kolposkopia & screening RSzM - rekomendacje Flashcards
prawidłowe obrazy kolposkopowe nabłonków
wielowarstwowy płaski pierwotny
- dojrzały
- atroficzny
walcowaty
1. ektopia
wielowarstwowy płaski metaplastyczny
- torbiele nabotha
- owarte krypty gruczołowe
zmiany doczesnowe w ciąży
nieprawidłowe obrazy kolposkopowe nabłonka
stopień 1 - mniejsze zmiany kolposkopowe
- drobna mozaika
- drobne punkcikowanie
stopień 2 - większe
- objaw granicy wewnętrznej (ostra granica pomiędzy cienkim a grubym zbieleniem tej samej zmiany)
- ostra granica
- objaw grzbietu (nieprzezierne uwypuklenie/sfałdowanie zbielenia w obrębie strefy transformacji)
- gruba mozaika
- grube punkcikowanie
niespecyficzne
- leukoplakia (keratoza/hiperkeratoza)
- nadżerka
- zabarwiony/niezabarwiony (w teście Schillera)
zmiany podejrzane o inwazję: - naczynia atypowe - objawy dodatkowe → kruche naczynia → nierówna powierzchnia, → zmiana egzofityczna → martwica → owrzodzenie (martwicze) → guz/nowotwór widoczny makroskopowo
pozostałe:
- wrodzona strefa transformacji
- kłykciny kończyste
- polip (ekto- / endocerwikalny)
- zapalenie
- zwężenie
- zaburzenia wrodzone
- endometrioza
- zmiany po leczeniu
typy strefy transformacji – kolposkopia
typ 1 – strefa transformacji widoczna całkowicie (wszystko na tarczy, nic w kanale)
typ 2 – częściowo (część tarcza, część kanał)
typ 3 – niemożliwa do uwidocznienia (wszystko kanał)
jaki % leukoplakii ma w sobie HSIL
25%
rodzaje HSIL (kolposkopia)
klasyczny HSIL – rozwija się na podłożu LSIL
cienki HSIL – rozwija się bez podłoża LSIL, może współwystępować z klasycznym, w pobliżu nowego SCJ
standardem w detekcji HSIL jest
kolposkopia z biopsją celowaną
ale biopsja losowa zwiększa czułość
biopsja losowa – zasady przeprowadzenia w kolposkopii
wycinki z obszaru nowej granicy międzynabłonkowej z godzin 2 , 4 , 8 , 10 na tarczy szyjki
nacięcie do 2 mm głębokości
jeśli nie uwidoczniono nowego SCJ w tych obszarach, pobranie z takiego obszaru jest nierekomendowane
sampling endocerwikalny
podobna wartość diagnostyczna:
a) łyżka (kureta) i abrazja diagnostyczna kanału
b) szczoteczka kanałowa (bez rozszerzania UZ)
niezalecany w ciąży
sampling endometrialny – co to i wskazania
pobranie materiału z jamy macicy jako profilaktyka wtórna
wskazany przy kolposkopii i samplingu endocerwikalnym gdy:
⩾35 rż. + AGC
⩾35 rż. + gruczolakorak in situ (AIS) (że niby <35 rż nie?…)
czynniki ryzyka raka endometrium (rozrost z atypią, niewyjaśnione krwawienia)
objawy przewlekłego braku owulacji
kwadranty w kolposkopii – który gdzie
I – przedni lewy (godz. 12-3)
II – tylny lewy
III – tylny prawy
IV – przedni prawy
parametrami podstawowej i optymalnej oceny przedkolposkopowej są
podstawowa:
- wskazanie do kolposkopii
- wynik ostatniego testu HPV / cytologii / p16/Ki67
- OM (data/rż)
- status ciążowy
- status menopauzalny
- czy po histerektomii
- świadoma zgoda pacjentki
optymalna: - wskazanie do kolposkopii - wynik ostatniego testu HPV / cytologii / p16/Ki67 \+ wynik poprzedniego testu HPV / cytologii / p16/Ki67 \+ wynik poprzedniej kolposkopii \+ procedury wycięcia/ablacyjne - OM (data/rż) - status ciążowy \+ wywiad położniczy \+ hormonalna terapia antykoncepcyjna \+ obecność IUD konwencjonalnej/hormonalnej - status menopauzalny \+ hormonalna terapia menopauzalna - czy po histerektomii - świadoma zgoda pacjentki \+ nikotynizm \+ status HIV \+ szczepienie p/ HPV (rodzaj, liczba dawek) \+ inne?
