Week 6 Hoorcollege 5 t/m 7 Flashcards
Wat zijn de volgende ooginfecties:
- Conjunctivitis
- Blepharitis
- Keratitis
- Cellulitis
- Dacryocystitis
- Endophthalmitis ?
- Conjunctivitis: ontsteking conjunctiva (slijmvlies)
- Blepharitis: ontsteking ooglidranden
- Keratitis: ontsteking cornea
- Cellulitis: ontsteking oogleden (inhoud orbita)
- Dacryocystitis: ontsteking traanzak
- Endophthalmitis: ontsteking inhoud van het oog
Wat zijn de algemene kenmerken van een conjunctivitis?
Normaal zijn er weinig infecties door lysozym en IgA in tranen en microbioom
- klachten: roodheid, irritatie, oedeem en secretie van cellulair exsudaat met pus (leukocyten en micro-organismen) (Bij pusuittreding is de verwekker bacterieel)
- 20% is viraal en 80% bacterieel
waaruit bestaat de microbioom van het conjunctiva?
- Coagulase negatieve staphylokokken (CNS)
- Corynebacterium spp
Wat zijn de kenmerken van een acute conjunctivitis bij pasgeborenen
- verwekkers
- klachten
- behandelplan ?
Opthalmia neonatorum –> worden altijd naar de kinderarts verwezen en systemisch behandelen
ontsteking is vaak bacterieel:
- veroorzakers: S. aureus, S. pneumonia, H. influenza zorgen binnen 24 uur na geboorte voor ontsteking,
N. gonorrhoeae binnen 1-2 dagen en ernstiger beloop (via vagina moeder op ogen kind overgedragen, i.v. of i.m. antibiotica behandeling),
Chlamydia trachomatis binnen 5-19 dagen (35% van baby’s van moeder met actieve C. trachomatis cervicitis krijgt chlamydia, i.v. of i.m. antibiotica behandeling) –> altijd ook moeder en partner behandelen
Wat zijn de kenmerken (begin, verwekkers, klachten, behandeling, bijzonderheden) van een acute bacteriële conjunctivitis?
- begin: meestal eerst unilateraal, 1-2 dagen later bilateraal
- verwekkers: S. aureus, S. pneumonia, H. influenza
- klachten: rood en geïrriteerd oog, oedeem, pussige secretie
- behandeling: zelf genezend (1-2 weken), desinfecteren (Povidon-Jood), antibiotica is NIET nodig
- bijzonderheden: eerst enkelzijdig, later dubbelzijdig, plakkerige oogleden in de ochtend
Wat zijn de kenmerken (begin, verwekkers, klachten, behandeling, bijzonderheden) van een acute virale conjunctivitis?
- begin: incubatietijd van 7-10 dagen
- verwekkers: adenovirus, enterovirus, coxsackievirus (kinderen in zwembaden, bezoekers in poliklinieken)
- klachten: rood en bloederig oog, waterige secretie, faryngitis, koorts, lymfadenopathie (pre-auriculair en submandibulair)
- behandeling: zelf genezend (1-2 weken), desinfecteren (Povidon-Jood)
- bijzonderheden: erg besmettelijk
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, klachten, behandeling) van een chronische bacteriële conjunctivitis?
Wordt ook wel een Blefaroconjunctivitis genoemd
- verwekkers: S. aureus
- klachten: >4 weken irritatie, roodheid, korstjes op ooglidranden
- behandeling: chronisch verloop, geen spontane resolutie, ooglid hygiëne; poetsen ooglidrand met verdunde babyshampoo en wattenstaafjes en hete compressen
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, klachten, behandeling) van een chronische conjunctivitis als het wordt veroorzaakt door een Chlamydia trachomatis?
- beloop: incubatietijd van 6-19 dagen, 4-20% v.d. zwangeren is besmet
- verwekkers: Serotypen A, B, Ba, C (D-K = meest voorkomende soa)
- klachten: folliculaire (kerato-) conjunctivitis, littekens –> blindheid, rode ogen (hyperemie), weinig pus
- behandeling: i.v. antibiotica (azithromycine 1 per os (eenmalig bij de neonaat)), kan maanden-jaren duren, familie meebehandelen
Wat zijn de kenmerken (risicofactoren, verwekkers, klachten, behandeling, bijzonderheden) van een keratitis?
infectie van de cornea en is erg gevaarlijk voor de visus?
