Wykład 6 - I Wojna Światowa, Gold Standard, Skutki Flashcards
Jakie państwa należały do Ententy?
Rosja, UK, Francja, od 1917 USA
Jakie państwa należały do państw centralnych?
Niemcy, Austro-Węgry, sojusznikami Imperium Osmańskie i Bułgaria
Co było główną przyczyną ekonomiczną I wojny światowej? [3]
- Wilhelm III - buforowe państwa na wschodzie, przejęcie terytoriów na zachodzie
- względnie gorsza pozycja geopolityczna Niemiec
- paradoksalnie Niemcy nie potrzebowały ekspansji terytorialnej, bo rozwijały się dobrze
Jaki był największy błąd polityki Wilhelma III?
Skłócenie się z UK, która przed wojną była skłócona z Francją i Rosją.
Na czym polegał paradoks wybuchu I wojny światowej?
Nikt nie spodziewał się, że zamach na Franciszka Ferdynanda rozpocznie I wojnę światową
Jaki był paradoks zakończenia I wojny światowej?
Niemcy posiadały mocną pozycję na frontach i zajęły znaczną część potrzebnych terytoriów. Zmuszone do kapitulacji zostały przez konflikty wewnętrzne i dołączenie USA do wojny
Jak wyglądały straty materialne i ludzkie po I wojnie światowej? [3]
- Francja - 200 mld, UK - 80 mld
- 8,5 mln żołnierzy, 13 mln cywili
- suma strat znacznie większa niż wiele poprzednich wojen razem wziętych
Jakie zmiany terytorialne zaszły po I wojnie światowej? Jaki miało to wpływ gospodarczy? [5]
- rozpad Austro-Węgier
- Rosja, Niemcy i Imperium Osmańskie tracą wiele terytoriów
- Powstaje 10 nowych państw w Europie - Polska, Finlandia, Litwa
- przerywa to ciągłość rozwojową na tych obszarach, duże koszty na utworzenie i ujednolicenie państwowości i gospodarki
- przymusowe przesiedlenia i repatriacje - bezrobocie i bezdomność
*Na czym polegał system wersalsko-waszyngtoński [3]
Wynikał on z dwóch konferencji i miał za zadanie uregulowanie stosunków międzynarodowych po I wojnie światowej.
- traktaty pokojowe i nowe granice - pokrzywdzeni
- nieskuteczna Liga Narodów
- ochrona mniejszości
Jak wyglądała sytuacja gospodarcza przed I wojną światową? [3]
- początek globalizacji handlu
- dominacja Niemiec, UK, USA
- liberalizm gospodarczy
- Na czym polegał rosyjski wyłom w kapitalizmie [4]
- rewolucja w Rosji - odrzucenie kapitalizmu
- wyłom w globalnym kapitalistycznym systemie
- inspiracja dla innych ruchów socjalistycznych
- później drugie mocarstwo po II wojnie
- Jak wyglądała sytuacja gospodarcza w trakcie I wojny światowej? [3]
- gospodarka wojenna: regulacja, cen, produkcji i dystrybucji
- początek zadłużenia u USA w celu utrzymania stabilności finansowej
- początek wyczerpania gospodarczego Niemiec
*Jak wyglądała sytuacja gospodarcza po I wojnie światowej? [3]
- powrót do liberalizmu (oprócz państw nowych lub w kryzysie)
- zadłużenie u USA
- obciążenie już słabych Niemiec reparacjami
- Jakie były przejawy dominacji USA po I wojnie światowej [4]
- znaczny wzrost produkcji przemysłowej
- pozycja głównego kredytodawcy
- dominacja w handlu międzynarodowym wynikająca z osłabienia państw europejskich
- wzrost dochodu narodowego i jakości życia
Zasady gold standard [7]
- waluta ma ustalony parytet tylko w złocie
- jest wymienialna w każdym momencie bez ograniczeń ilościowych i w dowolnej postaci
- wymienialność z innymi walutami
- międzynarodowy wolny transfer złota
- rezerwy w instytucji emisyjnej w złocie i walutach obcych pozostają w określonej proporcji do emisji, co jest określone w ustawie
- banki komercyjne trzymają część aktywów w banku centralnym
- srebrne monety jako jedynie pieniądz zdawkowy
Jak zmieniał się obieg monetarny w XIX wieku? [3]
- w XIX wieku banknoty posiadają coraz większy udział w obiegu monetarnym
- państwa ekonomicznie zależnie od UK dołączają do systemu gold standard
- ostateczny zwrot 1870
Jakie systemy walutowe obowiązywały? [3]
Silver Standard, Gold Standard, Bimetalizm
Jakie były przyczyny upowszechnienia gold standard? [2+4]
- Bimetalizm mógł zapewniać większą rezerwę, ale kursy rynkowe srebra i złota destabilizują system
- naśladownictwo UK
- rozwiązanie problemu niedoboru złota 1850-1870 jako efekt znalezienia nowych zasobów w USA i Brazylii
- złoto utrzymuje swoją wartość
- członkowie systemu ponosili mniejsze koszty transakcyjne
- srebra ulega deprecjacji w wyniku nowych odkryć złóż
Warianty gold standard [3]
- Limping Gold Standard - w obiegu pozostaje dużo monet srebrnych. Zazwyczaj występowało w krajach o tradycji srebra. Brak wymienialności na złoto.
