Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

onkologia > onkologia - bręborowicz > Flashcards

onkologia - bręborowicz Flashcards

1
Q

trombospondyna 1 - co to

A

wg bręborowicza czynnik antyangiogenny

przeciwieństwo VEGF i FGF

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

jaki odsetek infekcji HPV ulega samowyleczeniu

A

80%

a 20% pozostaje jaki przetrwałe, materiał HPV wbudowuje się do DNA komórki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

białka onkogenne HPV – rodzaje i działanie

A

E6 i E7

hamują geny supresorowe RB i TP53

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

ile mija od infekcji HPV do CIN, a ile z CIN do raka szyjki

A

infekcja -> 7-10 lat -> CIN
CIN -> 3-5 lat -> rak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

obecność przetrwałego zakażenia HPV – jaki test wykrywa

A

mRNA HPV

(HPV DNA wykrywa infekcję, ale nie wbudowanie genomu HPV)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

rak endometrium – mutacje w jakich genach predysponują

A

MSH2
MSH6
MLH1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

BRCA – co to za gen

A

supresorowy odpowiadający za skierowanie komórki na drogę apoptozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

podział działań profilaktycznych w onkologii

A

a) profilaktyka pierwotna – działania prozdrowotne, zmniejszające ryzyko zachorowania na dany nowotwór
b) profilaktyka wtórna – wykrywanie toczących się procesów nowotworowych – stanów przedrakowych i wczesnych postaci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

profilaktyka pierwotna HPV to

A
  1. monogamia
  2. wstrzemięźliwość seksualna
  3. szczepienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

czułość cytologii SzM wynosi

A

65-70%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

dlaczego nie ma skriningu na raka endometrium

A

bo krwawienie to wczesny objaw i rzadko jest ignorowany

badania skriningowe nie przyniosłyby zmniejszenia śmiertelności, co jest jednym z warunków ich prowadzenia (łatwy test + wykrywanie wczesnego stadium + zmniejszenie śmiertelności)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

jaką czułość i swoistość musi mieć minimalnie test skriningowy

A

czułość >75%
swoistość >= 99,6%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

co to jest - czułość, swoistość, PPV i NPV

A

czułość – jeśli czynnik jest obecny (np. HPV+), to w jakim odsetku przypadków, test rzeczywiście go wykryje, czyli da wynik pozytywny (czyli nie da fałszywie ujemnego)

swoistość - jeśli czynnik jest nieobecny (np. HPV-), to w jakim odsetku przypadków, test rzeczywiście powie, że go nie ma, czyli da wynik negatywny (czyli nie da fałszywie pozytywnego)

pozytywna wartość predykcyjna - jaki odsetek dodatnich wyników rzeczywiście świadczy o obecności czynnika (np. że jak test (+) to HPV+)

negatywna wartość predykcyjna - jaki odsetek negatywnych wyników rzeczywiście mówi o nieobecności czynnika (np. że jak test (–) to HPV–)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

endorette to

A

narzędzie do mikroscratchingu endometrium - forma biopsji endometrium obok pipelli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

minimalna średnica zmiany do uwidocznienia w badaniach obrazowych

A

0,5-1,0 cm
poniżej tego nie widać

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

badanie TK - przy planowaniu leczenia jakich raków ginekologicznych

A

jajnika i surowiczego endometrium

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

co w TK dyskwalifikuje z leczenia operacyjnego raka jajnika

A

przerzuty do krezki jelita grubego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wskazanie do TK płuc w rakach ginekologicznych

A

przy raku kosmówki po stwierdzeniu zmian w RTG klp

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

TK w ciąży

A

w wyjątkowych przypadkach po 15 tc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

MRI - kiedy

A

rak szyjki macicy
rak endometrium
szczególnie ocena przymacicz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

zmiana w jajniku - kiedy wskazany PET

A

kiedy zmiana okazuje sie przerzutowa i nie wiadomo jakie jest ognisko pierwotne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

najbardziej wiarygodny marker; w jakim nowotworze

A

beta-hCG w choriocarcinoma - “jest samodzielnym elementem diagnozy i leczenia”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

CA-125
1. fizjologiczna produkcja
2. stężenie
3. patologiczna produkcja (czego marker i w jakim %)
4. kiedy fałszywie dodatni

A
  1. naturalnie występuje w
    komórki pierwotnej jamy ciała, mezotelialne, tj. opłucna, osierdzie, otrzewna, śluzówka jajowodów i endocervix; komórki jajnika fizjologicznie nie produkują
  2. jest markerem >35 U/ml, u 85% chorych na raka jajnika jest podwyższony, ale tylko u 50% przy FIGO I
  3. marker raka jajnika (≠rak śluzowy, ≠rak jasnokomórkowy, ≠BOT)
    podwyższony też w raku endometrium, raku piersi, raku płuc
  4. podwyższone poziomy
    1. endometrioza
    2. mięśniaki macicy
    3. marskość wątroby
    4. PID

może służyć do monitorowania leczenia raka jajnika i nawrotu

Ca125 + HE4 = test ROMA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

HE4
1. fizjologiczna produkcja
2. marker
3. inne stany podwyższenia
4. prawidłowe stężenie

