nowotwory suta – bręborowicz Flashcards
podział nowotworów złośliwych piersi
raki piersi (nabłonkowe) – 98-99% przypadków
nienabłonkowe
nabłonkowo-nienabłonkowe
zachorowalność i śmiertelność raka piersi – trend
najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet
nadal rośnie zachorowalność
spada śmiertelność
szczyt zachorowalności raka piersi –wiek
45-69 rż.
objawy raka piersi
guz – najczęściej
rzadziej:
- wciągnięcie skóry
- naciek skóry/obrzęk/owrzodzenie
- zaczerwienienie skóry
- objaw skórki pomarańczy
- guzki satelitarne
- nasilony rysunek naczyniowy (raczej nienabłonkowe!)
- owrzodzenie brodawki
- wycieki z brodawki
- wciągnięcie brodawki
- powiększenie węzłów pachowych po stronie guza (czasem pierwszy objaw)
kiedy wskazana biopsja gruboigłowa (w jakim BIRADS)
w BIRADS 4 i 5
gruboigłowa lub gruboigłowa wspomagana próżnią
diagnostyka przedoperacyjna przy podejrzeniu raka piersi
obustronna mammografia
obustronne usg piersi
obustronne usg dołów pachowych
standardem w diagnostyce zmian piersi jest…
biopsja igłowa
zarówno w przypadku zmian palpacyjnych jak i niepalpacyjnych
jakie sąrodzaje biopsji dla zmian palpacyjnych
biopsja cienkoigłowa (FNA – fine needle aspiration cytology)
biopsja gruboigłowa (core cutting needle biopsy)
biopsja wycinająca
plusy i minusy BAC w diagnostyce raka piersi
+
szybka, bolesna i niedroga
-
a) niemożność odróżnienia raka inwazyjnego od przewodowego przedinwazyjnego (DCIS, ductal carcinoma in situ), co może powodować nadmierne działania terapeutyczne
b) niemożność oznaczenia receptorów i HER2
c) wymagane doświadczenie patologa
d) zdarzają się fałszywie ujemne i niediagnostyczne wyniki (za mało materiału)
wskazania do biopsji chirurgicznej zmian piersi
niejednoznaczność wyników badań obrazowych i/lub wcześniejszych biopsji
plusy i minusy biopsji gruboigłowych
+
szybka, względnie niebolesna, niedroga
opracowana przez każdego patologa
możliwość oznaczenia receptorów steroidowych i HER2
- dość duży odsetek wyników fałszywie negatywnych
co to jest biopsja mammotomiczna
biopsja gruboigłowa wspomagana próżnią
biopsja chirurgiczna wycinająca –plusy i minusy
+
wyniki fałszywie ujemne rzadkie
pełny wynik histopatologiczny przed leczeniem
czasem okazuje siębyć doszczętnym usunięciem zmiany
-
droga, bolesna
w przypadku zmian łagodnych, niepotrzebny zabieg i deformacja kosmetyczna
raki przedinwazyjne i inwazyjne piersi to
przedinwazyjne:
DCIS –ductal carcinoma in situ, rak przewodowy nienaciekający (dzięki mammografii w krajach rozwiniętych do 25% rozpoznań jest stawianych na tym etapie)
LCIS – lobular carcinoma in situ, rak zrazikowy nienaciekający – nie jest de facto nowotworem ani stanem przedrakowym, a jedynie istotnym czynnikiem ryzyka jego wystąpienia
inwazyjne:
NST – no special type, “bez specjalnego typu”, dawniej: rak inwazyjny przewodowy – 80% raków
rak zrazikowy naciekający – 5-15% przypadków
rak rdzeniasty
rak cewkowy
rak śluzotwórczy
i inne rzadkie
lumpektomia i kwadrantektomia to warianty
BCT (breast conservative therapy) – leczenia oszczędzającego pierś w chirurgii raka sutka
BCT – wskazania (warunki) i przeciwwskazania
warunki do operacji oszczędzającej pierś:
- guz ≤3 cm
- I i II stopień zaawansowania (FIGO?)