- risicofactoren: zachte contactlenzen na beschadiging 65%, gecontamineerde contactlensvloeistof/kunsttranen of door chirurgisch trauma (25%)
- verwekkers: Staphylococcen, Streptococcen, Enterobacteriën, Pseudomonas spp, of viraal (herpes zoster, herpes simplex)
- klachten: visusdaling, pijn, vertroebeling, fotofobie, roodheid conjunctiva
- behandeling: kweken, antibiotica via oogdruppels, evt.
- bijzonderheden: normaal is de cornea beschermd door intact epitheel, verversing tranen en knipperen en lyzozymen, Ig in traanvocht en microbioom
Wat zijn de kenmerken (klachten en behandeling) van een cellulitis orbitae?
- klachten: verschijnselen van een verkoudheid, gezwollen oogleden, roodheid, proptosis (uitpuiling oog), visusdaling, motiliteitsbeperking –> belangrijk om te kijken of het een lokaal probleem is (ooglid) of van de orbita(-inhoud) want dan kan een late behandeling schade aan de visus of dood betekenen
- behandeling: postseptaal; chirurgische drainage om uitbreiding naar brein te voorkomen + systemische antibiotica
Hoe wordt een cellulitis orbitae ingedeeld?
naar anatomische lokalisatie:
- Preseptaal –> alleen oppervlakkige oogleden –> geen roodheid conjunctiva
- Postseptaal –> ontsteking van de orbita inhoud
> Symptomen zijn alle kenmerken van een ontsteking: roodheid, proptosis, visusdaling en motiliteitsbeperking
> vaak na sinusitis
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, klachten, behandeling, bijzonderheden) van een dacryocystitis?
- verwekkers: S. aureus, Streptococcen, chronisch veroorzaakt door Actinomyces (mondflora)
- klachten: stase/stuwing van de traanbuis, pijn, abces
- behandeling: eerst kweken (vaak multibacteriële oorzaak), daarna behandelen
- bijzonderheden: complicaties; abces, postseptale cellulitis orbitae, verplaatsing naar hersenen
Wat zijn de kenmerken (klachten, oorzaken) van een endophthalmitis?
Snel progressieve intra-oculaire infectie, wat kan lijden tot blindheid bij niet of te laat behandelen
- klachten: rode conjunctiva met wit laagje cellen (leukocyten) onder in het oog (hypopyon), troebele cornea, blindheid, pijnlijk oog, visusdaling
- oorzaken:
> exogeen (acuut/delayed onset postoperatief (door perforerend trauma))
Meest voorkomend
> endogeen (hematogeen (door micro-organisme uit de bloedbaan))
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, behandeling en bijzonderheden) van een acute postoperatieve endophthalmitis?
- verwekkers: CNS, S. aureus, Pseudomonas spp, 80% conjunctiva, ooglid of neus
- risicofactoren: duur en soort operatie, DM, immunosuppressie
- behandeling: punctie en kweken, breedspectrum antibiotica, verwijzing oogarts
- bijzonderheden: slechte prognose; 65-95% ziet achteraf alleen nog handbewegingen, incubatietijd 2-14 dagen, incidentie 1:2000
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, behandeling en bijzonderheden) van een late onset post-operatieve endophthalmitis?
- verwekkers: Propioni bacterium acnes, CNS
- behandeling corticosteroïden ter ondersteuning
- bijzonderheden: chronische laaggradige ontsteking, betere prognose, komt maanden na een operatie, verwijdering kunstlens vaak nodig
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, behandeling en bijzonderheden) van een endogene endophthalmitis?