A
  1. fizjologicznie produkcja zachodzi w komórkach najądrza (Human Epidydymis Protein 4), a w ograniczonym stopniu: endocervix, endometrium, błona śluzowa jajowodów, oskrzela
    ekspresja rośnie w torbielach inkluzyjnych kory jajnika (np. czekoladowa);
  2. ↑ rak surowiczy
    ↑ rak endometrialny
  3. rak płuca, piersi, trzustki, raki układu moczowego, niewydolność nerek
  4. 120-150 pmol/l

nierekomendowana do monitorowania leczenia raka jajnika oraz w follow-up (wartość nieznana)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

czułośćhCG jako markera wynosi

A

100%, po wykluczeniu ciąży = nowotwór trofoblastu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

co bręborowicz sądzi o oznaczaniu beta-hCG przez różne laboratoria

A

niezalecane

jest parenaście różnych form hCG, testy powinny obejmować wszystkie formy hCG ich wolne podjednostki oraz produkty ich degradacji

dlatego musi monitorowaćjedno laboratorium, bo inaczej wyniki są niemiarodajne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

nowotwory germinalne to ; markery

A

nowotwory z pierwotnych komórek płciowych, tzw gonocytów (pozniej w tabelce jest, ze potworniak nie jest z pierwotnych)

  1. dysgerminoma (rozrodczak), histologicznie = seminoma ;
    LDH, hCG, E2
  2. carcinoma embrionale (rak zarodkowy) ;
    LDH, hCG, AFP, E2
  3. teratoma immaturum (potworniak niedojrzały) ;
    LDH, AFP, E2, DHEA
  4. choriocarcinoma (rak kosmówki) ;
    hCG, LDH
  5. endodermal sinus tumor (yolk sac tumor) (rak pęcherzyka zarodkowego/guz zatoki endodermalnej) ;
    AFP, LDH
  6. gonadoblastoma (rozrodczak zarodkowy) ;
    E2, inhibina, testosteron, androstendion, DHEA
  7. polyembrioma (nie ma polskiej nazwy) ;
    AFP, hCG ;
  8. nowotwory mieszane germinalne ;
    hCG, AFP, LDH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

nowotwory gonadalne to

A

nowotwory ze sznurów płciowych (sex cord stromal tumors)
1. folliculoma (ziarniszczak)
2. thecoma (otoczkowiak)
3. fibroma (włókniak)
4. jądrzak (androblastoma), w bręborze oddzielnie jako: sertolioma (guz z komórek sertolego) i leydigioma (guz z komórek leydiga)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

marker dysgerminoma

A
  1. LDH ↑
  2. hCG
  3. E2
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

marker carcinoma embrionale

A
  1. hCG
  2. AFP
  3. LDH
  4. E2
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

marker teratoma immaturum

A
  1. AFP
  2. LDH
  3. E2
  4. DHEA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

marker choriocarcinoma

A
  1. hCG
  2. LDH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

marker yolk sac tumor

A
  1. AFP
  2. LDH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q
  1. marker gonadoblastoma
A
  1. E2
  2. inhibina
  3. testosteron
  4. androstendion
  5. DHEA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

marker polyembrioma

A
  1. hCG
  2. AFP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

marker nowotworów mieszanych germinalnych

A
  1. hCG
  2. AFP
  3. LDH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

marker thecoma

A

nie ma (wszystko w tej tabelce było na minus), ale tak naprawdęzwykle produkuje estradiol(!)
zwykle niezłośliwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

marker fibroma

A

w tabelce w bręborze wszystko na minus
w necie: czasem podwyższone Ca125

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

marker sertolioma

A
  1. AFP
  2. E2
  3. inhibina
  4. testosteron
  5. androstendion
  6. DHEA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

marker leydigoma

A

takie same jak sertolioma
1. AFP
2. E2
3. inhibina
4. testosteron
5. androstendion
6. DHEA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

jakich guzów markerem jest AFP

A

germinalne:
1. carcinoma embrionale
2. teratoma immaturum
3. yolk sac tumor
4. polyembrioma
5. nowotwory mieszane germinalne
gonadalne:
1. sertolioma
2. leydigoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

jakich guzów markerem jest hCG

A

tylko germinalnych
1. dysgerminima
2. choriocarcinoma
3. carcinoma embrionale
4. polyembrioma
5. nowotwory mieszane germinalne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

LDH – jakich guzów “nienabłonkowych” jest markerem i kiedy jeszcze wzrasta

A

mało specyficzny marker, wzrasta w wielu nowotworach, wg netu niezalecany, ewentualnie czasem zalecany do monitorowania leczenia

wg tabelki z brębora co do germinalnych i gonadalnych to:
rośnie tylko w germinalnych
1. dysgerminoma
2. yolk sac tumor
3. carcinoma embrionale
4. teratoma immaturum
5. choriocarcinoma
6. nowotwory mieszane
(czyli nie rośnie tylko w polyembrioma i gonadoblastomie)

bywa podwyższony w
- niewydolności serca,
- niedokrwistości,
- niedoczynności tarczycy,
- chorobach płuc,
- chorobach wątroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

estradiol – jest markerem jakich guzów gonadalnych/germinalnych

A

germinalnych:
1. dysgerminoma
2. carcinoma embrionale
3. teratoma immaturum
4. gonadoblastoma
gonadalnych:
1. folliculoma
2. sertolioma
3. leydigoma
4. thecoma (wg brębora nie, wg netu tak)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

inhibina – jest markerem jakich guzów “nienabłonkowych”

