Wykład 5 Flashcards
Przed przystąpieniem do właściwej aplikacji soczewek kontaktowych należy
- Przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad
- Dokładnie zbadać przedni odcinek oka
- Dokonać pomiaru krzywizny przedniej powierzchni rogówki, (chociaż dobór
krzywizny bazowej w większości przypadków jest niezależny od odczytów
keratometrycznych) - Przeanalizować wskazania i przeciwwskazania do soczewek kontaktowych
dopasowanie miękkiej soczewki kontaktowej powinno charakteryzować
cechami
- Pokrycie rogówki Soczewka powinna pokrywać rogówkę przy patrzeniu na wprost i
we wszystkich kierunkach spojrzenia. Pozwala to uniknąć wysychania odsłoniętej
części rogówki, prowadzącego do barwienia się nabłonka. - Dynamika dopasowania Soczewka powinna umożliwić wymianę łez, tak aby
zanieczyszczenia metaboliczne mogły być usuwane z powierzchni rogówki. Obecnie
wiadomo już, że ruchy miękkiej soczewki kontaktowej odgrywają tylko niewielką rolę
w utlenowaniu rogówki. Wpływ pompy łzowej podczas użytkowania soczewek
miękkich jest minimalny w porównaniu z soczewkami sztywnymi. Ma to duże
znaczenie w przypadku monitorowania użytkowników soczewek miękkich.
Specjalista nie powinien zwiększać ruchomości soczewki w celu łagodzenia objawów
hipoksji wśród użytkowników soczewek hydrożelowych.
Przyleganie soczewki
Soczewka powinna przylegać do rogówki i spojówki, nie powoduje jednocześnie ucisku na
naczynia krwionośne spojówki i rąbka. Ucisk na naczynia krwionośne spojówki może
skutkować zastojem łez w tym miejscu oraz ograniczeniem dopływu tlenu do rąbka rogówki.
Soczewka nie powinna mieć odstającej krawędzi, gdyż może to być przyczyną dyskomfortu
podczas jej użytkowania.
Centracja soczewki
Soczewka powinna znajdować się mniej więcej centralnie w stosunku do rogówki we
wszystkich kierunkach spojrzenia. Niespełnienie tego warunku może powodować epizody
wysychania i mechanicznego nacisku na obwodzie rogówki.
Wybór pierwszej soczewki próbnej powinien dokonać się na podstawie następujących
kryteriów:
● Tylna moc czołowa – powinna być możliwie jak najbliższa rzeczywistej wadzie
refrakcji pacjenta, tak by mógł on dokładnie ocenić korzyści wynikające z noszenia
soczewek kontaktowych i aby ułatwić adaptację. Jeśli dokładna moc soczewki nie
jest dostępna, zaleca się dobór soczewki raczej o niższej niż o wyższej mocy, tak aby
uniknąć skurczu akomodacyjnego
● Moc rzeczywista soczewki kontaktowej - kiedy soczewkę korekcyjną przesuwa się od
powierzchni okularów w kierunku do albo od oka, potrzebna moc soczewki ulega
zmianie. Gdy soczewka zostanie przesunięta w kierunku od powierzchni okularów do
powierzchni rogówki, moc soczewki minusowej musi być zmniejszona, a moc
soczewki plusowej musi wzrosnąć, aby równoległe promienie światła zostały
załamane w taki sposób, by rozchodziły się od punktu dalekiego oka
(krótkowzroczności) lub zbiegały się w kierunku punktu dalekiego oka
(nadwzroczność).
Tylna moc czołowa
Soczewkę można uważać za cienką, jeśli jej promienie krzywizny są duże w porównaniu z
grubością.
W przypadku oka krótkowzrocznego soczewka kontaktowa ma dłuższą ogniskową obrazową
(a tym samym mniejszą moc) niż soczewka okularowa dla tego samego oka.
Jeśli znana jest moc wymaganej soczewki okularowej, moc soczewki kontaktowej do
korekcji tego samego oka można określić za pomocą wzoru na moc faktyczną soczewki
kontaktowej:
𝐹
𝐶𝐿 =
𝐹
𝑠 /
1−𝑑*𝐹
𝑠
Gdzie: FS – moc soczewki okularowej FCL – moc soczewki kontaktowej d – odległość
wierzchołkowa (odległość soczewki okularowej od wierzchołka rogówki) wyrażona w
metrach.
Moc soczewki kontaktowej zaczyna różnić się o
blisko 0,25 D od mocy soczewki okularowej, kiedy ma wartość ok. ±4,50 D, przy założeniu,
że pomiar refrakcji potencjalnego użytkownika soczewek kontaktowych, dokonany z
odległości 12 mm.
