wicherek - te strony co trzeba było Flashcards
terapie celowane w raku jajnika to
- przeciwciala
- inhibitory punktow kontrolnych
- szczepionki ACT (adoptive cell therapy)
- terapie zlozone
EpCAM co to
epithelial cell adhesion molecule
czasteczka adhezyjna komorek nablonkowych
podlega silnej ekspresji w tkance raka jajnika, jest na to celowane przeciwcialo (katumaksomab).
katumaksomab i targetowanie EpCAM hamuje tez tworzenie wysieku otrzewnowego i wydluza czas miedzy punkcjami otrzewnej
molekuly do terapii antyangiogennej w raku jajnika
anty-VEGF
– aflibercept
– nintedanib, pazipanib (też anty-FGF, PDGF*)
anty-receptory angiogenne
– sorafenib, sunitinib (anty-VEGFR)
– kabozantynib (hamowanie receptorow przez kinaze tyrozynowa)
– cetuksymab (anty-EGFR)
inne
– katumaksomab – anty-EpCAM
HPV nowotwory na swiecie i jaki % nowotworow szyjki
5% nowotworow na swiecie zw z HPV
50% nowotworow jamy ustnej zw z HPV
>90% nowotwotow szyjki macicy zw z HPV
infekcja HPV jaki ma przebieg
wiekszosc infekcji ulega samoograniczeniu w przeciagu roku, wyjatkowo do 3 lat
tylko w zaburzonej odpornosci czy funkcji komorek wirus przetrwa i stan zapalny toczy sie latami
co pozwala odroznic przejsciowa infekcje HPV od przetrwalej
mRNA dla onkogenow E6 i E7
wynik HPV DNA⊕ nie pozwala odroznic zakazenia przejsciowego od przetrwalego
kiedy mozna podejrzewac nienablonkowy guz jajnika
kazdy przypadek <40 rż, zmiany torbielowato-lite lub lite
→ wykonaj markery beta-hCG, LDH, AFP
docelowa cytoredukcja w raku jajnika i jakie sa grupy prognostyczne o nia oparte
niepozostawienie zadnych ognisk wszczepow lub pozostawienie wylacznie takich do 1 cm wlacznie (lepsze 5-letnie przezycie ze wzgledu na wrazliwosc takich ognisk na chemioterapie)
grupy prognostyczne:
1. calkowita resekcja - brak choroby makroskopowej (R0)
2. minimalna choroba resztkowa - wielkosc ognisk ⩽1 cm (R1)
3. duza choroba resztkowa - ogniska >1 cm (R2)
najwieksze znaczenie prognostyczne w skutecznosci leczenia raka jajnika ma
usuniecie wszystkich makroskopowo widocznych zmian
wczesny rak jajnika - epidemiologia i definicja
figo stage I - II
czyli nie dal przerzutow do wezlow zaotrzewnowych
15-30% chorych
czynniki ryzyka wznowy raka jajnika (to co w testach jest: “do czynnikow ryzyka naleza”)
- stopien zroznicowania raka (G3 vs G1)
- podtyp stopnia zaawansowania
- typ histologiczny
- obecnosc grubych zrostow
- znaczne wodobrzusze
- pekniecie torbieli przed zabiegiem lub w trakcie
- dodatni wynik cytologii otrzewnowej
- obustronnosc zmian
- naciek raka poza torebke
- wiek chorych (⩾60 vs <60 lat)
fertility sparing w raku jajnika - warunki
- IA lub IC, ale z zajeciem 1 jajnika (obustronnosc zmian wyklucza)
- korzystny typ histologiczny
– sluzowy
– surowiczy
– endometrioidalny
– mieszany - stopien zroznicowania G1-G2
- wykonanie kompletnego stagingu (siec, wezly miedniczne + PALN, liczne wycinki z otrzewnej, wycinki z drugiego jajnika)
przychodzi babka po zakonczonym rozrodzie ze zmiana o niskim ryzyku zlosliwosci w jajniku - jakie postepowanie operacyjne
LPS lub LPT
jesli 45-60 rż. → usun przydatek i drugi jajowod, intra, pacjentka ma byc poinformowana o protokole raka jajnika
>60 rż → obustronna adneksektomia, intra, protokol raka jajnika jw.