A

głównie folliculomy

germinalnych:
1. gonadoblastoma

gonadalnych
2. folliculoma
3. sertolioma
4. leydigoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

które guzy gonadalne/germinalne wydzielajątestosteron

A

germinalne:
1. gonadoblastoma

gonadalne:
1. folliculoma
2. sertolioma
3. leydigoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

które guzy gonadalne/germinalne wydzielają androstendion

A

germinalne:
1. gonadoblastoma

gonadalne:
1. sertolioma
2. leydigoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

które guzy germinalne/gonadalne wydzielają DHEA

A

germinalne:
1. teratoma immaturum
2. gonadoblastoma

gonadalne:
1. sertolioma
2. leydigoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

marker folliculoma

A

inhibina
E2
testosteron

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

w radioterapii stosuje się – jakie promieniowanie

A

w teleradioterapii promieniowanie elektromagnetyczne (lampa rentgenowska) i cząsteczkowe (przyspieszacze liniowe, pierwiastki promieniotwórcze)

w brachyterapii –cząsteczkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

narząd krytyczny w radioterapii to

A

narząd, którego funkcja jest bardzo ważna albo kluczowa, który nie powinien być napromieniowany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

powikłania radioterapii - podział i objawy

A

wczesne (≤6 miesięcy) – przemijające
późne (>6 miesięcy) – POI, jelita (biegunki, perforacje, niedrożności), układ moczowy (krwiomocz, dyzuria, częstomocz, zmniejszenie objętości pęcherza moczowego)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

chemioterapia indukcyjna –co to

A

podanie chemioterapii przed operacją w przypadku guzów nieoperacyjnych celem zmniejszenia ich masy i uczynienia operacji możliwą/prostszą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

jakie nowotwory są leczone tylko chemioterapią

A

nowotwory trofoblastu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

czym się różnią powikłania po chemioterapii od tych po radioterapii

A

1) chemioterapia częściej dotyczy układu krwiotwórczego
2) powikłania po chemioterapii trwają w trakcie i krótko po – rzadko są następstwa odległe (wg brębora: zwłóknienie płuc po bleomycynie i indukowane nowotwory: ostra białaczka szpikowa, rak pęcherza moczowego, mięsaki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

jakie nowotwory mogą byćwyindukowane chemioterapią

A

ostra białaczka szpikowa
rak pęcherza moczowego
mięsaki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

charakterystyczne powikłanie po bleomycynie

A

zwłóknienie płuc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

najskuteczniejszym sposobem leczenia HSIL wykrywanych w kanale szyjki wg brębora jest

A

histerektomia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

średnia zachorowania na raka szyjki

A

55-59 lat

60
Q

czynniki ryzyka raka szyjki wg brębora

A
  • wielorództwo
  • wczesne współżycie
  • wielu partnerów seksualnych
  • niski status socjoekonomiczny
  • palenie papierosów
61
Q

do jakiego stadium zaawansowania raka szyjki macicy jest dopuszczalne wycięcie zmiany z marginesem, a powyżej którego konieczna operacja radykalna (bręborowicz)

A

FIGO IA1 – wycięcie zmiany
FIGO IA2 lub więcej –radykalna operacja + limfadenektomia

62
Q

rak endometrium typ I:
typ histologiczny
częstość
mutacje
przebieg kliniczny
hormonozależność
receptory
stan przedrakowy
zw. z menopauzą

A

typ histologiczny – gruczolakorak endometrioidalny (adenocarcinoma endometrioides)
częstość – 80%
mutacje – PTEN, K-ras, niestabilnośćmikrostatelitarna (MSI/MMR), beta-kateniny, PIK3CA, ARID1A
przebieg kliniczny – wolny rozwój/dobre rokowanie
hormonozależność – tak
receptory – estrogen+, progesteron+
stan przedrakowy – rozrost z atypią
zw. z menopauzą – przed menopauzą i po menopauzie

63
Q

rak endometrium typ II:
typ histologiczny
częstość
mutacje
przebieg kliniczny
hormonozależność
receptory
stan przedrakowy
zw. z menopauzą

A

typ histologiczny – raka surowiczego, raka jasnokomórkowego, guzy niezróżnicowane oraz mieszane (clear cell carcinoma, papillary serous carcinoma)
częstość – 20%
mutacje – P53, HER-2/neu, p16
przebieg kliniczny – agresywny przebieg, częste przerzuty, złe rokowanie
hormonozależność – nie
receptory – E2 (-), PRG (-)
stan przedrakowy – nieznany
zw. z menopauzą – po menopauzie

64
Q

ryzyko raka trzonu macicy – co zwiększa (i ile razy), co zmniejsza

A

↑
estrogeny w niezrównoważonej długotrwałej terapii (10 x ↑)
PCOS (3 x ↑)
otyłość (2-4 x ↑)
cukrzyca (2 x ↑)
bezdzietność
długie miesiączkowanie
tamoksyfen

↓
palenie papierosów
OC
wielodzietność
zażywanie aspiryny

65
Q

leczenie uzupełniające w FIGO IA raka trzonu macicy

A

w G1 i G2 –niezalecane (ryzyko nawrotu <5 %)
w G3 – brachyterapia

66
Q

co jest niezbędne u kobiet z rakiem trzonu <40 rż.

