Week 6 - Schadevergoeding en letselschade

Question 1

De doelstellingen van het aansprakelijkheidsrecht zijn compensatie, genoegdoening, preventie en kostenverdeling. Koppel iedere doelstelling aan een remedie.

Answer 1

1. Compensatie - schadevergoeding
2. Genoegdoening - verklaring voor recht
3. Preventie - Rechterlijk verbod
4. Kostenverdeling - schadevergoeding

Question 2

Noem vier beginselen welke ten grondslag liggen aan het schadevergoedingsrecht?

Answer 2

1. Schadevoorkomingsplicht. De rechtsgrond hiervoor is gelegen in de redelijkheid en billijkheid (art. 6:2 BW)
2. Schadebeperkingsplicht. Er rust een verplichting op de benadeelde om de schade binnen de perken te houden
3. Herstellen is beter dan betalen. De functie herstellen gaat dan ook boven compensatie.
4. Volledige vergoeding (restutio ad integrum. Het onrecht wat is aangedaan dient volledig hersteld te worden.

Question 3

Wat is de definitie van het begrip ‘schade’?

Answer 3

Vermindering van een object en/of nadeel als gevolg van een fout.

Question 4

Welke drie vormen van schade worden over het algemeen onderscheiden? Leg ook uit wat iedere schadevorm inhoudt.

Answer 4

1. Personenschade. Letselschade en overlijdensschade.
2. Zaakschade. Schade door beschadiging of vernietiging van een zaak.
3. Zuivere vermogensschade. Dit is een restcategorie.

Question 5

Wat zijn bereddingskosten?

Answer 5

De gemaakte kosten om verdere schade te voorkomen of beperken tijdens of na een schadegebeurtenis

Question 6

Wat zijn buitengerechtelijke incassokosten?

Answer 6

Dit zijn de kosten die gemaakt worden om de schade vergoed te krijgen buiten rechte, zoals voor de ingebrekestelling. Let op dat dit niet de proceskosten zijn.

Question 7

Wat is verplaatste schade?

Answer 7

Dit zijn kosten die normaal gesproken voor rekening van de benadeelde komen, maar om de een of andere reden voor rekening van de derde zijn gekomen.

Question 8

Wat is smartengeld?

Answer 8

Smartengeld is de vergoeding voor immateriële schade (ideële schade) die een gelaedeerde heeft ondervonden na een onrechtmatige daad.

Question 9

In enkele gevallen kan er een inbreuk gemaakt worden op het beginsel van volledige vergoeding. Hoe dient de omvang van de schade berekend te worden wanneer vanwege een omstandigheid niet de volledige schade vergoed dient te worden?

Answer 9

Wanneer vanwege een omstandigheid niet de volledige schade vergoed dient te worden, wordt de omvang van de vergoeding berekend naar redelijkheid.

Question 10

Wat zijn de gevolgen wanneer de laedens winst heeft genoten als gevolg van zijn onrechtmatige gedraging?

Answer 10

Art. 6:104 BW
De rechter mag de schade begroten op het bedrag van de winst of een gedeelte hiervan.

Question 11

Wat is het uitgangspunt voor de begroting van de schade? Wat dient er te gebeuren als dit niet mogelijk is?

Answer 11

Art. 6:97 BW
Indien mogelijk, dient de schade concreet begroot te worden. Wanneer dit niet mogelijk is, dient de schade abstract begroot te worden.

Question 12

Hoe dient de schade begroot te worden wanneer er sprake is van toekomstige schade?

Answer 12

Art. 6:105 BW
De rechter kan de begroting geheel of gedeeltelijk uitstellen. Hij kan er ook voor kiezen om de schadevergoeding bij voorbaat te doen.

Question 13

Noem twee wijzen waarop schade begroot kan worden wanneer hele jonge kinderen schade hebben ondervonden.

Answer 13

Amsterdamse benadering: een broer van het kind wordt als referentiepunt genomen om te begroten hoeveel schade er kon worden toegerekend.
Zwolse benadering: laedens moet een bepaald bedrag in een fonds doen. Dit fonds wordt open gehouden om tegemoet te komen aan de behoeften die er bestaan wanneer het kind opgroeit.

Question 14

Wat houdt de herstelgerichte benadering in?

Answer 14

Bij de begroting van de schade wordt niet de vraag gesteld “Wat als de gebeurtenis niet gebeurd was?” maar de vraag “Wat kunnen we nog doen om deze persoon een waardig leven te laten leiden”?