port site metastasis - co to
przerzut raka np jajnika do miejsca wklucia troakara (ryzyko ok 1%)
grupa chorych na raka jajnika cechujaca sie najwiekszym ryzykiem powiklan POoperacyjnych to
- wiek ⩾75
- albuminy <3 g/dl (niedozywienie)
- niska wydolnosc (ASA ⩾4)
- duzy rozsiew nowotworowy
- IV stopien FIGO
HIPEC temperatura
39-43 st C
co to jest technika koloseum lub metoda Sugarbakera
otwarta metoda podawania HIPEC
(jama brzuszna otwarta podczas perfuzji chemioterapeutyku)
zalety: rownomierne rozprowadzenie chemioterapeutyku
wady: trudnosc w osiagnieciu zaplanowanej temperatury, ryzyko kontaminacji otoczenia
jaki odsetek rakow jajnika jest zw z dziedziczny, czynnikiem genetycznym
15%
ryzyko wystepowania przerzutow do wezlow raka trzonu w zaleznosciod gradingu
G1 - miedniczne 5%, okoloAo 3%
G3 - m: 17%, o-Ao: 28%
leczenie hormonalne raka trzonu - jakie leki i jaka kontrola
400-600 mg/d medroksyprog
megestrolu octan 160-320 mg/d
po 6 miesiacach kontrolna abrazja/hsc/mri i niezwloczne starania lub operacja w razie braku remisji
klasyfikacje radykalnego postepowania operacyjnego w wycieciu trzonu to
- GCG-EORTC
- Pivera-Rutledge’a-Smitha
- Querleu-Morrow
glowna przyczyna zgonow kobiet w wieku reprodukcyjnym
nowotwor zlosliwy
(nie wiem skad to wicherek wzial, bo wg cdc - wypadki/urazy)
najczesciej wykrywany nowotwor zlosliwy w ciazy
rak szyjki macicy
CIN stwierdza sie u jakiego % ciezarnych
5%
wielkosc guza jajnika, ktora u ciezarnej pozwala podejrzewac proces zlosliwy
> 6 cm
mimo ze IOTA 10 cm…
kiedy najwczesniej mozna wykonac operacje zmiany jajnika w ciazy
po 12 rc
(chemia po I trym)
najwazniejszy czynnik prognostyczny powodzenia trachelektomii
srednica guza
choc gleboki naciek >1 cm tez sklada sie na przyczyne 25% ryzykanawrotu
jakie typy histologiczne raka szyjki mozna zakwalifikowac do leczenia oszczedzajacego (trachelektomii)
plaskonablonkowy
gruczolowy
mieszany
preferowana metoda wyciecia macicy wg wicherka
brzuszne srodpowieziowe wyciecie macicy
czyli wyciecie po otwarciu dwoch przestrzeni: pecherzowo-macicznej i odbytniczo-macicznej
szew sposobem Haeneya
to ten sposob z podkluwaniem macicznych przy histeroskopii zakladajac szew na czubku krzywego zacisku na bokach szyjki
klasyfikacja radykalnego wyciecia macicy wg Pivera-Rutledge’a-Smitha
klasa I
• wyciecie zewnatrzpowieziowe macicy sposobem TeLinde’a - wlasciwie jest jak proste wyciecie macicy, tylko wypreparowane moczowody odsuwa sie bocznie, co pozwala uzyskac (niewielki, ale jednak) margines przymacicz i pochwy wokol szyjki
→ w raku przedinwazyjnym i we wczesnej inwazji oraz po skutecznej neoadjuwantowej radioterapii
klasa II
• wycięcie macicy + połowa więz. szerokiego + połowa krzyżow-macicznego + 1/3 górna pochwy
• przeciecie macicznych w miejscu krzyzowania sie z moczowodem
→ rak inwazyjny (większe zaawansowanie niż klasa I), małe wznowy po radioterapii
klasa III — operacja Wertheima-Meigsa
• wyciecie macicy + cale wiez. szerokie + krzyzaki odcina sie od k. krzyzowej + 1/2 pochwy + limfadenektomia
• odciecie t. macicznych przy odejsciu od biodrowych wewnetrznych
• wypreparowanie moczowodów przy odejsciu od pecherza moczowego