A

konsultacja genetyczna, bo z. Lyncha

67
Q

mięsaki trzonu macicy – rodzaje

A
  1. podścieliskowe (endometrial stromal sarcoma) – 15-20%
  2. gładkokomórkowe (leiomyosarcoma) – 40%
  3. podścieliskowe niezróżnicowane (undifferentiated sarcoma) - 5-10%
  4. gruczolakomięsak (adenosarcoma)
  5. mięsakorak (carcinosarcoma)
68
Q

hormonoterapia w mięsaku trzonu – kiedy

A

w gładkokomórkowym (leiomyosarcoma) – wykazują czasem ekspresję receptorów hormonalnych – należy tę ekspresję oznaczyć w wycinanym guzie

69
Q

mięsak najczęstszy po menopauzie to

A

mięsak podścieliskowy

70
Q

zakresy operacji w mięsakach macicy

A

a) w gładkokomórkowym wycięcie przydatków przed menopauzą niezalecane –rzadko dająprzerzuty do przydatków (~3%)
b) w mięsaku podścieliskowym – histerektomia radykalna z przydatkami (można zostawić jajniki <3 cm u kobiet <35 rż.)
c)

71
Q

jakich leków nie wolno dawać w mięsaku podścieliskowym

A

tamoksifenu (proliferacyjny wpływ na podścielisko)
HTZ

72
Q

obraz histologiczny gruczolakomięsaka i mięsakoraka

A

gruczolakomięsak ma komponentęnabłonkową niezłośliwą+ złośliwą mezenchymalną
mięsakorak – złośliwy charakter komponenty nabłonkowej + złośliwy mezenchymalnej

73
Q

przebieg kliniczny mięsakoraka jest podobny do

A

endometrialnego G3
raka jajnika surowiczego

74
Q

w których mięsakach można stosować hormonoterapię

A

mięsakorak (30% komórek ma receptory E2 i PRG)
gruczolakomięsak
mięsak podścieliskowy - przeciwwskazana
mięsak podścieliskowy niezróżnicowany – niehormonozależny
mięsak gładkokomórkowy –można, po oznaczeniu ekspresji w guzie pierwotnym

75
Q

rak jajnika typ I –
częstość zachorowań
typy histologiczne
mutacje
stabilnośćgenetyczna
zaawansowanie przy rozpoznaniu
wzrost
wrażliwość na chemioterapię
nawroty
rokowanie

A

klasyfikacja wg Kurmana-Shiha

częstość zachorowań – 25% raków jajnika
typy histologiczne –
surowiczy G1 i G2
endometrialny G1 i G2
śluzowy
jasnokomórkowy
rak Brennera (z nabłonka przejściowego)
mutacje – K-ras, PTEN, BRAS, PAX8
stabilnośćgenetyczna – duża
zaawansowanie przy rozpoznaniu – mniej zaawansowane
wzrost – powolny
wrażliwość na chemioterapię – mała
nawroty – rzadkie
rokowanie – dobre (80% 5-letnich przeżyć)

76
Q

rak jajnika typ II –
częstość zachorowań
typy histologiczne
mutacje
stabilnośćgenetyczna
zaawansowanie przy rozpoznaniu
wzrost
wrażliwość na chemioterapię
nawroty
rokowanie

A

klasyfikacja wg Kurmana-Shiha

częstość zachorowań – 75%
typy histologiczne –
rak surowiczy G3
rak endometrialny G3
rak niezróżnicowany G3
mięsakorak
mutacje – TP53
stabilnośćgenetyczna – niestabilne genetycznie
zaawansowanie przy rozpoznaniu – w III i IV stopniu (FIGO?)
wzrost – szybki
wrażliwość na chemioterapię – duża
nawroty – szybkie/częste
rokowanie – złe (90% umiera)

77
Q

punktem wyjścia dla raka surowiczego G3 jest

A

dystalna część jajowodu (strzępki) lub
nabłonek inkluzyjnych torbieli

78
Q

raki jajnika powiązane z endometrioząto

A

endometrialny
jasnokomórkowy

79
Q

rak jajnika – jakie typy najczęstsze

A

surowiczy – 75%
śluzowy i endometrialny – ~10%
jasnokomórkowe, Brennera, niezróżnicowane – <1%

80
Q

rak jajnika – czynniki ryzyka

A

↑
wczesna menarche
późna menopauza
niepłodność
mała liczba ciąż
↑ BMI
>10-letnie stos. estrogenowej HTZ

↓
>5 lat OC
BSO

81
Q

BRCA – które mutacje w Polsce i jak często; jakie ryzyko

A

BRCA1 – częste w Polsce
BRCA2 – rzadkie

10-14% chorych na raka jajnika ma mutację BRCA1 lub BRCA2

ryzyko zachorowania przy mutacji BRCA1 – 35-46% (skumulowane dla 70-latki: 40-50%)
przy mutacji BRCA2 – 13-23% (skumulowane 70 rż.: 10-25%)