Question 15

Wat is affectieschade?

Answer 15

Dit is immateriële schade die andere dan het directe slachtoffer van een aansprakelijkheidsvestigende gedraging leiden.

Question 16

Hoe kon de immateriële schade die andere dan het directe slachtoffer van een aansprakelijkheidsvestigende gedraging leidden onder oud recht gecompenseerd worden?

Answer 16

Dit was zeer lastig onder art. 6:107 en art. 6:108 BW. Wel werd de deur opengezet door de introducering van schokschade. Er werd een onrechtmatige daad begaan tegen de geschokte. Deze kreeg dus een zelfstandig vorderingsrecht.

Question 17

Hoe kan de immateriële schade die andere dan het directe slachtoffer van een aansprakelijkheidsvestigende gedraging leiden onder nieuw recht gecompenseerd worden?

Answer 17

Art. 6:107 en art. 6:108 BW zijn uitgebreid. Naasten of nabestaanden krijgen nu het recht van affectieschade. Dit is een zelfstandig recht op schadevergoeding. Anders dan bij schokschade hoeft er hier geen onrechtmatige daad meer gepleegd te zijn tegenover de naasten of nabestaanden.

Question 18

Om als naaste of nabestaande in aanmerking te komen voor een vergoeding van affectieschade (art. 107 lid 2 onder b BW) is vereist dat de direct benadeelde ernstig en blijvend letsel heeft opgelopen. Wat is ernstig en blijvend letsel?

Answer 18

Dit is lichamelijk of psychisch letsel zonder kans op verbetering. In geval van lichamelijk letsel moet er sprake zijn van 70% of hoger in de afname van het gebruik van het lichaam. Bij een psychisch letsel dient het te gaan om een medisch objectiveerbaar ziektebeeld. Dit moet ernstig invloed hebben op de levenssfeer.

Question 19

Wat is het grote verschil tussen affectieschade en schokschade?

Answer 19

Voor schokschade was vereist dat de dader een onrechtmatige daad had gepleegd tegenover de derde. Voor affectieschade is dit niet vereist. Affectieschade sluit echter niet uit dat de dader geen onrechtmatige daad gepleegd kan hebben tegenover de derde.

Question 20

Het onderscheid tussen een rechtsvordering en een vorderingsrecht is van belang. Wat betekenen deze twee begrippen?

Answer 20

Vorderingsrecht: het materiële gedeelte. Het recht op schadevergoeding.
Rechtsvordering: de mogelijkheid om het vorderingsrecht te doen verwezenlijken. Deze verliest de gelaedeerde na verjaring. Hij heeft nog steeds een vorderingsrecht, maar deze is niet opeisbaar.

Question 21

Welke ratio’s liggen ten grondslag aan verjaring?

Answer 21

1. Billijkheid
2. Rechtszekerheid
3. Bewijsproblematiek

Question 22

Wat is de verjaringstermijn in geval van zaak- of zuivere vermogensschade?

Answer 22

Art. 3:310 lid 1 BW
Door verloop van vijf jaren na de aanvang van dag, volgende op de dag waarop de benadeelde zowel met de schade belend was als met de aansprakelijke persoon of in ieder geval door verloop van twintig jaren na de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt.

Question 23

Wat is de verjaringstermijn bij personenschade?

Answer 23

Art. 3:310 lid 5 BW
Door verloop van vijf jaren na de aanvang van dag, volgende op de dag waarop de benadeelde zowel met de schade belend was als met de aansprakelijke persoon of, wanneer de benadeelde minderjarig is ten tijde van de schade en de bekendwording met de aansprakelijke persoon, door verloop van vijf jaren na aanvang van de dag volgende op die waarop de benadeelde meerderjarig is geworden.

Question 24

Dient de bekendheid van de benadeelde objectief of subjectief beoordeeld te worden?

Answer 24

Dit dient subjectief beoordeeld te worden.

Question 25

Een rechtsvordering kan ook vervallen (art. 6:191 lid 2 BW). Wat is een verschil tussen verval en verjaring?

Answer 25

Het is mogelijk dat een rechtsvordering nog kan worden uitgeoefend na verloop van de verjaringstermijn. Wanneer een rechtsvordering vervalt is dit niet mogelijk. Ook kan verjaring van een rechtsvordering voorkomen worden door stuiting. Dit is niet mogelijk bij verval.

Question 26

Wat is de essentie van het arrest HR Vehof/Helvetia?