→ rak szyjki FIGO IB - IIA
klasa IV
• + odciecie moczowodu od wiezadla lonowo-pecherzowego + wyciecie tetnicy pecherzowej gornej + wyciecie min. 3/4 pochwy
→ wznowy po radioterapii
klasa V
• wyciecie pecherza moczowego, utworzenie nowego z jelita i wszczepienie do niego moczowodow
→ naciek pecherza i dystalnych odcinkow moczowodow
lokalizacje raka sromu
80% wary
10% lechtaczka
10% spoidlo tylne
jaki % rakow sromu ma zwiazek z HPV
40-60%
(a 90% neoplazji srodnablonkowej neoplazji sromu)
obrzek limfatyczny po limfadenektomii pachwinowo-udowej
to najczestsze powiklanie po tej limfadenektomii (22-80%) przypadkow
pojawia sie najczesciej w ciagu 3 miesiecy po operacji
zwieksza ryzyko róży
procedura wezla wartowniczego w raku sromu
przy wielkosci zmiany do 2-4 cm
radiokoloid w czterech kwadrantach dookola guza (godziny 12,3,6,9),
potem 0,5-24h czekasz (zaleznie od ChPL)
i robisz limfoscyntygrafie
metoda izotopowa (a nie barwnikowa) jest z wyboru
limfadenektomia okoloaortalna, co trzeba wypreparowac
1) gorna 1/3 moczowodow
2) ż. glowna dolna ponizej splywu żż. nerkowych
3) tt. i żż. lędźwiowe poniżej spływu nerkowych
4) proksymalna część t. krezkowej dolnej i tt. jajnikowe
5) włókna nerwowe splotu podbrzusznego górnego
6) włókna nerwowe splotu podbrzusznego dolnego
powiklania limfadenektomii okoloaortalnej
srodoperacyjne:
– uraz naczyniowy
– uraz proksymalnego odc. moczowodu
– perforacja j. kretego
– perforacja dwunastnicy (“jedno z najciezszych” powiklan)
pooperacyjne:
– limfocele (najczestsze); czasem przebija sie do jamy brzusznej imitujac wodobrzusze i progresje choroby
– obrzek limfatyczny (symetryczny/niesymetryczny, kk. dolnych)
– niedroznosc jelit (resekcja/uszkodzenie wlokien autonomicznych; imituje progresje choroby)
– zakrzepowo-zatorowe
ktore powiklania pooperacyjne limfadenektomii moga imitowac progresje choroby, np raka jajnika
1) limfocele – jak wodobrzusze
2) niedroznosc jelit – po uszkodzeniu wlokien autonomicznych – jak naciek jelita
fenomen redystrybucji - co to i charakterystyczny kiedy
dla sluzaka otrzewnej i raka jajnika
rozsiew komorek nowotworowych z plynem otrzewnowym i jego cyrkulacja, ktora obejmuje (grawitacyjnie) watrobe, a nastepnie idzie do gory po prawej stronie w zwiazku z ruchami oddechowymi i ujemnym cisnieniem w brzuchu generowanym przez przepone
glissonektomia - co to
wyciecie torebki wloknistej watroby (torebka Glissona), w cytoredukcji otrzewnowej
ile musi zostac jelita cienkiego po operacji cytoredukcyjnej
min. 1 m
co jest przeciwwskazaniem do cytoredukcji
1) zajecie pecherza moczowego
2) zajecie drog zolciowych
wskaznik zrakowacenia otrzewnej co to
PCI - peritoneal cancer index
(skala Sugarbakera)
⩾24 szansa na optymalna cytoredukcje jest niewielka
(max 39 pkt)
podzial przerzutow wewnatrzotrzewnowych a jelito cienkie
typ 1 –
ogniska nieinwazyjne,
do usuniecia powierzchniowego
typ 2 –
niewielki stopien inwazji,
przeciwlegle do krezki
resekcja powierzchniowa sciany
typ 3 –
sredniego rozmiaru ogniska
przeciwlegle do krezki
resekcja okrezna calej grubosci sciany
typ 4 –
niewielka inwazja od strony krezki
uwazac na uszkodzenie unaczynienia!