82
Q

cechy raków jajnika zw. z BRCA:

A

1) zachorowanie pojawia się u kobiet średnio 10 lat młodszych niż normalnie w raku jajnika
2) w momencie rozpoznania raki są bardziej zaawansowanie (FIGO III i IV) i mniej zróżnicowane (G3)
3) lepsza odpowiedź na leczenie i długie okresy bez nawrotu choroby

83
Q

najczęstszy objaw raka jajnika to

A

niespecyficzne dolegliwości bólowe w jamie brzusznej lub miednicy (do 50% z FIGO I)

rzadziej:
częstomocz
parcia naglące
powiększenie obwodu brzucha
dolegliwości z PP (wzdęcia/uczucie pełności)

84
Q

z rakami jajnika często współistnieje wysięk w…

A

jamie otrzewnowej (wodobrzusze)
i opłucnej

85
Q

warunek stosowania chemioterapii neoadjuwantowej

A

posiadanie rozpoznania mikroskopowego
dlatego zwykle konieczna LPSC/LPT zwiadowcza

86
Q

bewacyzumab – mechanizm działania

A

anty-VEGF; antyangiogenny

87
Q

chemioterapia dootrzewnowa –stopień kwalifikujący, plusy i minusy

A

≥FIGO III u optymalnie zoperowanych

+
wydłuża okres wolny od nawrotu
wydłuża przeżycie

  • więcej ciężkich powikłań:
    niedrożność porażenna
    gorączki
    bóle
    zakażenia
88
Q

po którym chemioterapeutyku jako charakterystyczne powikłanie występuje zwłóknienie płuc

A

po bleomycynie

89
Q

radioterapia w jakich typach raka jajnika

A

do rozważenia w endometrialnym i śluzowym

90
Q

wzrost Ca125 może wyprzedzać nawrót raka jajnika o

A

3 miesiące (u 70% pacjentek)

91
Q

wskaźnik 5-letnich przeżyć w zależności od FIGO raka jajnika

A

FIGO IA – 89%
FIGO IB –86%
FIGO IC–83%
FIGO IIA –70%
FIGO IIB –65%
FIGO IIC – 71% (?)
FIGO IIIA – 46%
FIGO IIIB – 41%
FIGO IIIC –32%
FIGO IV – 18%

92
Q

najczęstsze guzy jajników i dziewczynek i nastolatek

A

germinalne – 70%
2/3 z tego jest złośliwych

93
Q

podział guzów germinalnych wg brębora

A

A. złośliwe z pierwotnych komórek germinalnych
- rozrodczak (dysgerminoma) – 30-40%
- rak pęcherzyka żółtkowego (yolk sac tumor) –14%
- rak embrionalny (carcinoma embryonale) – 4%
- polyembrioma
- rak kosmówki (choriocarcinoma) – 2%
- mieszane guzy germinalne – 5%, częściej u starszych, rokowanie gorsze

B. potworniaki niemonodermalne
- potworniak niedojrzały (teratoma immaturum) –35%
- potworniak dojrzały (teratoma maturum), niezłośliwy

C. potworniaki monodermalne i guzy z komórek somatycznych współistniejące z torbielami dermoidalnymi
- wole jajnikowe (struma ovarii), guz z komórkami tarczycy, złośliwy lub niezłośliwy
- rakowiak (carcinoid), różne formy
- pierwotne guzy neuroendokrynne
- glejak (glioblastoma)
- czerniak (melanoma)
- inne

94
Q

objawy guzów germinalnych

A

ból
bardzo szybki wzrost guza –skręt przydatków
objawy otrzewnowe –krwawienie po pęknięciu szybko rosnącego guza
rzadko: wolny płyn w otrzewnej/opłucnej

95
Q

wskazaniem do LPSC przed pokwitaniem jest zmiana jajnika jakich wymiarów

A

średnica >2 cm
uwaga: do zrobienia kariotyp, bo dysgenezja gonad

96
Q

rozrodczak –cechy kliniczne

A

duży, zwykle >10 cm
posiada torebkę
90% jednostronnie, ale są jedynymi germinalnymi, które mogąwystępować obustronnie (to nie prawda)
najczęściej rozpoznawany guz złośliwy jajnika u ciężarnych

97
Q

najczęściej rozpoznawanym guzem złośliwym jajnika u ciężarnych jest (i kiedy chemioterapia)

A

dysgerminoma
chemia jeśli > IA stopnia zaawansowania

98
Q

dysgerminoma –leczenie

A

jednostronna adneksektomia
chemioterapia >FIGO IA
histerektomia i BSO niezalecane

można zachodzićw ciążę po rocznej obserwacji
95% przeżywa 5-lat (gorzej rokuje wielkość guza >10 cm, wiek <20 rż., liczne mitozy/anaplazje)

99
Q

potworniak niedojrzały – leczenie i rokowanie

A

fertlilty sparing:
wycięcie przydatku i wszystkich zmian/ognisk
nie należy wykonywać biopsji drugiego!
pełen staging:
omentektomia
wymazy z otrzewnej
biopsja węzłów jeśli powiększone

po zakończonym rozrodzie:
histerektomia + BSO

mało wrażliwe na chemioterapię

przeżycie 5-letnie 70-80% (90-9% w FIGO I)
lepsze rokowanie wykazują guzy mniej dojrzałe!