- Gold Exchange Standard - waluta dewizowo złota. Nie ma bezpośredniej wymienialności na złoto, tylko na waluty obce
- Gold Bullion Standard - wymienialność jest tylko na sztaby złota i ich wielokrotności. Głównie na potrzeby transakcji międzynarodowych, bo sztaby były dosyć drogie. Powstał po I wojnie światowej
Jakie były skutki rozpowszechnienia się gold standard? [3]
- ułatwienie handlu - kursy walutowe na stałym poziomie
- korzystny dla mocnych krajów, niekorzystny dla rozwijających się, z powodu ograniczenia możliwości prowadzenia polityki rozwojowej
- po pierwszej wojnie nikt oprócz USA nie wraca do gold standard
Jak wyglądała struktura długów przed i po I wojnie światowej?
Przed wojną USA było krajem dłużniczym, w przeciwieństwie do innych państw przemysłowych. Po wojnie państwa Europejskie zadłużone są w USA bezpośrednio lub pośrednio przez UK
Dlaczego państwa miały problem ze spłacaniem długów? [4]
-Połowa światowego złota przepłynęła do USA
- Europa jest słaba gospodarczo i nie może eksportować do Stanów, tym bardziej, że zwiększono cła importowe
- polityka deflacyjna np. UK
- zniszczenia wojenne
Jak zmieniała się sytuacja kredytowa po I wojnie światowej? [6]
- Amerykanie redukują długi, ale to nie poprawia sytuacji
- porewolucyjna Rosja odmawia spłaty długów cara, co tym bardziej nakręca Francje pod kontem egzekwowania reparacji
- upada system bankowy w Europie
- 1930 - kryzysk gospodarczy, pesymizm wobec straty pożyczek
- Moratorium Hoovera - wstrzymanie na rok reparacji i długów
- mieszane reakcje, niektórzy polegali na reparacjach
Jakie były podstawy reparacji niemieckich? [3]
- traktat wersalski
- później: Niemcy mają spłacać reparacje przez 30 lat, a połowę z nich mają otrzymać Francuzi, drugą największą część Brytyjczycy
- ostatecznie ustalono 13 mld dolarów - 130 mld na marki niemieckie
Jak Niemcy zareagowały na reparacje? [3]
- w pewnym momencie Niemcy przestają spłacać reparacje i nie blokują szalejącej inflacji
- 1930 - okupacja Zagłębia Ruhry - okupowani nie chcą współpracować
- hiperinflacja - kryzys gospodarczy i unicestwienie gospodarki
Plan Dawesa [5]
1924
- zmniejszenie rocznych rat reparacyjnych, które miały rosnąć z czasem
- pożyczka na walkę z inflacją i reparacje
- wezwanie dla firm aby udzielały pożyczek Niemcom
- Belgowie i Francuzi wycofują się z Zagłębia Ruhry
Plan Younga [4]
1929
- zamrożenie raty na poziomie ostatniej z planu Dawesa
- wydłużenie spłaty do 50 lat
- likwidacja kontroli międzynarodowej nad gospodarką Niemiecką
Lozenna
Odpuszczenie Niemcom reparacji w zamian za zapłacenie symbolicznej kwoty, którą później odrzuca Hitler
Jakie były przyczyny ustępstw wobec Niemiec? [3]
- reparacje destabilizowały gospodarkę niemiecką
-słabość gospodarki źle wpływała na inne państwa - zagrożenie destabilizacją polityczną ze strony komunistów i faszystów
Dlaczego rządy zawieszały gold standard na czas wojny?
Aby łatwiej finansować wysiłek wojenny, z nadzieją, że po wojnie powrócą do gold standard
Przyczyny i chronologia powojennych inflacji [5]
- brak perspektyw zastrzyku kapitału
- emisja dodatkowych pieniędzy zdaje się być zyskiem w oczach emitenta
- zniesienie ograniczeń cenowych z wojny
- inflacja występuje wszędzie poza USA
- niektóre państwa korzystały z inflacji jako stymulatora cyklu koniunkturalnego, ale wiązało się to z ryzykiem hiperinflacji
Państwa deflacyjne po I wojnie - przykłady i strategia [3-+2]
UK, Holandia, Skandynawskie (bez Finlandii) - stabilizacja finansowa była ważniejsza od wzrostu gospodarczego. Przywrócenie wymienialności na poziomie sprzed wojny. Finalizacja 1924-25
Państwa inflacyjne po I wojnie [3+2]
Francja, Belgia, Włochy - wykorzystanie inflacji przy napędzaniu koniunktury. Powrót do wymienialności, ale na słabszym poziomie (20% we Francji). Finalizacja 1928 we Francji
Państwa hiperinflacyjne po I wojnie[3+1]
Austria, Niemcy, Polska - wykorzystanie inflacji przy napędzaniu koniunktury, ale ta wymknęła się spod kontroli.
- Jakie są skutki hiperinflacji? [3]
- niepokoje społeczne
- bardzo szybki wzrost cen
- odwrócenie się od waluty
Jaka była typologia reform stabilizacyjnych? [4]
- równoważenie budżetu
- wprowadzenie nowej waluty
- nowe zasady emisji
- powołanie nowych instytucji emisyjnych
