kolposkopia & screening RSzM - rekomendacje

Question 1

prawidłowe obrazy kolposkopowe nabłonków

Answer 1

wielowarstwowy płaski pierwotny

1. dojrzały
2. atroficzny

walcowaty
1. ektopia

wielowarstwowy płaski metaplastyczny

1. torbiele nabotha
2. owarte krypty gruczołowe

zmiany doczesnowe w ciąży

Question 2

nieprawidłowe obrazy kolposkopowe nabłonka

Answer 2

stopień 1 - mniejsze zmiany kolposkopowe

• drobna mozaika
• drobne punkcikowanie

stopień 2 - większe

• objaw granicy wewnętrznej (ostra granica pomiędzy cienkim a grubym zbieleniem tej samej zmiany)
• ostra granica
• objaw grzbietu (nieprzezierne uwypuklenie/sfałdowanie zbielenia w obrębie strefy transformacji)
• gruba mozaika
• grube punkcikowanie

niespecyficzne

• leukoplakia (keratoza/hiperkeratoza)
• nadżerka
• zabarwiony/niezabarwiony (w teście Schillera)

zmiany podejrzane o inwazję:
- naczynia atypowe
- objawy dodatkowe
   → kruche naczynia
   → nierówna powierzchnia, 
   → zmiana egzofityczna
   → martwica
   → owrzodzenie (martwicze)
   → guz/nowotwór widoczny makroskopowo

pozostałe:

• wrodzona strefa transformacji
• kłykciny kończyste
• polip (ekto- / endocerwikalny)
• zapalenie
• zwężenie
• zaburzenia wrodzone
• endometrioza
• zmiany po leczeniu

Question 3

typy strefy transformacji – kolposkopia

Answer 3

typ 1 – strefa transformacji widoczna całkowicie (wszystko na tarczy, nic w kanale)
typ 2 – częściowo (część tarcza, część kanał)
typ 3 – niemożliwa do uwidocznienia (wszystko kanał)

Question 4

jaki % leukoplakii ma w sobie HSIL

Answer 4

25%

Question 5

rodzaje HSIL (kolposkopia)

Answer 5

klasyczny HSIL – rozwija się na podłożu LSIL

cienki HSIL – rozwija się bez podłoża LSIL, może współwystępować z klasycznym, w pobliżu nowego SCJ

Question 6

standardem w detekcji HSIL jest

Answer 6

kolposkopia z biopsją celowaną

ale biopsja losowa zwiększa czułość

Question 7

biopsja losowa – zasady przeprowadzenia w kolposkopii

Answer 7

wycinki z obszaru nowej granicy międzynabłonkowej z godzin 2 , 4 , 8 , 10 na tarczy szyjki
nacięcie do 2 mm głębokości

jeśli nie uwidoczniono nowego SCJ w tych obszarach, pobranie z takiego obszaru jest nierekomendowane

Question 8

sampling endocerwikalny

Answer 8

podobna wartość diagnostyczna:

a) łyżka (kureta) i abrazja diagnostyczna kanału
b) szczoteczka kanałowa (bez rozszerzania UZ)

niezalecany w ciąży

Question 9

sampling endometrialny – co to i wskazania

Answer 9

pobranie materiału z jamy macicy jako profilaktyka wtórna

wskazany przy kolposkopii i samplingu endocerwikalnym gdy:
⩾35 rż. + AGC
⩾35 rż. + gruczolakorak in situ (AIS) (że niby <35 rż nie?…)
czynniki ryzyka raka endometrium (rozrost z atypią, niewyjaśnione krwawienia)
objawy przewlekłego braku owulacji

Question 10

kwadranty w kolposkopii – który gdzie

Answer 10

I – przedni lewy (godz. 12-3)
II – tylny lewy
III – tylny prawy
IV – przedni prawy

Question 11

parametrami podstawowej i optymalnej oceny przedkolposkopowej są

Answer 11

podstawowa:

• wskazanie do kolposkopii
• wynik ostatniego testu HPV / cytologii / p16/Ki67
• OM (data/rż)
• status ciążowy
• status menopauzalny
• czy po histerektomii
• świadoma zgoda pacjentki

optymalna:
- wskazanie do kolposkopii
- wynik ostatniego testu HPV / cytologii / p16/Ki67
   \+ wynik poprzedniego testu HPV / cytologii / p16/Ki67
   \+ wynik poprzedniej kolposkopii
   \+ procedury wycięcia/ablacyjne
- OM (data/rż)
- status ciążowy
   \+ wywiad położniczy
   \+ hormonalna terapia antykoncepcyjna
   \+ obecność IUD konwencjonalnej/hormonalnej
- status menopauzalny
   \+ hormonalna terapia menopauzalna
- czy po histerektomii
- świadoma zgoda pacjentki
\+ nikotynizm
\+ status HIV
\+ szczepienie p/ HPV (rodzaj, liczba dawek)
\+ inne?