100
Q

potworniak niedojrzały – epidemiologia

A

10-20% guzów złośliwych <20 rż
ale tylko 1% złośliwych wszystkich

101
Q

rak pęcherzyka żółtkowego –
pochodzenie,
średnia zachorowania,
obraz kliniczny,
leczenie,
rokowanie

A

złośliwy NABŁONKOWY (!) z pierwotnego pęcherzyka żółtkowego
średnia zachorowania 18 rż. (1/3 przed pokwitaniem)
↑ AFP (również do monitorowania)

klinicznie:
rośnie bardzo szybko, średnio >15 cm średnicy, jednostronny, lity, kruchy, cienka torebka

leczenie:
jednostronna salpingoooforektomia (histerektomia + BSO nie zmienia rokowania)
kontrola co 3 miesiące przez 2 lata, w FIGO I i II 100% wyleczeń; nawrót zwykle w zakresie innej komponenty histologicznej pierwotnego guza

Ciąża dopuszczalna rok po zakończeniu chemii przy pozytywnej obserwacji

102
Q

rak embrionalny –

średnia zachorowania,
obraz kliniczny,
leczenie,
rokowanie

A

złośliwy z anaplastycznych NABŁONKOWYCH (!)
średnia zachorowania 15 rż.
↑ AFP, ↑ hCG (również do monitorowania)

klinicznie jak yolk sac:
rośnie bardzo szybko, średnio >15 cm średnicy, jednostronny, lity, kruchy, cienka torebka

leczenie jak yolk sac:
jednostronna salpingoooforektomia (histerektomia + BSO nie zmienia rokowania)

103
Q

mieszane guzy germinalne –jakie komponenty najczęściej

A

rozrodczak + rak pęcherzyka żółtkowego
(dysgerminoma + yolk sac tumor)
chirurgia + chemia, rokowanie dobre

104
Q

ziarniszczak – w jakim odsetku złośliwy

A

zawsze złośliwy

105
Q

ziarniszczak –
wiek występowania, jaki % przed pokwitaniem
jedno/obustronność
objawy kliniczne
markery
leczenie
czy nawraca?
rokowanie i kontrola pooperacyjna

A

występuje w każdym wieku, 5% przed pokwitaniem (przedwczesne dojrzewanie płciowe, bo ↑ E2)
jednostronny (tylko 2% obustronne)

guz współistnieje z rozrostem endometrium (20-50% przypadków) lub rakiem endometrium (5%)
wodobrzusze 10% przypadków
ostry brzuch – stosunkowo często pęka, natychmiastowa operacja

↑ inhibina, ↑ E2 (podwyższona inhibina z zatrzymaną miesiączką sugeruje ziarniszczaka przed menopauzą)
inhibina używana do monitorowania leczenia, E2 nie

leczenie:
jednostronnie przydatki - wystarcza w FIGO IA;
jeśli drugi jajnik zmieniony - biopsja (≠ guzy germinalne)
staging podczas operacji
histerektomia + BSO + omentektomia u kobiet bez woli FSS
chemia od FIGO II włącznie

nawroty mogą byćpóźne, średnio 4-6 lat, ale i 30 lat, w różnych miejscach w jamie brzusznej
oznaczanie inhibiny może być przydatne

75-90% w FIGO I wyleczeń; w wyższych stopniach znacznie mniej, 10-letnie przeżycie nawet tylko 34%
obserwacja do końca życia

106
Q

sertolioma i leydigoma – jaki objaw ma 70-80% chorych

A

wirylizację
często: oligo- /amenorrhea

↑ testosteron, ↑ androstendion
DHEA zazwyczaj w normie, rzadko nieznacznie podwyższone

106
Q

sertolioma i leydigoma – jaki objaw ma 70-80% chorych

A

wirylizację
często: oligo- /amenorrhea

↑ testosteron, ↑ androstendion
DHEA zazwyczaj w normie, rzadko nieznacznie podwyższone

107
Q

jaki guz jajnika jest zawsze obustronny

A

rak drobnokomórkowy jajnika

108
Q

rak drobnokomórkowy jajnika – objawy, średnia zachorowania

A

ok. 24 rż.

zawsze obustronne

towarzyszący zespół paraneoplastyczny: hiperkalcemia

w momencie rozpoznania większość rozsiana, bardzo złośliwy, bardzo rzadki, przeżycie kilkanaście miesięcy

109
Q

zmiany przedrakowe sromu to

A
  1. hiperplastyczny liszaj twardzinowy (-> rak rogowaciejący)
  2. VIN (-> rak płaskonabłonkowy)
110
Q

rodzaj operacji w czerniaku sromu

A

tylko wycięcie zmiany z marginesem, radykalna wulwektomia nie poprawia rokowania

111
Q

czynniki ryzyka raka sromu (bręborowicz)

A
  1. liszaj twardzinowy sromu
  2. VIN
  3. duża liczba partnerów seksualnych
  4. infekcja HIV
  5. infekcja HPV
  6. palenie papierosów
  7. niski status socjoekonomiczny
112
Q

nowotwory i rozrosty trofoblastu to

A

rozrost:
1. zaśniad częściowy
2. zaśniad całkowity
nowotwór:
1. zaśniad inwazyjny
2. rak kosmówki
3. guz miejsca lozyskowego
4. epithelioid throphoblastic tumor