Answer 26

Begroting gederfde winst
Vehof heeft een verkeersongeval waardoor zij blijvend letselschade heeft opgelopen. Hierdoor kan zij nooit meer werken in de zorg. Zij heeft ten tijde van het ongeval weinig werkervaring en een onafgeronde opleiding. De Hoge Raad beantwoord de vraag hoe de gederfde inkomsten van Vehof begroot moeten worden.

Volges de Hoge Raad moet voor de begroting van de gederfde inkomsten de feitelijke inkomenssituatie vergeleken worden met de hypothetische situatie bij wegdenken van het ongeval. Het komt aan op de redelijke verwachting van de rechter omtrent toekomstige ontwikkelingen.

Question 27

Wat is de essentie van het arrest HR Johanna Kruidhof?

Answer 27

Begroting vermogensschade
Johanna loopt op school ernstige brandwonden op. De ouders verzorgen haar thuis in plaats van dat hier professionele hulp voor inroepen. Zij vorderen vergoeding van verloren vrije tijd.

De Hoge Raad oordeelt dat geabstraheerd dient te worden van de omstandigheid dat de ouders zelf de zorg op zich hebben genomen en geen professionele hulp ingeschakeld hebben. De schade dient begroot te worden naar de kosten die zij bespaard hebben door geen professionele hulp in te schakelen. Hier is de schade dus abstract begroot.

Question 28

Wat is de essentie van het arrest HR Van Sas/Interpolis?

Answer 28

Schadebegroting gederfd inkomen
Van Sas is betrokken bij een auto ongeluk en loopt blijvend letsel op waardoor zij arbeidsongeschikt raakt. Zij vordert gederfde inkomsten. De Hoge Raad buigt zich over de vraag hoe deze begroot dienen te worden.

Volgens de Hoge Raad dient bij de begroting van de schade rekening gehouden te worden met een redelijke verwachting over toekomstige ontwikkelingen, bijvoorbeeld of men doorwerkt tot de pensioenleeftijd. Bij het beoordelen van deze redelijke verwachting over toekomstige ontwikkelingen is het aan de rechter om deze goede en kwade kansen in te schatten.

Question 29

Wat is de essentie van het arrest HR Coma?

Answer 29

Smartengeld
A valt tijdens zijn werk van een stijger en raakt in een coma. Hij overlijdt twee maanden later. Zijn erfgenamen vorderen immateriële schadevergoeding.

Volgens de Hoge Raad heeft een comateus slachtoffer in beginsel recht op smartengeld. Het feit dat hij gedurende een periode bewusteloos was is onvoldoende om aan te nemen dat over deze periode geen aanspraak gemaakt kan worden op smartengeld.

Question 30

Wat is de essentie van het arrest HR Rijnstate/Reuvers?

Answer 30

Begroting schade
Reuvers ondervindt pijnklachten door een medische fout van het ziekenhuis. Hierdoor moet haar man de huishoudelijke taken overnemen. De vrouw vordert van het ziekenhuis vergoeding voor de verloren vrije tijd van de man.

De Hoge Raad erkent dat de gelaedeerde bij vergoeding van schade zoveel mogelijk in oorspronkelijke toestand geplaatst moet worden. De vrije tijd van haar man was echter niet te herstellen. Hierom dient bij de begroting geabstraheerd te worden van de situatie waarin de man de huishoudelijke taken verrichte. Voor de begroting dient een abstracte berekening gemaakt te worden van wat professionele huishoudelijke hulp zou kosten.

Question 31

Wat is de essentie van het arrest HR Pollen/Linssen?

Answer 31

Genotsderving
Pollen kocht een jacht bij Linssen. Na de aankoop bleek deze non-conform te zijn. Hierdoor dient gedurende een periode van zestien maanden onderhoud verricht te worden aan de jacht. Pollen vordert schadevergoeding voor de gederfde plezier.

De Hoge Raad oordeelt dat het gedurende geringe tijd moeten missen van de gekochte zaak niet voor vergoeding in aanmerking komt. Ook een conforme zaak dient namelijk wel eens onderhouden te worden.

Question 32

Wat is de essentie van het arrest HR Taxibus?

Answer 32

Schokschade
Een moeder ziet haar dochter doodgereden worden op een erf. Haar schedelinhoud ligt op straat. Door confrontatie met de gevolgen loopt zij ernstig letsel op.

