Określenie i obszary zainteresowań psychopatologii. Psychopatologia ogólna i szczegółowa Flashcards
Czym zajmuje się psychopatologia?
- opisywanie, wyjaśnianie i porządkowanie nieprawidłowych, chorobowych zjawisk psychicznych, którym przypisuje się znaczenie kliniczne, czyli objawów psychopatologicznych lub zespołów objawowych.
- W szerszym rozumieiu to opisywanie zaburzeń.
Wyróżnia się:
Psychopatologię ogólną - opis objawów poszczególnych zaburzeń psychicznych i ich zespołów.
- wykorzystuje wiedzę z psychologii ogólnej (myślenie, emocje, spostrzeżenia) do definiowania objawów zaburzeń
Psychopatologię szczegółową - opis konkretnych jednostek chorobowych
- opisuje zespoły objawów zaburzeń psychicznych, które wyodrebiono na podstawie analiz statystycznych, jak i doświadczeń klinicznych
Obszar zainteresowań psychopatologii:
- Kryteria służące wyodrębnianiu zjawisk psychopatologicznych (na podstawie czego)
- Opis i klasyfikacja objawów i zespołów objawów psychopatologicznych (co się dzieje)
- Klasyfikacje chorób i zaburzeń psychicznych (ICD, DSM) (jak opisać, wyodrębić)
- Kontakty z pacjentem z różnymi zaburzeniami (jak?)
Na podstawie czego możemy stwierdzić normę lub patologię?
- norma statystyczna
- norma społeczno-kliniczna
- wzór, teoria, normy
- kryteria nienormalności
- klasyfikacje międzynarodowe
jak stwierdzić normę statystyczną?
- krzywa Gaussa
- rozkład w populacji
- odchylenie standardowe
- “większość”
czym jest norma społeczno-kliniczna?
- brak symptomów sygnalizujących patologię (obiektywnych i subiektywnych).
- zachowania powszechne.
- Typowe dla danej kultury, zgodne ze zwyczajami, ustaloną konwencją, obowiązujące w konkretnym czasie.
- zgodność z normami skodyfikowanymi, z normami moralnymi i prawnymi.
Należy jednak pamiętać, że wzory społeczne oraz wymagania normatywne mogą pochodzić od patologicznych grup, a nawet całych systemów, np. normy dot. czystości rasy.
Wzór, teoria, normy
(np. Freud – normalny jest ten, kto jest zdolny do pracy i miłości) Kto ma to ustalać? Stan jednostki lub grup odnosimy do ogólnych prawidłowości bądź twierdzeń, zawartych w teoriach naukowych na temat fizjologicznego, psychologicznego oraz społecznego funkcjonowania.
Klasyfikacja międzynarodowe
ICD, DSM
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
- cierpienie
- trudności w przystosowaniu
- irracjonalność i dziwaczność
- nieprzewidywalność i utrata kontroli
- wyrazistość i niekonwencjonalność
- dyskomfort obserwatora
- naruszenie norm moralnych
Cierpienie
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
- cierpienie jest zjawiskiem powszechnym – nie tylko w zaburzeniach
- cierpienie nie występuje we wszystkich stanach patologicznych
- jako kryterium diagnozy zaburzenia - powinno znacznie upośledzać funkcjonowanie dnia codziennego; może dotyczyć nie osoby zaburzonej, ale też jej środowiska (np. rodzina osoby w manii cierpi widząc jej zachowanie)
Trudności w przystosowaniu
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
- Zachowanie osoby utrudnia realizację celów i potrzeb jej własnych oraz innych ludzi, zmniejsza poziom jej dobrostanu
- Przystosowanie – zdolność do pracy, utrzymywania satysfakcjonujących relacji z ludźmi
- Ocena funkcjonalności i adaptacyjności zachowania jest zasadniczym elementem diagnozy
Przykłady – lęk przed wychodzeniem z domu w zaburzeniach lękowych
Irracjonalność i dziwaczność
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
Przykłady: zaburzenia myślenia w schizofrenii, zachowania wynikające z pobudek urojeniowych, halucynacje głosowe… Ale także: specyficzne zachowania wynikające z różnic kulturowych, norm moralnych, religijnych, środowiskowych
Nieprzewidywalność i utrata kontroli
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
Zakładamy, że zachowania innych ludzi są przewidywalne oraz kontrolowane. Zachowanie jest oceniane jako nieprzewidywalne, gdy łamane są przyjęte reguły, oraz gdy nie umiemy określić jego bezpośrednich przyczyn oraz bliższych i dalszych konsekwencji.
Wyrazistość i niekonwencjonalność (rzadkość występowania)
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
Ludzie akceptują i traktują jako konwencjonalne takie zachowania, które sami chcieliby przejawiać. Jednak to, co jest konwencjonalne w danym społeczeństwie, w określonym miejscu i czasie, stale się zmienia. Zjawiska rzadko występujące są łatwiej zauważane przez społeczeństwo i częściej traktowane jako nienormalne.
Dyskomfort obserwatora
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
Występuje, gdy osoba narusza niepisane, intuicyjne normy zachowania w danej kulturze
Przykład: dystans społeczny, zakrywanie okolic narządów płciowych, potrzeby fizjologiczne
Naruszenie norm moralnych
Wyznaczniki patologii wg Martina Seligmana i wsp.
- Niepostępowanie zgodne z określonymi powinnościami i normami moralnymi.
- W rzeczywistości normy te obejmują duży zakres zachowań - od intencjonalnego zła do nieporadności życiowej
Na przykład za nienormalne często uważa się: unikanie wykonywania pracy, unikanie kontaktów społecznych, bycie zbyt agresywnym
Kryteria psychopatologii wg. Cz. Czabały:
- Statystyka
- Zachowanie niespodziewane
- Naruszanie norm
- Subiektywny dyskomfort
- Niesprawność