113
Q

zaśniad częściowy i całkowity – liczba chromosomów

A

całkowity – diploidalny (nie ma materiału matki, jest 2n od ojca)

114
Q

objawy zaśniadu groniastego całkowitego

A

silne wymioty
nadczynność tarczycy
torbiele tekaluteinowe
brak rozwoju zarodka
charakterystyczny obraz kosmków

115
Q

oksytocyna/prostaglandyny w zaśniadzie

A

w całkowitym – przeciwwskazane – mogą spowodować zator płuc komórkami trofoblastu

w częściowym z widocznymi większymi elementami płodu – wymagane

116
Q

zaśniad monitorowanie po

A

hCG co 7 dni zawsze w tym samym laboratorium
antykoncepcja hormonalna

117
Q

nieleczony rak kosmówki – przebieg

A

szybko prowadzi do śmierci

118
Q

rak kosmówki – objawy

A

różne,
rzadko: krwawienie z macicy (najczęściej tylko na początku)
potem raczej wynikające z ognisk przerzutowych (płuca, jelita, wątroba, nerki, OUN)

119
Q

rak kosmówki –diagnostyka

A

biopsja p/wskazana– obfite unaczynienie i krwotok
samo hCG wystarcza do rozpoznania i wdrożenia leczenia
badania obrazowe są mało przydatne

120
Q

rak kosmówki –czynniki prognostyczne gorszego rokowania

A
  1. zachorowanie bezpośrednio po porodzie
  2. przerzuty w wątrobie
  3. przerzuty w OUN

-> 60-70% 5-letnie przeżycie vs 100% u kobiet bez tych czynników i które odpowiadają na chemioterapię monolekową

121
Q

rak kosmówki – monitorowanie hCG po leczeniu

A

przez 2 lata – co miesiąc
do końca życia – co 6 miesięcy

p/wskazane zajście w ciąże przez 2 lata po leczeniu, zalecana hormonalna antykoncepcja

122
Q

zasady utrwalania do histpatu

A
  • roztwor 10% formaliny (czyli 4%ego roztworu formaldehydu), pH 7,0-7,4
  • maly material zanurzony, objetosc formaliny 10x wieksza niz materialu
  • utrwalanie 6-48 godzin
  • duzy material pociac, utrwalic jak maly, czas 24-72 godziny
123
Q

zmiany nienowotworowe szyjki do roznicowania z nowotworowymi

A

1) grudkowe zapalenie
2) rozrost drobnogruczolowy
3) rozrost mezonefryczny
4) rozrost zrazikowy
5) tunnel claster

124
Q

STIC to

A

serous tubular intraepithelial carcinoma

surowiczy rak wewnątrznabłonkowy jajowodu

125
Q

stopniowanie histopatologiczne nowotworów złośliwych ginekologicznych

A

skalą 3 stopniową (G1-G3) określa się
1. raki płaskonabłonkowe (szyjki, pochwy, sromu)
2. raki gruczołowe szyjki macicy
3. raki endometrioidalne trzonu
4. raki śluzowe trzonu macicy
5. niedojrzałe potworniaki jajnika

2-stopniową (high/low grade):
i. surowicze
ii. niedojrzałe potworniaki jajnika
iii. mięsaki podścieliska endometrium

bez stopniowania:
a) raki jasnokomórkowe
b) mięsakoraki o granicznej złośliwości
c) nowotwory ze sznurów płciowych i podścieliska (z wyjątkiem guzów sertolioma i leydigoma)
d) nowotwory germinalne

zawsze high grade:
1) raki surowicze
2) raki jasnokomórkowe przejściowe
3) neuroendokrynne (drobno- i wielkokomórkowe)
4) raki niezróżnicowane/odróżnicowane
5) mięsakoraki trzonu macicy
6) mięśniakomięsako gładkokomórkowe trzonu macicy

zawsze G4:
- raki niewykazujące cech różnicowania lub wykazujące jedynie w minimalnym stopniu

126
Q

czynniki prognostyczne raka sromu

A

podstawowe:
– przerzuty do węzłów chłonnych i ich liczba
– wielkośćprzerzutów,
– naciekanie poza torebkę węzła

dodatkowe:
–stopień wg FIGO
– głębokość naciekania guza pierwotnego
– typ histologiczny raka
– zmiany towarzyszące (liszaj twardzinowy, zmiany wewnątrznabłonkowe)

“nowe i obiecujące”
– ekspresja p53
– ekspresja p16
– gęstość mikronaczyń

127
Q

rak szyjki macicy –czynniki prognostyczne

A

podstawowe:
– naciek przymacicz
– naciek bocznej ściany miednicy
– wielkość guza pierwotnego
– przerzuty do węzłów chłonnych
– naciek w linii cięcia chirurgicznego

dodatkowe:
– LVSI⊕
– typ histologiczny raka

“nowe i obiecujące”
– ekspresja VEGF
– ekspresja COX-2 (cyklooksygenaza 2)