ocena szyjki po nałożeniu kwasu octowego – po jakim czasie
po 1 min rutynowo
po 3 min opcjonalnie
rekomendowane powiększenie obrazu w kolposkopii to
4-15 x
test Schillera
barwienie płynem Lugola
obecnie nie znajduje się w podstawowym schemacie badania
podstawowy schemat badania kolposkopowego
- makro ocena sromu/pochwy
- wstępna ocena kolposkopowa szyjki/górnej cz. pochwy
- przygotowanie pola soląfizjo (bez wywołania krwawienia)
- ocena kolposkopowa szyjki/górnej cz. pochwy z użyciem zielonego filtra
- aplikacja 3-5% kwasu octowego
- ocena kolposkopowa sz/g.cz.p
a) po 1 minucie
b) opcjonalnie teżpo 3 minucie - selekcja obszarów do biopsji
- biopsja
- hemostaza
test Schillera nie wszedł do podstawowego schematu (zmiany wychodzące po barwieniu płynem Lugola klasyfikowane są jako niespecyficzne)
protokoły kolposkopowe
- podstawowy (obligatoryjny, minimalny zakres)
- optymalny (rekomendowany)
- opcjonalny (akceptowany; najlepsza czułość diagnostyczna detekcji HSIL)
___________________
- podstawowy:
a) biopsja celowana
b) ECC (abrazja kanału) i/lub (ECB (szczoteczka) jeśli:
i. TZ3 (obligatoryjnie), TZ2 (opcjonalnie)
ii. HR-HPV 16/18+
iii. ASC-H w cytologii lub gorzej
iv. p16/Ki67+
v. stwierdzenie nieprawidłowych obrazów kolposkopowych/zmian podejrzanych o inwazję
vi. stwierdzenie większych nieprawidłowości skriningu przedkolposkopowego
vii. gdy procedury ablacyjne mogą być wskazane
wariant podstawowy opcjonalny:
- zawsze ECC i czasem z ECB
- biopsja celowana
- optymalny:
- zawsze ECC i/lub ECB
- biopsja celowana
- biopsja losowa dla większych nieprawidłowości skriningowych jeśli uwidoczniono nowe SCJ - opcjonalny:
- zawsze ECC i/lub ECB
- biopsja celowana
- biopsja losowa w każdym przypadku nowego SCJ
ECC/ECB – kolposkopia –co to i wskazania
ECC - endocervical curettage (abrazja kanału)
ECB - endocervical brush (szczoteczka)
ECC (abrazja kanału) i/lub (ECB (szczoteczka) jeśli:
i. TZ3 (obligatoryjnie), TZ2 (opcjonalnie)
ii. HR-HPV 16/18+
iii. ASC-H w cytologii lub gorzej
iv. p16/Ki67+
v. stwierdzenie nieprawidłowych obrazów kolposkopowych/zmian podejrzanych o inwazję
vi. stwierdzenie większych nieprawidłowości skriningu przedkolposkopowego
vii. gdy procedury ablacyjne mogą być wskazane
standard opisu stwierdzonej nieprawidłowości kolposkopowej
a) liczba kwadrantów objętych zmianą
b) procent zajęcia szyjki macicy
3) lokalizację na tarczy wskazówek zegara
4) lokalizację w odniesieniu do strefy transformacji (w obrębie lub poza)
postępowanie w ASC-US – cytologia
⩽ 30 rż.:
a) Co-Test za 6-12 miesięcy
b) alternatywnie: od razu HR HPV DNA
→ jeśli HR HPV 16/18 ⊕ → kolposkopia
→ jeśli HR HPV non16/18 ⊕ → Co-Test za 6-12 miesięcy
lub alternatywnie → p16/Ki67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖Co-Test za 1-3 lata
→ jeśli HR HPV ⊖ → Co-Test za 1-3 lata
> 30 rż.
jeśli wynik z cytologii klasycznej → Co-Test
jeśli wynik z LBC bez HR HPV → Co-Test
→ HR HPV DNA ⊖ → Co-Test za 6-12 miesięcy
b) alternatywnie: p16/K67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖ Co-Test za 1-3 lata
→ HR HPV DNA ⊕ → kolposkopia
postępowanie w LSIL – cytologia
⩽ 30 rż.
oznacz HR HPV DNA
→ 16/18 ⊕ → kolposkopia
→ non16/18 ⊕ → Co-Test za 6-12 miesięcy ; jeśli ⊕ to kolposkopia
alternatywnie: → p16/Ki67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖LBC za 12 miesięcy
→ HR HPV ⊖ → LBC za 12 miesięcy
> 30 rż.
jeśli klasyczna, wykonaj Co-Test
jeśli LBC bez HR HPV, wykonaj Co-Test
→ HR HPV ⊖ → Co-Test za 6 miesięcy
alternatywnie: → p16/Ki67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖ Co-Test za 1-3 lata
