologiczne pragnienie
(konieczność różnicowania z chorobami somatycznymi)
-
zaburzenia snu
- bezsenność,
- hipersomnia
-
zaburzenia popędu płciowego (np. nimfomania)
- jakościowe (np. parafilie np. pedofilia, sadyzm, nekrofilia etc.)
- zaburzenia dotyczące czynności nawykowych (np. kleptomania, piromania, gromadzenie niepotrzebnych przedmiotów)