- wycięcie kwadrantu nie spowoduje znacznego defektu kosmetycznego
- jedno ognisko raka
przeciwwskazania:
- rak wieloogniskowy (wieloośrodkowy)
- stan po radioterapii piersi (jak rozumiem: wznowa)
- rozległe mikrozwapnienia w mammografii
- duży rozmiar guza w małej piersi (niemożliwe doszczętne wycięcie z dobrym efektem kosmetycznym)
- kolagenozy
- brak zgody chorej
- ciąża w I lub II trymestrze (brak możliwości napromieniania po operacji; w III trymestrze możliwe BCT i napromienianie po porodzie)
- BRCA (względne)
rodzaje operacji radykalnych raka piersi
- amputacja radykalna zmodyfikowana (sposobem Madenna) – usunięcie całej piersi z I i II piętrem węzłów, zachowanie mm. piersiowe
- amputacja prosta – usunięcie całej piersi (gruczoł + skóra + powięź) bez węzłów pachowych; czasem poszerzona o biopsję węzła wartowniczego
- amputacja podskórna – usunięcie gruczołu z zaoszczędzeniem skóry (wycina sięjednak otoczkę sutkową); zwykle jednocześnie z operacją odtwórczą; jeśli duże opadające piersi (znaczna ptoza), można zredukować skórę (skin reducing mastectomy)
co z węzłami w raku piersi
jeśli makroskopowo wolne od przerzutów, to biopsja węzła wartowniczego po limfoscyntygrafii (znacznik 99m Technet na nośniku albuminowym)
wskazania do limfadenektomii pachowej
- obecnośćprzerzutów do węzłów chłonnych pachowych
- zajęty węzeł wartowniczy
- niemożność uwidocznienia węzła wartowniczego śródoperacyjnie (nieskuteczny technet, zielen indocyjaninowa lub brak takich środków)
negatywny wynik marginesu DCIS powinien wynosić
minimum 2 mm
(zdania sąpodzielone czy poniżej tego kwalifikować do radykalnej mastektomii)
skuteczność leczenia hormonalnego w raku piersi
w przypadku guzów z ekspresją receptora estrogenowego
nawet o 50% zmniejsza się ryzyko nawrotu
LCIS – co to, postępowanie
to hyperplazja/neoplazja zrazikowa z atypią; to nie rak ani stan przedrakowy, tylko czynnik ryzyka wystąpienia raka (nawet w innej piersi), niekoniecznie zrazikowego, ale też NST
postępowanie: biopsja gruboigłowa – wykluczenie towarzyszącego DCIS; obustronna MMG
rozważyć obustronnąmastektomię(?; w bręborze nie ma odpowiedzi dlaczego, w rekomendacjach z 2018 jakiegoś Jassema jest wycięcie zmiany – czemu skoro nie powstaje na jej podstawie rak, to kij wie…)
rak Pageta
właściwie: choroba Pageta brodawki sutkowej
- obecnośćkomórek nowotworowych (komórek Pageta) w końcówkach mlekowych przewodów wylotowych, objawiający sięzmianą w szczycie brodawki
- rzadko objaw raka samej brodawki, raczej towarzyszącemu rakowi gdzieś indziej – śródprzewodowemu lub inwazyjnemu przewodowemu
- być może komórki raka migrują przewodami w stronę brodawki;
- objawy zawsze zaczynająsięw sutku (szczycie brodawki)
- najczęściej jednostronnie
- swędzi, piecze, zaczerwieniony - mylony z reakcją alergiczną i problemami dermatologicznymi
dawki hipofrakcjonowane radioterapii to
większe dawki w krótszym czasie
TAD w operacji raku piersi to
usuwanie celowane węzłów chłonnych (targeted axillary dissection)
wykonuje siępo pierwotnym leczeniu chemioterapią i wycina sięoznaczone węzły patrząc, czy chemioterapia zabiła wszystko; oszczędza to limfadenektomii pachowej
zmniejsza to ryzyko obrzęku limfatycznego kończyny górnej
obserwacja po leczeniu raka piersi –interwały i zasady
kontrole:
pierwsze 2 lata – co 3 mies
do 5. roku –co 6 mies.
od 6. roku –co 12 mies.
dodatkowo:
mammografia co 12 miesiecy
densytometria co 12-24 miesiace (przy inhibitorach aromatazy)
kontrola endometrium (przy tamoksyfenie)
mięsaki piersi
pierwotne (b. rzadkie) i wtórne (rzadkie)
wtórne to przerzut lub wyindukowany radioterapią, najczęściej angiosarcoma
co może wyindukować implant piersi
ALCL - anaplastic large cell lymphoma, czyli anaplastycznego chłoniaka wielkokomórkowego
średnio 7 lat po założeniu implantu
objaw: wysięk wewnątrz kapsuły implantu (pobiera się cytologię z wysięku)
leczenie: usunięcie implantu i jego torebki
guz liściasty piersi – cecha charakterystyczna
(tumor phyllodes)- bogate podscielisko + komponenta nablonkowa, szybko rosnie, dobrze odgraniczony
występują jako łagodne / graniczne / złośliwe guzy piersi
w każdej z form może wystąpić nawrót i przerzuty odległe(!)
wygląda jak gruczolakowłókniak
twardy i szybkorosnący guz
wymagane minimum 1 cm marginesu po wycięciu
najczęstszy guz kobiet do 35 rż. to
gruczolakowłókniak (fibroadenoma)
nie ulega przemianom złośliwym, ale w jego obrębie może rozwijać się rak
charakterystyczny obraz USG, własna torebka, dobrze odgraniczony, spoisty
wyciek nieprawidłowej wydzieliny z sutka –co to może być
brodawczak wewnątrzprzewodowy
i pewnie każdy rak
badanie: rozmaz wycieku
leczenie: wycięcie zmienionego przewodu wraz z brodawczakiem
o ile BRCA zwieksza ryzyko raka sutka
56-85% wieksze ryzyko
zespol lynch - jakie dziedziczenie
autosomalnie dominujaco
