week 3 - Opzet en Culpa

Question 1

daadstrafrecht en soorten gedragingen

Answer 1

daadstrafrecht ➞ gedragingen (handelen of nalaten)

soorten gedragingen:
- werkwoorden die een handeling uitdrukken (simpelste vorm)
- gevolgsdelicten
- het gevolg wordt niet aangeduid ➞ je zult het moeten inlezen (mishandeling bijvoorbeeld)
- verboden toestand

Question 2

objectieve bestanddelen bij wederrechtelijkheid

Answer 2

• gedraging (meestal handeling, soms nalaten en soms verboden toestand
• gevolg van de gedraging (soms kan gevolg strafverhogend zijn)
• soms: bijkomende omstandigheden (als er nog meer gedragingen nodig zijn)
• soms: wederrechtelijkheid (echte toevoeging in het delictsomschrijving

Question 3

schuldstrafrecht

Answer 3

➞ verwijtbaar

opzet of culpa

Question 4

subjectieve zijde van een strafbaar feit

Answer 4

4e voorwaarden van een strafbaar feit (opzet en culpa)

Question 5

schuld als bestanddeel bij opzetdelicten (misdrijven)

Answer 5

bij misdrijven staat verwijtbaarheid verwoord in het delict

opzet is een subjectief bestanddeel ➞ dan weegt het veel zwaarder want je doet het hier expres

Question 6

opzet

Answer 6

je weet het en je wilt het

Question 7

arrest HR 15 oktober 1996 (porsche)

Answer 7

➞ gaat over de grens tussen voorwaardelijk opzet en bewuste culpa

Verdachte reed veel te hard en met te veel alcohol op achter het stuur. Er ontstond een hierdoor een botsing waardoor mensen zijn overleden, maar de verdachte overleefde het ongeluk wel.
opzet op dood?

het hof zei voorwaardelijk opzet op de dood, maar de Hoge Raad niet.
HR: Hoge raad heeft de feiten echt uitgesproken met de uitleg van voorwaardelijk opzet (rechtsoverweging 5.3 e.v.). HR zei dat de auto man van porsche niet had gewilt om mensen aan te rijden en te doden, doordat hij vaker aan terug aan de kant is gegaan om inhaalpogingen te verbreken. Het kan daarom niet onder voorwaardelijk opzet gezien worden, aangezien hij het risico niet heeft aanvaard en in een goede afloop bleef geloven.

Question 8

voorwaardelijk opzet (+vereisten)

Answer 8

het zich willens en wetens blootstellen aan de aanmerkelijke kans op verwerkelijking van het strafbare feit

1. risico: de aanmerkelijke kans
2. kennis: wetenschap van de kans
3. wil: beswust aanvaarden van de kans

voorwaardelijk opzet is nodig voor opzet

Question 9

Schuld als element

Answer 9

• verwijtbaarheid ➞ geen straf zonder schuld
• voorwaarde voor strafbaarheid

Question 10

Schuld als bestanddeel

Answer 10

Deze zijn expliciet opgenomen in de delictsomschrijving

➞ culpa of culpoos handelen

Question 11

Culpa gradaties

Answer 11

1. Bewuste schuld
   
   • ongerechtvaardigd optimisme (je denkt dat het goed zal aflopen) ➞ misplaatst vertrouwen in de goede afloop
2. Onbewuste schuld
   
   • misplaatste onoplettendheid ➞ verdachte niet nagedacht over de gevolgen terwijl dat wel had gemoeten

Question 12

Objectieve component bij culpa (+ voorwaarden)

Answer 12

Je had anders moeten handelen

1. Feitelijke situatie: ernst van gevolg + kans van het gevolg ➞ is er sprake van grovelijk onvoorzichtig handelen
2. Normatief: had de verdachte anders moeten handelen?
   A. Is er een norm (geschreven of ongeschreven) overtreden? ➞ criteriumfiguur / garantenstellung
   B. Is het gevolg voorzienbaar? ➞ criteriumfiguur / garantenstellung

Question 13

Subjectieve component bij culpa

Answer 13

verwijtbaar ➞ had je anders kunnen handelen?

Je mag aannemen dat dit zo is behalve als er een schulduitsluitingsgrond aanwezig is

Question 14

Criteriumfiguur & garantenstellung

Answer 14

Criteriumfiguur = word ingevuld aan de hand van een normaal, redelijk denkend mens

Garantenstellung = wanneer we meer mogen verwachten van een bepaald persoon wegens hen beroep

Question 15

Subjectieve bestanddelen

Answer 15

= opzet of culpa ➞ schuld bestanddeel

‘Oogmerk’ of ‘mishandeling’ is bijvoorbeeld opzet

Question 16

Opzet gradaties

Answer 16

1. Doelopzet (oogmerk ➞ willens en wetens)
2. Opzet met noodzakelijkheid bewust (dader beoogt het gevolg niet, maar de dader ziet het gevolg wel als noodzakelijk verbonden aan zijn gedraging)
3. Voorwaardelijk opzet (waarschijnlijkheid bewust ➞ aanvaarden van de aanmerkelijke kans)

Question 17

Voorwaardelijk opzet vs. bewuste culpa

Answer 17

Bij voorwaardelijk opzet aanvaard je echt de kans. Er word hier geaccepteerd dat het fout kan aflopen; bij schuld doe je iets bewust, maar heb heb je een verkeerde inschatting en dacht dat het toch niet ging gebeuren.

Question 18

Spookrijder arrest

Answer 18

➞ is hier sprake van poging tot doodslag waarbij opzet wordt verondersteld?

Verdachte reed als spookrijder over de snelweg om de politie te vermijden. Hij reed bewust tegen het verkeer in, waardoor die bestuurders voor de verdachte moesten uitwijken.
Hij verklaarde ook dat hij het kicken vond om tegen het verkeer in te rijden. Verdachte zocht dus steeds gevaar op, anders dan bij het Porsche arrest.

Hoge Raad gaat mee in de conclusie van de AG en het Hof ➞ er is sprake van voorwaardelijk opzet want er kan worden opgemaakt dat de verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat er slachtoffers zouden vallen

Question 19

Bloempot arrest

Answer 19

Verdachte heeft een bloempot op de reling van zijn balkon neergezet, maar deze stond niet stabiel op de rand. De bloempot is er afgewaaid en op het hoofd van een voorbijganger terechtgekomen, waardoor hij is overleden.

Rechtbank was van oordeel dat de verdachte had moeten en kunnen weten dat de bloempot onder invloed van de wind naar beneden zou kunnen vallen. De schuld is aan de verdachte te wijten.