wątroba, przewody żółciowe, trzustka Flashcards
najczęstszy złośliwy nowotwór pierwotny wątroby
rak wątrobowokomórkowy HCC
bo generalnie najczęstszą zmianą jest naczyniak (i też najczęstszym pierwotnym neo) a najczęstszym nowotworem złośliwym jest przerzut
czynniki ryzyka HCC
ogólnie - uszkodzenie wątroby
marskość
przewlekłe zakażenia HBV, HCV
NAFLD, PBC
ogniskowy rozrost guzkowy wątroby FNH - operacja
zasadniczo nie wymaga operacji
wskazania: krwotok z guza do jamy otrzewnej lub do guza, kiedy nie ma pewności co do rozpoznania, zwłaszcza jeśli istnieje podejrzenie nowotworu złośliwego, kiedy wielkość zmiany wynosi >10 cm, a także kiedy guz się powiększa
naczyniak wątroby a operacja
zasadniczo nie wymaga operacji
wskazania: duży naczyniak (powyżej 10 cm), jeśli występują objawy kliniczne (ból, gorączka), nie ma pewności co do rozpoznania, naczyniak szybko się powiększa, występują zaburzenia krzepnięcia krwi (koagulopatia) lub przetoka tętniczo-żylna w obrębie naczyniaka albo naczyniak uciska na drogi żółciowe lub narządy sąsiednie.
Po długotrwałym leczeniu pozajelitowym, jakie zmiany w wątrobie
stłuszczenie wątroby
martwica komórek wątroby
zastój żółci w drogach żółciowych
kryteria King’s College - co to i co zawierają
kryteria kwalifikacji do przeszczepu wątroby po zatruciu paracetamolem
pH<7,3 lub wszystkie poniższe
encefalopatia 3 lub 4 stopnia
czas protrombinowy >100s (INR>6,5)
kreatynina >3,4 (>301)
PIKE jak ten piłkarz znany
torbielowatość wątroby
występują łącznie z torbielami nerek
ich leczenie polega na zmniejszeniu masy wątroby
czasem potrzebny jest przeszczep
markery HCC
AFP, CA 19-9
jak rozpoznać HCC bez histpatu
najczęściej wykrywa się coś w USG i jeśli jest podejrzenie HCC a guz >1cm, to robi się badanie z kontrastem TK/MR - jeśli jest charakterystyczny wzór wzmocnienia to mamy rozpoznanie
jeśli obrazówka nie wychodzi to dopiero biopsja
klasyfikacja barcelońska (BCLC)
5 stadiów HCC w wątrobie marskiej
kryteria mediolańskie dla HCC
kwalifikacja do przeszczepienia wątroby
można, jeśli:
jedno ognisko =<5cm lub
=<3 ogniska =<3cm każde
co towarzyszy nadciśnieniu wrotnemu
hipersplenizm
hipoalbuminemia
niedokrwistość, leukopenia, małopłytkowość
bąblowiec - żywiciel pośredni i bezpośredni
pośredni człowiek
bezpośredni pies
dwa rodzaje kamicy żółciowej ze względu na rodzaj kamieni
cholesterolowa
barwnikowa
pentada Reynoldsa
triada Charcota (kolka żółciowa, gorączka i dreszcze, żółtaczka) + wstrząs i splątanie
OZDŻ - jaki antybiotyk
szerokospektralna a/b empiryczna
np. cyprofloksacyna + metronidazol
Najczęstszy nowotwór z wysepek trzustkowych
insulinoma (najczęsciej ma charakter łagodny)
skale do oceny uszkodzeń narządowych w OZT
skala Glasgow i kryteria Ransona, w obu OZT jeśli 3 lub więcej z objawów
co zwiększa ryzyko raka trzustki
otyłość, palenie, cukrzyca typ 1, mięso, PZT, genetyka
(alkohol nie jest czynnikiem ryzyka!!)
