week 6, HC.2 - Basale radiobiologie

Question 1

welke soort straling word voor radiotherapie gebruikt en hoe word dit opgewektn (+ werking dan)

Answer 1

ioniserende straling

opgewekt in lineaire versneller –> uitwendige straling

ontstaan door verval van radioactieve stof –> inwendig –. brachytherapie

Question 2

welke soorten straling zijn er

Answer 2

alfa –> heliumkern (papier)
Beta –> elektronen (hand)
gamma –> fotonen (water en beton)
protonen

Question 3

hoe word de straling uitgedrukt

Answer 3

in gray’s = 1 J/kg

1 Gy leidt tot 10.000 ionisaties per cel

Question 4

wat is het doel van de bestraling

Answer 4

dubbelstrengsbreuken in het tumor DNA –> letaal

Question 5

wat doet de straling op moleculair niveau

Answer 5

door straling worden elektronen uit hun baan geschoten

Question 6

hoe kan met straling DNA schade gegeven worden

Answer 6

direct (elektronen, neutronen)
indirect via radicalen (vaak van water) –> komt meestal voor (door röntgen en gamma straling)

Question 7

wat is LET

Answer 7

dichtheid van energie-afgifte langs het spoor van een ioniserende deeltjes

Question 8

wat is bijzonder aan een celoverlevnigscurve

Answer 8

verband met celdood en dosis

stralings gevoelig weefsel –> liniair
stralings ongevoelig weefsel –> eerst een ‘schouder’ door enekelstrengsbreuken (kan reapair)

Question 9

waarom word er gebruik gemaakt van fractionering van bestraling

Answer 9

beter voor het gezonde weefsel (kan tussendoor herstellen)

maar 1 x 6 Gy is niet gelijk aan 3x 2 Gy

interval niet te lang – ,tumorcellen mogen zich niet herstellen

Question 10

wat is hyper- en hypofractionering

Answer 10

hypofractionering –> fracties kleiner dan 2 Gy
hyperfractionering –> fracties groter dan 2 Gy

Question 11

wat is er bijzonder aan hypoxie weefsel bij tumoren

Answer 11

bij tumor is vaak spraken vaan angiogenense, maar door te snelle groei kan er ool een hypoxie ontstaan. Deze ‘dode’ cellen zijn relatief resistent tegen bestraling door lage activiteit

Question 12

wat zijn bijwerkingen van radiotherapie

Answer 12

huid –> roodheid, pij, schilfering
oesophagus –> passageklachten
rectum –> pijn, diarree
hersenen –> moeheid

Question 12

welke soorten schade kennen we na bestrling

Answer 12

acuut – binnen 3 maanden
- snelle prolifferatie, schade is snel, maar gaat ook weg

late schade
- traag delende of niet delende cellen
- schade laat zichtbaar bijv hersenen, ruggenmerg, lever

Question 13

wat is de therapeutische index

Answer 13

de ruimte tussen de curve van de mate van schade bij de tumor cellen en van normaalweefsel bij een bepaalde dosis

Question 14

hoe kan de therapeutische breedte vergroot worden

Answer 14

fractionering –> gezond weefsel de kans en tijd geven om te herstellen

combinatie met systemische behandeling –> tumor gevoeliger