De Hoge Raad oordeelt dat schokschade vergoed kan worden wanneer de betrokkene rechtstreeks wordt geconfronteerd met de omstandigheden waaronder het ongeval heeft plaatsgevonden en deze confrontatie bij de betrokkene een hevige schok teweeggebracht heeft.

Question 33

Wat is de essentie van het arrest X/Reaalverzekeringen?

Answer 33

Schokschade
Drie jongens komen bij een achtervolging om. De nabestaanden vorderen vergoeding van ander nadeel.

De Hoge Raad oordeelt hier op basis van het Taxibus-arrest. In deze casus was geen sprake van een directe confrontatie tussen de nabestaanden en de slachtoffers. Er wordt hier een strikte scheiding gemaakt met affectieschade.

Question 34

Wat is de essentie van het arrest HR Reaal Schadeverzekering/Athlon Car Lease?

Answer 34

Zaakschade
Een verzekeraar bij Reaal rijdt schade in een lease-auto van Athlon. Voor auto’s wordt een standaard systeem gebruikt voor de reparatie van auto-onderdelen, de schade wordt dus abstract begroot. De werkelijke (concrete) kosten van Athlon waren lager. Welk systeem dient toegepast te worden?

De Hoge Raad benadrukt dat de rechter de schade moet beoordelen op aan manier die het best past bij de aard er van. Volgens de Hoge Raad brengt de aard van de schade in casu (auto’s) mee dat een snelle afhandeling vereist is. Hierom acht de Hoge Raad een abstract systeem meer passend.

Question 35

Wat is de essentie van het arrest HR EBI-arrest?

Answer 35

Immateriële schade
Gedetineerde is ten onrechte een jaar in de EBI geplaatst. Hij moest in een minder beveiligde inrichting zitten. Hij vordert smartengeld wegens persoonsaantasting.

Volgens de Hoge Raad komt de gedetineerde in aanmerking voor vergoeding van immateriële schade. Gelet op de aard en de ernst van de omstandigheden van het geval, was hier sprake van een aantasting in de persoon. Het enkele feit dat een fundamenteel recht geschonden was, was niet genoeg. Er dient meer aangetoond te worden.

Question 36

Wat is de essentie van het arrest HR Gedwongen AIDS-test?

Answer 36

Schadebeperkingsplicht
A had B verkracht. A moest een AIDS-test doen. Volgens de Hoge Raad was dit rechtmatig, aangezien de schadebeperkingsplicht ook geld voor de dader.

Question 37

Wat is de essentie van het arrest HR Aardbevingsschade Groningen?

Answer 37

Immateriële schadevergoeding
Mensen wonen boven het Groninger gasveld. Door aardbevingen lopen hun woningen schade op. Zij vorderen materiële schadevergoeding en vergoeding voor gederfd woongenot.

De Hoge Raad past HR EBI toe. Er dient gekeken te worden naar de aard en de ernst van de aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis en de aard en de ernst van de gevolgen. Hier was sprake van een aantasting in de persoon, vanwege een schending van het fundamentele recht op woongenot.

Question 38

Wat is de essentie van het arrest HR Saelman?

Answer 38

Verjaring
De korte verjaringstermijn van art. 3:310 lid 1 BW begint te lopen op de dag na die waarop de benadeelde daadwerkelijk in staat is een rechtsvordering tot vergoeding van de schade in te stellen.

Question 39

Wat is de essentie van het arrest HR Bosman/mr. G?

Answer 39

Verjaring
De verjaringstermijn van art. 3:310 lid 1 BW begint pas met lopen op de dag na die waarop de benadeelde daadwerkelijk in staat is een rechtsvordering tot vergoeding van de schade in te stellen. Voor het gaan lopen van de verjaringstermijn is niet vereist dat de benadeelde niet slechts daadwerkelijk bekend is met de feiten en omstandigheden die betrekking hebben op de schade en de persoon wie aansprakelijk is voor de schade, maar ook met de juridische beoordeling van die feiten en omstandigheden.

Question 40

Wat is de essentie van het arrest HR Hogeveen?

Answer 40

Schokschade
Moeder duwt dochter van een flat af. Vader wordt later geconfronteerd met het lichaam van de dochter en lijdt hierdoor geestelijk letsel. Hij vordert schokschade.

De Hoge Raad oordeelt dat in beginsel voor toekenning van schokschade een objectief vastgestelde geestelijke aandoening vereist is. In dit arrest heeft zij geoordeeld dat schokschade ook kan worden toegekend op basis van een deskundigenrapport over geestelijke schade.