15% van de gevallen endoththalmitis
- verwekkers: N. meningitidis, S. aureus, Candida
- behandeling: evt. sepsis goed en snel behandelen en schone operatie
- bijzonderheden: bilaterale problemen, vaak veroorzaakt door septische focus elders of risicofactoren als endocarditis, osteomyelitis, i.v. drugsgebruik of intravasale katheter, hoge kans op blindheid
Wat zijn immune privilege sites?
plek waar het immuunsysteem minder sterk werkt en het dus langer duurt voordat een wond of ontsteking is opgeruimd, in het oog is dit voordelig want:
- makkelijk cornea transplantatie: kleine kans op afstoting, naast oogdruppeltjes weinig immuunsuppressie nodig
- bij aanwezigheid van een infectie of auto-immuunziekte kan de inflammatie redelijk rustig verlopen waardoor de secundaire schade beperkter blijft en het zicht niet verloren gaat
nadeel: een infectie kan makkelijk uitbreiden zonder dat er een immuunreactie wordt opgebouwd waardoor de oogfunctie hard achteruit gaat
andere immune privilege sites: CZS, baarmoeder gedurende de zwangerschap
Wat zijn immunologische aandoeningen van het oog?
- uveïtis
- (epi)scleritis
- keratoconjunctivitis sicca
- conjunctivitis
- neuritis optica
Wat is uveïtis?
Intraoculaire ontsteking (echt binnenin het oog)
- uvea bestaat uit regenboogvlies (iris), corpus ciliaire (productie kamervocht) en choroidea (netwerk van bloedvaten)
- incidentie: 52.4 per 100.000 persoonsjaren, periode prevalentie 115.3 per 100.000
- oorzaken: infecties, systeemziekten, onbekend (1/3)
- soorten: onderscheid in locatie waarin de afwijking zit of het patroon wat het geeft
Hoe is de classificatie van uveïtis?
Kan anatomisch:
- anterior (60-90%), voorkant (voorste oogkamer, iris, corpus ciliaire), hierbij niet altijd verder onderzoek hoe het is ontstaan
- intermediair, middenin (perifere retina, glasachtig lichaam, pars plana)
- posterior, achterkant (netvlies, choroïd (vaatvlies), n. opticus)
- panuveïtis, 2 of meer gedeeltes aangedaan
Anders:
- pathologisch: granulomateus (sarcoïdose), non-granulomateus (HLA-B27+)
- infectieus vs. niet-infectieus
Complicaties: niet op basis van dit classificeren!
- cystoïd macula oedeem
- cataract (staar)
Wat zijn de symptomen bij een uveïtis?
anterior uveïtis: pijn, fotofobie, soms vermindering visus
intermediair uveïtis: meestal pijnloos, vaker verlies van de visus door vertroebeling van het glasvocht en verminderde scherpte
posterior uveïtis: vaak pijnloos, vaak vermindering visus door bijv. floaters, retinitis of macula oedeem
Wat zijn oorzaken van uveïtis?
Systeemziekte, infectie of onbekend
Infectieuze verwekkers:
- bacterieel: Treponema (Lues, kan elke soort zijn), Borrelia, Bartonella, Mycobacterium tuberculose, lepra, Neisseria Leptospira, Rickettsiae
- viraal: HSV, VZV, CMV, rubella, mazelen, Rift valley fever, EBV
- parasitair: Toxoplasmose(vooral posterior), Toxocara, Onchocerca, Cysticercus
- fungi: Candida, Aspergillus, Cryptococcus
Hoe verloopt de diagnostiek van uveïtis?
Aanvullend onderzoek:
- bloedonderzoek: algemeen bloedbeeld, mogelijk opsporen van de oorzaak
- fluorescentie angiogram/OCT: OCT maakt plaatjes van de lagen van het netvlies, angiogram doet onderzoek naar de doorbloeding van het netvlies m.b.v. contrastvloeistof waarbij littekens gezien worden
- thoraxfoto/(PET-)CT-scan: kijken waar de ontsteking vandaan komt, bijv. tuberculose of sarcoïdose
- Analyse voorste oogkamerwater: alleen bij verdenking op infectie, PCR (het is meestal virale oorzaak), Goldmann Wittmer Coefficient (GWC; specifieke antistoffen zoeken)
Hoe is de behandeling van uveïtis?
Afhankelijk van de oorzaak, verschillende mogelijkheden; oogdruppels (steroïden), injectie bij het oog (steroïden, lokaal prednison), oraal prednison of immuunmodulerende medicatie