Wybór pierwszej soczewki próbnej powinien dokonać się na podstawie następujących
kryteriów
● Tylna moc czołowa
● Średnica całkowita
● Promień tylnej strefy optycznej
Średnica całkowita
musi być większa niż pozioma widoczna średnica tęczówki aby
umożliwić pełne pokrycie rogówki we wszystkich kierunkach spojrzenia oraz zapewnić
zamierzony kontakt wierzchołkowy z dodatkowym podparciem poza rąbkiem, gdzie
nadchodzi na twardówkę (trzypunktowy kontakt)
● Średnica całkowita, gdy istnieje wybór, dobierana jest większa o 2,00 - 3,00 mm od
poziomej widocznej średnicy tęczówki. Jednak wiele soczewek semitwardówkowych
wytwarzanych jest w tylko jednym rozmiarze.
● Większość soczewek semitwardówkowych jest dopasowywanych przy średnicy
całkowitej wynoszącej 14,20-14,80 mm; możliwy zakres to 13,50-16,00 mm.
● Soczewki o wysokiej i niskiej zawartości wody są dopasowywane przy podobnych
średnich.
● Dopasowanie na ogół przeprowadza się w krokach co 0,50 mm.
Zwiększanie średnicy całkowitej
Zwiększenie średnicy całkowitej zwiększy wysokość strzałkową soczewki i uczyni
dopasowanie bardziej stromym, podczas gdy zmniejszenie średnicy całkowitej będzie miało
odwrotny efekt.
Średnica całkowita może być także zwiększana w celu poprawienia pokrycia rogówki z
przemieszczonym szczytem.
Zmiana średnicy soczewki ma większy wpływ na charakterystykę dopasowania niż zmiana
promienia tylnej strefy optycznej (BOZR)
Obwodowy profil soczewki
Obwodowy profil soczewki, który zależy od jej przedniej i tylnej krzywizny obwodowej, ma
znaczący wpływ na dopasowanie soczewki.
Obwodowy profil soczewki wpływa nie tylko na charakterystykę dopasowania, lecz także na
łatwość manipulacji oraz komfort
Jednak z praktycznego punktu widzenia należy mieć świadomość, że zmiana
jednej konstrukcji soczewki na inną o tej samej krzywiźnie bazowej i całkowitej średnicy nie
gwarantuje takiej samej charakterystyki dopasowania.
Promień tylnej strefy optycznej
● Wyboru promienia dokonuje się na podstawie keratometrii
● Większość dopasowywanych promieni zawiera się w zakresie od 8,30 do 9,20 mm
● Większość dopasowywanych promieni soczewek silikonowo-hydrożelowych zawiera
się w zakresie od 8,3 do 8,7 mm
● Soczewki kontaktowe o wysokiej zawartości wody dopasowywane są od 0,30 do
1,00 mm bardziej płasko od odczytu keratometrii
● Soczewki kontaktowe o niskiej zawartości wody dopasowywane są bardziej płasko,
od 0,70 do 1,30 mm bardziej płasko od odczytu keratometrii
● Kroki dopasowania zwykle wynoszą 0,30 lub 0,40 mm
● Większość semitwardówkowych soczewek ma budowę dwukrzywiznową ze
względnie płaską, ale wąską krzywizną obwodową
Promień tylnej strefy optycznej (BOZR – back optic zone radius)
wraz ze wzrostem BOZR rośnie
ruchomość soczewki i maleje, gdy BOZR się zmniejsza.
Jednak wielu specjalistów uważa, się zmiana BOZR ma minimalny wpływ na dopasowanie
soczewki, co zostało zresztą potwierdzone w kilku procesach naukowych.
Okres adaptacyjny. Charakterystyka dopasowania
Po założeniu soczewki musi upłynąć pewien okres potrzebny do adaptacji, po którym
możemy ocenić charakterystykę dopasowania.
Klasyczna teoria miękkich soczewek stanowi, że soczewka powinna adaptować się na oku
przez 20-40 minut przed ostateczną oceną dopasowania.
Prognozowanie docelowej charakterystyki dopasowania okazało się najbardziej trafne po 5
minutach od założenia soczewki. Dlatego obecnie proponuje się dokonanie wstępnej oceny
dopasowania soczewki już po upływie 5 minut od jej założenia, a w przypadku
niezadowalającej charakterystyki dopasowania należy zdecydować się na wybór innej
soczewki diagnostycznej.
Okres adaptacyjny. Charakterystyka fizjologiczna i psychologiczna
Pięć minut to oczywiście zbyt krótki czas, aby specjalista ocenił reakcję fizjologiczną oka na
soczewki, a nowy pacjent uświadomił sobie, jak się w nich czuje podczas wykonywania
różnych czynności codziennych.
Dłuższy „spacer po okolicy” pozwala pacjentowi lepiej ocenić, co daje noszenie soczewek
kontaktowych, i doświadczyć rzeczywistych warunków poza gabinetem.