Question 12

ocena szyjki po nałożeniu kwasu octowego – po jakim czasie

Answer 12

po 1 min rutynowo

po 3 min opcjonalnie

Question 13

rekomendowane powiększenie obrazu w kolposkopii to

Answer 13

4-15 x

Question 14

test Schillera

Answer 14

barwienie płynem Lugola

obecnie nie znajduje się w podstawowym schemacie badania

Question 15

podstawowy schemat badania kolposkopowego

Answer 15

1. makro ocena sromu/pochwy
2. wstępna ocena kolposkopowa szyjki/górnej cz. pochwy
3. przygotowanie pola soląfizjo (bez wywołania krwawienia)
4. ocena kolposkopowa szyjki/górnej cz. pochwy z użyciem zielonego filtra
5. aplikacja 3-5% kwasu octowego
6. ocena kolposkopowa sz/g.cz.p
   a) po 1 minucie
   b) opcjonalnie teżpo 3 minucie
7. selekcja obszarów do biopsji
8. biopsja
9. hemostaza

test Schillera nie wszedł do podstawowego schematu (zmiany wychodzące po barwieniu płynem Lugola klasyfikowane są jako niespecyficzne)

Question 16

protokoły kolposkopowe

Answer 16

1. podstawowy (obligatoryjny, minimalny zakres)
2. optymalny (rekomendowany)
3. opcjonalny (akceptowany; najlepsza czułość diagnostyczna detekcji HSIL)

___________________

1. podstawowy:
   a) biopsja celowana
   b) ECC (abrazja kanału) i/lub (ECB (szczoteczka) jeśli:
   i. TZ3 (obligatoryjnie), TZ2 (opcjonalnie)
   ii. HR-HPV 16/18+
   iii. ASC-H w cytologii lub gorzej
   iv. p16/Ki67+
   v. stwierdzenie nieprawidłowych obrazów kolposkopowych/zmian podejrzanych o inwazję
   vi. stwierdzenie większych nieprawidłowości skriningu przedkolposkopowego
   vii. gdy procedury ablacyjne mogą być wskazane

wariant podstawowy opcjonalny:

• zawsze ECC i czasem z ECB
• biopsja celowana

2. optymalny:
   - zawsze ECC i/lub ECB
   - biopsja celowana
   - biopsja losowa dla większych nieprawidłowości skriningowych jeśli uwidoczniono nowe SCJ
3. opcjonalny:
   - zawsze ECC i/lub ECB
   - biopsja celowana
   - biopsja losowa w każdym przypadku nowego SCJ

Question 17

ECC/ECB – kolposkopia –co to i wskazania

Answer 17

ECC - endocervical curettage (abrazja kanału)
ECB - endocervical brush (szczoteczka)

ECC (abrazja kanału) i/lub (ECB (szczoteczka) jeśli:

i. TZ3 (obligatoryjnie), TZ2 (opcjonalnie)
ii. HR-HPV 16/18+
iii. ASC-H w cytologii lub gorzej
iv. p16/Ki67+
v. stwierdzenie nieprawidłowych obrazów kolposkopowych/zmian podejrzanych o inwazję
vi. stwierdzenie większych nieprawidłowości skriningu przedkolposkopowego
vii. gdy procedury ablacyjne mogą być wskazane

Question 18

standard opisu stwierdzonej nieprawidłowości kolposkopowej

Answer 18

a) liczba kwadrantów objętych zmianą
b) procent zajęcia szyjki macicy
3) lokalizację na tarczy wskazówek zegara
4) lokalizację w odniesieniu do strefy transformacji (w obrębie lub poza)

Question 19

postępowanie w ASC-US – cytologia

Answer 19

⩽ 30 rż.:
a) Co-Test za 6-12 miesięcy
b) alternatywnie: od razu HR HPV DNA
→ jeśli HR HPV 16/18 ⊕ → kolposkopia
→ jeśli HR HPV non16/18 ⊕ → Co-Test za 6-12 miesięcy
lub alternatywnie → p16/Ki67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖Co-Test za 1-3 lata
→ jeśli HR HPV ⊖ → Co-Test za 1-3 lata

> 30 rż.
jeśli wynik z cytologii klasycznej → Co-Test
jeśli wynik z LBC bez HR HPV → Co-Test

→ HR HPV DNA ⊖ → Co-Test za 6-12 miesięcy
b) alternatywnie: p16/K67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖ Co-Test za 1-3 lata

→ HR HPV DNA ⊕ → kolposkopia

Question 20

postępowanie w LSIL – cytologia

Answer 20

⩽ 30 rż.
oznacz HR HPV DNA

→ 16/18 ⊕ → kolposkopia
→ non16/18 ⊕ → Co-Test za 6-12 miesięcy ; jeśli ⊕ to kolposkopia
alternatywnie: → p16/Ki67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖LBC za 12 miesięcy
→ HR HPV ⊖ → LBC za 12 miesięcy

> 30 rż.
jeśli klasyczna, wykonaj Co-Test
jeśli LBC bez HR HPV, wykonaj Co-Test

→ HR HPV ⊖ → Co-Test za 6 miesięcy
alternatywnie: → p16/Ki67 ; jeśli ⊕ kolposkopia ; jeśli ⊖ Co-Test za 1-3 lata