128
Q

rak trzonu macicy – czynniki prognostyczne

A

podstawowe:
– głębokość naciekania mięśniówki macicy
– stopień zróżnicowania raka
– typ histologiczny raka
– LVSI⊕

dodatkowe:
– przerzuty do węzłów chłonnych

“nowe i obiecujące” [tego nie było w bręborowiczu, ale]
diagnostyka molekularna, te wszystkie MMRd/MSI

129
Q

rak jajnika i jajowodu –czynniki prognostyczne

A

podstawowe:
– typ histologiczny raka
– stopień zróżnicowania raka
– choroba resztkowa

dodatkowe:
– przerzuty do węzłów chłonnych,
– lokalizacja przerzutów

“nowe i obiecujące”
– aktywność proliferacyjna
– ekspresja p53

130
Q

minimalna ilośćwęzłów, która powinna być pobrana i oceniona przy limfadenektomii:

A

10 –
rak endometrium,
jajnika
szyjki macicy
pochwy (limfadenektomia miedniczna)
6 –
rak sromu (limfadenektomia pachwinowo-udowa)
pochwy (limfadenektomia pachwinowo-udowa)

131
Q

choroba Pageta sromu –co to

A

to pozasutkowa postać choroby Pageta;
histopatologiczne identyczna jak na gruczole sutkowym (komórki Pageta)

może być gruczolakiem skóry z gruczołów apokrynowych skóry; czasem jako choroba inwazyjna, szerząca się śródnaskórkowo (rak kolczystokomórkowy nierogowaciejący); czasem (15%) jest objawem leżącego w innym miejscu raka gruczolakoraka sromu

objawy: świad/pieczenie
leczenie: chirurgia

132
Q

guz liściasty złośliwy – możliwe lokalizacje

A

sutek
i srom

133
Q

guz z komórek Merkla

A

neuroendokrynny rak sromu, MCC merkel cell carcinoma
bardzo złośliwy

134
Q

w jakim stopniu materiał pobrany do histpatu obkurcza się po utrwaleniu formaliną

A

5-50%

135
Q

jak się utrwala płyn przesiękowy/wysiękowy

A

dodać 1 ml heparyny na 100 ml płynu
25-150 ml płynu minimum
przekazać od razu lub trzymać w 4st. C. max 12 godz

136
Q

jak się utrwala popłuczyny z otrzewnej

A

nie trzeba heparyny jak w przesięku
50-100 ml 0,9% NaCl do płuania
przekazać od razu lub trzymać w 4st. C. max 12 godz

137
Q

jak się utrwala BAC

A

na szkiełko i etanol 95% lub utrwalacz komercyjny

138
Q

badanie śródoperacyjne zmiany jajnika – jaka najczęstsza pomyłka może zajść

A

nawet 40% przypadków
mylone gruczolakoraki pierwotne z przerzutowymi, głównie z piersi i przewodu pokarmowego (żołądek, j. grube, trzustka, drogi żółciowe)

139
Q

o guzie przerzutowym do jajnika w intrze świadczą:

A
  1. komórki sygnetowate (gruczolakorak żołądka)
  2. guzy obustronne o śr. <10 cm
  3. rozległa “brudna” martwica
  4. pozaciągana powierzchnia jajnika
  5. zmiany wieloguzkowe
  6. zajęcie naczyń

+ wywiad mogący sugerować chorobę pierwotną gdzieś indziej

140
Q

zmiana jajnika. w histpacie: komórki sygnetowate. co to

A

przerzut raka żołądka (guz Krukenberga)

141
Q

guz Krukenberga – co to

A

zmiana w jajniku będąca przerzutem z przewodu pokarmowego; najczęściej (75%) sygnetowaty gruczolakorak żołądka, ale też jelito grube i inne.

w przypadku raka żołądka, nawet po owarektomii z powodu guza krukenberga, nie udaje sięwykryć ogniska pierwotnego – pozostaje mikroskopowe

142
Q

jakie kryteria: mikro- i makroprzerzutów i izolowanych komórek raka, np. w badanym węźle chłonnym

A

izolowane komórki raka – gniazda <0,2 mm lub pojedyncze komórki
mikroprzerzuty – gniazda komórek neo o śr. 0,2-2 mm
makroprzerzuty – gniazda >2 mm

143
Q

metoda Grocotta –co to

A

barwienie srebrem w histochemii/histopatologii do wykrywania komórek grzybów, inaczej: metoda Gomoriego-Grocotta

144
Q

metoda Ziehl–Neelsena – co to

A

barwienie histopatologiczne do wykrywania prątków (gruźlica)

145
Q

metoda PAS – co to

A

periodic acid-Schiff

wykrywa glikogen w komórkach, m.in. w drożdżakach (Candida spp.)

146
Q

typy kliniczne raka jajnika

A

typ I
25%
niski potencjał złośliwości,
mniej zaawansowany
mniejsza wrażliwość na chemie
rzadsze nawroty

z torbieli inkluzyjnych, z guzow granicznych, endometrioza (jasnokomorkowy lub endometrioidalny)

surowiczy G1 + G2
endometrioidalny G1 + G2
śluzowy
Brennera
jasnokomórkowy

typ II
75%
lepsza odpowiedz na chemie

surowiczy G3
endometrioidalny G3
niezroznicowany G3
miesakorak

onkologia (11 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions