Week 5 - Vervolgbeginselen en beginselen van behoorlijk strafprocesrecht

Question 1

Wat houdt het vervolgingsmonopolie in?

Answer 1

Art. 9 Sv
De officier van justitie en de advocaat-generaal zijn belast met vervolging van strafbare feiten.

Question 2

Op welke gronden beslist de officier van justitie of er vervolgd gaat worden?

Answer 2

Op grond van de haalbaarheid en de opportiniteit.

Question 3

Wat houdt het opportiniteitsbeginsel in?

Answer 3

Art. 167 en art. 242 Sv
Wanneer vervolging wel haalbaar is, maar niet opportuun, kan de officier van justitie afzien van het volgen van de verdachte. Hierbij kan het gaan om een uit de hand gelopen ruzie waarbij de personen het al onderling hebben goed gemaakt.

Question 4

Waarvoor zijn interne richtlijnen binnen het OM van belang?

Answer 4

Deze zijn van belang voor het consistent optreden door het OM.

Question 5

Op welke twee manieren kan het OM een zaak afdoen?

Answer 5

1. Buitengerechtelijke afdoening: door te seponeren, een strafbeschikking uit te vaardigen of door middel van mediation.
2. Gerechtelijke afdoening: door middel van het dagvaarden van de verdachte.

Question 6

Wat is het verschil tussen de transactie (art. 74 Sr) en de strafbeschikking (art. 257a Sv)?

Answer 6

Bij een transactie dient de verdachte in te stemmen met het voorstel van de officier van justitie.

Question 7

Noem enkele van de belangrijkste vervolgingsbeletselen?

Answer 7

1. Art. 68 Sv: ne bis in idem
2. Gelijkheidsbeginsel
3. Vertrouwensbeginsel
4. Redelijke en billijke belangenafweging
5. Zuiverheid van oogmerk

Question 8

Welke betekenis heeft het vertrouwensbeginsel in het strafprocesrecht?

Answer 8

Door de overheid gewekte verwachtingen dienen in redelijkheid te worden gehonoreerd. Wanneer door of namens het OM toezeggingen gedaan worden dat in een concreet geval niet zal worden vervolgd, is het OM hier in beginsel aan gebonden.

Question 9

Welke betekenis heeft het beginsel van zuiverheid van oogmerk in het strafprocesrecht?

Answer 9

Dit wordt ook het wel beginsel van détournement de pouvoir genoemd. Op grond hiervan mag het OM en een opsporingsambtenaar zijn bevoegdheden niet voor een ander doel gebruiken dan waar deze voor is verleend.

Question 10

Wat is een art. 12 Sv procedure?

Answer 10

Wanneer het OM niet overgaat tot vervolging of een zaak afdoet middels een strafbeschikking kan een rechtstreeks belanghebbende een klacht indienen bij het Gerechtshof.

Question 11

Wie zijn allemaal direct belanghebbende in de zin van art. 12 lid 1 Sv?

Answer 11

1. Het slachtoffer. Indien deze niet zelf in staat is om te klagen mogen verwanten of nabestaanden dit doen.
2. Art. 12 lid 2 Sv: rechtspersonen wiens belang rechtstreeks wordt getroffen door het niet vervolgen. Er dient gekeken te worden naar de feitelijke werkzaamheden en het statutaire doel.
3. Onder omstandigheden de verdachte.

Question 12

Wat houdt het beginsel van ne bis in idem in?

Answer 12

Art. 68 Sr
Niemand kan andermaal vervolgd worden wegens een feit waarover hij al eens onherroepelijk veroordeeld is.

Question 13

Waar dient aan voldaan te zijn wil een geslaagd beroep op het beginsel van ne bis in idem gedaan worden?

Answer 13

1. De beslissing moet onherroepelijk zijn.
2. De beslissing moet ten gronde zijn (niet stuk gelopen zijn op de voorvragen).
3. Het moet gaan om dezelfde persoon.
4. Het moet gaan om hetzelfde feit.

Question 14

In welke gevallen is het toegestaan om de tenlastelegging te wijzigen?

Answer 14

Art. 313 lid 2 Sv
In het geval waarin de wijziging niet ten gevolg heeft dat de tenlastelegging een ander feit zou inhouden.

Question 15

Welke rol neemt het slachtoffer in in het Nederlandse strafprocesrecht?

Answer 15

Art. 51e Sv
Het slachtoffer heeft het spreekrecht in het geval van bepaalde misdrijven.

Question 16

Welk kritiek is er op het geven van het spreekrecht aan het slachtoffer?

Answer 16

Sommigen stellen dat het spreekrecht van de verdachte zich niet juist verhoud met de onschuldpresumptie. Het slachtoffer zal spreken alsof de verdachte al veroordeeld is door de rechter.

Question 17

Wat houdt ‘voeging’ in?