jesli nie da sie wyciac bez uszkodzenia unaczynienia, resekcja segmentowa jelita
typ 5 –
duze ogniska
wymagana szeroka resekcja segmentowa jelita, z duzym marginesem zdrowej tkanki
operacja metoda Bicker to
wszczepienie moczowodow do wstawki z jelita kretego do odprowadzania moczu po wytrzewieniu przednim
najczestsze wskazania do wytrzewienia
przednie
– wznowa raka szyjki po radioterapii
– pierwotny tak szyjki macicy IVA z krwotokiem/przetoką
– mięsak
– wznowa raka endometrium po radioteraoii
– wznowa raka sromu
przednie zmodyfikowane
takie same jak przednie + wznowa raka jajnika
tylne:
– pierwotny rak szyjki IVA z krwotokiem/przetoka
– wznowa raka jajnika
– mięsak
– wznowa raka endometrium po RTH
– wznowa raka sromu
zmodyfikowane tylne:
jak tylne + pierwotny rak jajnika
operacja Brunschwiga to
wytrzewienie
przygotowanie pacjenta do HIPEC
- wklucie centralne (zyla szyjna wewn. prawa lub rzadziej podobojczykowa prawa)
- kaniula do t. obowodowej
- ciagly pomiar RR metoda “krwawa” (wewnatrznaczyniowy)
- pomiar ciagly temperatury w przelyku (max 38-39 st C)
- monitorowanie diurezy
- Ca2+, Mg2+, K+ - monitorowanie/wyrownanie
- glikemia - pomiar/wyrownanie
HIPEC ile trwa
podawanie cytostatykow trwa ok 90 min
co zrobic jak pacjent w HIPEC wchodzi w hipertermie i jak to mierzyc
pomiar w przelyku, max 38-39 st
gdy >40 st C
→ chlodzenie fizyczne
→ zwolnienie przeplywu cieczy
→ gdy nieskuteczne, zahamowanie przeplywu
plynem do HIPEC moze byc
plyn Ringera
0,9% NaCl
5% glukoza (monitorowac glikemie uwazac na obrzek mozgu!)
objetosc podawanego plynu w HIPEC
2000-4000 ml
przeplyw 200-1000 ml/h
cytostatyk podawany przez 90 min
potem dokladnie plukanie jamy otrzewnowej z bilansem tegoż płynu
kiedy mozna odstapic od adjuwantowego w raku jajnika
FIGO IA - IB, G1 przy dobrym stagingu
kiedy mozna wlaczyc chemioterapie w raku jajnika
1) FIGO wyzsze niz IA/IB G1, czyli od FIGO IA/IB G2-G3, II-IV
2) sprawnosc skala Zubroda 0-3
3) WBC ⩾1,5 tys/mm3, Hb ⩾8 g/dl, PLT ⩾100 tys/mm3
4) dobra watroba/nerki/serce
przeciwwskazania do chemioterapii w raku jajnika - bezwzgledne i wzgledne
bezwzgledne
- AspAT / AlAT ⩾10x
- bilirubina całk. ⩾5x (128 μmol/l)
- klirens kreatyniny ⩽20 ml/min
- karmienie piersia
wzgledne
• neuropatia czuciowo-ruchowa CTCAE w stopniu G2 lub wyzszym
• sprawnosc Zubrod 4 (dopuszczalna tylko jako neoadjuwantowa)
przeciwwskazania do bewacyzumabu
- niekontrolowane NT
- skaza krwotoczna
- 28 dni temu duzy zabieg operacyjny
- zaburzenia zakrzepowo-zatorowe