objawy OZT
wymioty, wzdęty i bolesny brzuch, objawy niewydolności wielonarządowej, żółtaczka
nie ma utraty masy ciała i biegunki
torbiel trzustki - jakie leczenie najczęściej
zachowawczo, bo sama się wchłania w większości wypadków
lipaza i amylaza - która bardziej specyficzna
lipaza
gdzie rak trzustki boli
tylko trzonu, głowa nie boli
Co dyskwalifikuje z resekcji raka trzustki
naciek na tętnicę wątrobową
Trzustka dwudzielna
zawiązek brzuszny z grzbietowym nie łączą się, przewód dodatkowy
objaw Trousseau
wędrujące zakrzepowe zapalenie żył w raku trzustki
wszystkie gruczołowe mogą dać objaw Trosseau (rak żołądka, rak jelita grubego)
stan nadkrzepliwości
chemioterapia w raku trzustki
gemcytabina
Jakie naczynie przylega do wyrostka haczykowatego trzustki
tętnica i żyła krezkowe górne
marker raka trzustki
Ca 19-9
Tak zwana „cholera trzustkowa” powstaje, gdy jest zwiększone wydzielanie następującej substancji:
wazoaktywnego peptydu jelitowego (VIP)
powikłania OZT wymagającej pilnej operacji
A. zakrzepica ż. śledzionowej
B. perforacja jelita
choroba Carolego
torbielowate poszerzenia dróg żółciowych, przy prawidłowej szerokości głównej drogi żółciowej
nawracające epizody zapalenia dróg żółciowych
a. Jest głównie wewnątrzwątrobowa
b. Powstają w niej poszerzenia dróg żółciowych/torbiele
c. Zwiększa ryzyko nowotworów dr. żółciowych
odsetek powikłań po ERCP
7%
Zespół Mirizziego
ucisk kamieni żółciowych znajdujących się w pęcherzyku żółciowym lub przewodzie pęcherzykowym na przewód wątrobowy wspólny
Bezkamicze zapalenie pęcherzyka
jest rzadsze niż kamicze
wynika z niedokrwienia pęcherzyka
występuje u osób leczonych żywieniem pozajelitowym i po rozległych operacjach
Bezkamicze zapalenie pęcherzyka
jest rzadsze niż kamicze
wynika z niedokrwienia pęcherzyka
występuje u osób leczonych żywieniem pozajelitowym i po rozległych operacjach
guz Klatskina = guz wnęki wątroby
rak przewodów żółciowych na poziomie połączenia obydwu przewodów wątrobowych
Zwyrodnienie torbielowate dróg żółciowych to
Workowate poszerzenie przewodu żółciowego wspólnego
Kiedy operować pęcherzyk żółciowy bezobjawowy
- polip ≥1cm
- pęcherzyk porcelanowy
- objawowa kamica
Rak przewodów żółciowych jaka operacja i jakie rokowanie względem trzustki?
sposobem Whipple’a, rokuje lepiej niż rak trzustki
w leczeniu paliatywnym HCC
stosuje się chemioterapię (doksorubicyna, MTX,
5-FU), a także inhibitory kinaz (sorafenib)
Kryteria rozpoznania klinicznego raka wątrobowokomórkowego:
- bogato unaczyniony guz w ≥2 metodach obrazowania
- bogato unaczyniony guz w 1 metodzie + ↑↑AFP
- guz <2 cm wymaga badania hist-pat
TK w OZT
generalnie do rozpoznania wystarczy usg+bad.lab
TK stosuje się do oceny martwicy (skala Balthazara) i powikłań oraz ew. diagnostyki w kierunku guza trzustki
klasyfikacja Bergera
postaci OZT:
a. obrzękowa → 85% → śmiertelność 1%
b. martwicza → 15%
i. jałowa 60% → śmiertelność 10%
ii. zakażona 40% → śmiertelność 30%
schemat kontroli po operacji raka trzustki obejmuje
wizyty z oznaczeniami CA 19-9 co 3 msc i TK co 6 msc