Answer 17

Art. 51f Sv
Een benadeelde partij welke rechtstreeks schade heeft geleden kan zich terzake van zijn vordering tot schadevergoeding als benadeelde partij voegen in het strafproces. De strafrechter zal zich uitlaten over de schadevergoeding naar burgerlijk recht.

Question 18

Wat is de essentie van het arrest HR Emmense bromfietser?

Answer 18

Zelfde feit
Een man werd verdacht voor reiden onder invloed. Hij is door de rechter al onherroepelijk veroordeeld voor openbaar dronkenschap. De verdediging voert aan dat de verdachte niet vervolgd mag worden omdat het om hetzelfde feit gaat.

De Hoge Raad oordeelt dat tussen beide gedragingen, gelet op de verwantschap van de gedragingen, gelijktijdigheid van de gedragingen, de wezenlijke samenhang in het handelen en in de schuld van de dader, een zodanig verband bestaat dat er hier sprake is van hetzelfde feit. Hierdoor kon de verdachte niet veroordeeld worden voor rijden onder invloed.

Question 19

Wat is de essentie van het arrest HR Zeeuwse motorrijder?

Answer 19

Art. 12 Sv procedure
Een motorrijder rijdt veel te hard in de bebouwde kom. Hij raakt een kind welke als gevolg hiervan komt te overlijden. De man werd vervolgd voor het veroorzaken van een verkeersongeval de dood ten gevolge hebbend. De ouders startte een art. 12 Sv procedure omdat zij vonden dat de man veroordeeld moest worden voor doodslag. Volgens de verdediging ging de reikwijdte van art. 12 Sv niet zo ver dat geklaagd kon worden over het niet vervolgen van een zwaardere feit.

De Hoge Raad gaat hier niet in mee en zegt in dit arrest dat een rechtstreeks belanghebbende ook kan klagen indien zij van mening zijn dat het OM een te lichte variant ten laste heeft gelegd.

Question 20

Wat is de essentie van het arrest HR Beschonken zondagsrijder?

Answer 20

Hetzelfde feit
Een man rijd op een zondag onder invloed. Het rijden op een zondag is strafbaar gesteld vanwege het tekort aan brandstof. Voor het rijden op zondag is de man reeds onherroepelijk veroordeeld. De man wordt ook vervolgd voor het rijden onder invloed. Hij stelt dat hij al eens veroordeeld is voor het feit.

De Hoge Raad stelt dat de strekking van art. 26 WVW 1994 van een geheel andere aard is dan die van art. 2 Beschikking Verbruiksbeperking, terwijl ook het verwijt dat de dader kan worden gemaakt niet van gelijksoortige aard is.

Question 21

Wat is de essentie van het arrest HR Uitbreiding tenlastelegging?

Answer 21

Hetzelfde feit
Verdachte is in eerste aanleg veroordeeld voor voorbereidingshandelingen ten aanzien van harddrugs. In hoger beroep voegt de AG hier witwassen aan toe. De tenlastelegging mag niet worden gewijzigd wanneer deze niet langer meer over hetzelfde feit gaat.

Bij de beoordeling of sprake is van een nieuw feit dient gekeken te worden naar (1) het verschil in de juridische aard van de feiten (wat betreft de strafmaxima en de welke rechtsgoederen de regels beogen te beschermen) en (2) het verschil in de gedragingen van de verdachte. In deze zaak was het verschil tussen deze twee te groot, waardoor niet sprake was van hetzelfde feit.

Question 22

Wat is de essentie van het arrest HR Toezegging hoofdagent?

Answer 22

Vertrouwensbeginsel
Verdachte werd verdacht van oplichting. De politieagent heeft aan de verdachte gemeld dat hij niet vervolgd zou worden wanneer hij het verschuldigde bedrag zou terugbetalen aan de benadeelde. De verdediging stelt dat het vertrouwensbeginsel geschonden is.

Volgens de Hoge Raad is er slechts sprake van een schending van het vertrouwensbeginsel indien (1) er sprake is geweest van een expliciete toezegging en (2) deze expliciete toezegging voor rekening van het OM komt of de verdachte gerechtvaardigd mocht vertrouwen op deze toezegging.

Question 23

Wat is de essentie van het arrest HR Checkpoint II?

Answer 23

Vertrouwensbeginsel
Het beleid van coffeeshop Checkpoint wordt jaren lang gedoogd door het OM. Jaren later wordt de eigenaar van de coffeeshop toch vervolgd. Het Hof zegt dat het OM niet-ontvankelijk is.

De Hoge Raad stelt dat het OM ten onrechte niet-ontvankelijk was verklaard. Volgens de Hoge Raad kan er slechts in uitzonderlijke gevallen sprake zijn van niet-ontvankelijkheid als gevolg van schending van het vertrouwensbeginsel. De lat voor een geslaagd beroep op het vertrouwensbeginsel ligt dus erg hoog.