Wykład 1 - Dygresje o XIX wieku Flashcards
Jakie rewolucje wpłynęły na kształt XIX wieku?
Amerykańska 1775-1783
Francuska 1789 -1799
Wymień trzy istotne wojny i ich skutki [3]
Siedmioletnia (1756-1763) - ustanowienie hegemonii brytyjskiej w koloniach, na morzu i w handlu światowym (Kanada, Indie)
Francuskie - tymczasowa ekspansja Francji i rozprzestrzenienie się liberalnych idei, w wielu krajach wprowadzenie kodeksu Napoleona i zniesienie feudalizmu
Niepodległościowa USA - stany pozostają ekonomicznie zależne od Wielkiej Brytanii, ale zyskują na znaczeniu, jak i również powstaje pierwsza konstytucja
Jakie idee oświeceniowe miały wpływ na mentalność XIX wieku? [4]
Liberalizacja
- prawa naturalne jednostki
- trójpodział władzy (kontr absolutyzmu)
- równość wobec prawna (kont systemu kastowego)
- Czym była industrializacja?
Industrializacja to proces prowadzący do zwiększenia się udziału w gospodarce państwowej sektora przemysłowego również w sferze zatrudnienia. Zanika manufaktura i wprowadzana jest produkcja mechaniczna. Skutkami takich zmian są standaryzacja czasu pracy, podział pracy i większe zróżnicowanie społeczeństwa.
Na czym polegał Great Divergence?
Zmiany ideowe i technologiczne w Europie spowodowały, że drastycznie oddaliła się ekonomicznie od reszty świata, szczególnie od krajów bliskiego i dalekiego wschodu.
Podaj argument za i przeciw używaniu terminu „rewolucja przemysłowa”
Zmiany zachodziły zbyt powoli, by nazwać ten proces rewolucją.
Rewolucja przemysłowa doprowadziła do drastyczniejszych zmian społeczno-gospodarczych, niż spodziewalibyśmy się na takim okresie
Jakie zmiany zaszły w społeczeństwie i w gospodarce w XIX wieku? [4]
-technologiczna: rękodzieło -> mechanizacja pracy
- organizacyjna: nakłady i manufaktura -> fabryki
- gospodarcza: gospodarka rolnicza -> industrialna
- społeczna: społeczeństwo agrarne -> zurbanizowane
Na czym polegała zmiana technologiczna podczas rewolucji przemysłowej? [3]
- Maszyny istniały przed rewolucją, ale sposób ich zasilania był naturalny
- późniejsze maszyny były niezależne od czynników takich jak woda, wiatr, zwierzęta
- maszyny industrialne cechowały się wszechstronnością
System nakładczy
Niezrzeszeni rzemieślnicy kupowali surowce od kupców, którzy w zamian skupowali gotowy produkt po niższej cenie, z ominięciem wysokich cen cechów
Manufaktury
Zakłady produkcyjne gdzie produkcja końcowa odbywała się ręcznie i opierała się na podziale pracy
Na czym polegała zmiana organizacyjna podczas rewolucji przemysłowej?
- nakładczy: produkcja rozproszona, organizowana przez nakładcę
- manufaktury: polegają na sile ludzkiej, skoncentrowanie siły roboczej w jednym miejscu
- fabryki: wyposażenie w maszyny parowe, znaczne zwiększenie efektywności
Na czym polegała zmiana w strukturze gospodarczej?
Przejście z gospodarki w której największy udział ma rolnictwo, do gospodarki gdzie najwięcej produkcji wytwarza sektor przemysłowy i związane z tym zmiany w strukturze zatrudnienia. Łączy się to ze zniesieniem systemu cechowego oraz ceł wewnętrznych
Na czym polegała zmiana w strukturze społecznej podczas rewolucji przemysłowej?
Przed rewolucją ośrodki kulturowe znajdowały się poza miastami. Napływ nowych mieszkańców miast spowodował wzrost ich znaczenia i rozwój. Jako koniec rewolucji przemysłowej definiujemy moment gdzie większość ludzi mieszka w miastach.
Podaj przykłady wczesnych rewolucji przemysłowych
UK, Niemcy
Wymień późnych adaptatorów
Francja, Belgia, Holandia, Państwa Niemieckie, USA
Wyprawy Admirała Zheng He [3]
- świetnie rozbudowana flota z statkami często większymi od europejskich
- państwo było zagrożone atakami mongołów i Mandżurów
- Chiny odwracają się od świata morskiego i niszczą flotę oraz powiązane z nią archiwa
Rewolucja Meiji [3]
- 1867
- droga do imperializmu w Japonii
- ogólna modernizacja, ale słabsza niż w Europie
- Wymień wygranych rewolucji przemysłowej
UK - rozwój gospodarczy i wzmocnienie pozycji hegemona
Niemcy - centrum przemysłowe Europy
USA - dynamiczny rozwój i wzrost znaczenia na arenie międzynarodowej
- Wymień przegranych rewolucji przemysłowej
Kraje kolonialne - traktowane były głównie jako źródła surowców i rynki zbytu, co hamowało ich rozwój
Regiony rolnicze Europy - Polska, i inne opóźnione państwa straciły znacznie na znaczeniu
- Wymień przykłady rewolucji oddolnych
UK - proces rewolucji był napędzany przez przedsiębiorców, wynalazców i inwestorów działających w korzystnych warunkach
USA - również obecność wynalazców, niesamowity popyt na pracę i możliwości rozwoju spowodowane ekspansją na zachód
*Wymień przykłady rewolucji stymulowanych
Niemcy - inwestowanie w edukację i technologię, mające prowadzić do rozwoju tych obszarów
Japonia - import technologii, otwarcie na zachód
- Wymień przykłady rewolucji odgórnych
ZSRR - plany pięcioletnie miały przekształcić poprzez gospodarkę nakazową Rosję w potęgę przemysłową
Chiny - Polityka Wielkiego Skoku miała doprowadzić do dogonienia pozostałych państw pod kątem industrialnym przez Chiny, ale doprowadziła do katastrofalnych skutków
- Wymień przykłady rewolucji klasycznych
USA, UK - od przemysłu lekkiego do ciężkiego
- Wymień przykłady rewolucji zmodyfikowanych
Niemcy, Japonia - rozwijały się równocześnie różne gałęzie przemysłu, lekkiego i ciężkiego
- Wymień przykłady rewolucji odwróconych
ZSRR, Chiny - przemysł ciężki z pominięciem potrzeb społeczeństwa
- Przykłady rewolucji wszechstronnych
USA, Niemcy - rozwój wszystkich gałęzi przemysłu
- Przykłady rewolucji dysproporcjonalnych
ZSRR, Hiszpania - zaniedbanie niektórych sektorów, w Rosji skupienie na sektorze ciężkim
*Przykłady rewolucji wyspowych
Włochy, Indie - industrializacja zachodziła tylko w niektórych regionach
- Przykłady wysokiego tempa wzrostu
Japonia w okresie Meiji, intensywne uprzemysłowienie
USA - dynamiczny rozwój przemysłu w drugiej połowie XIX wieku
*Przykłady średniego tempa wzrostu
Niemcy - wzrost ograniczony przez brak kolonii
Francja - umiarkowany wzrost spowodowany niestabilnością polityczną
*Przykłady niskiego tempa wzrostu
Rosja przed ZSRR
Hiszpania
