Wątroba Flashcards
przykładowe wirusowe przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- wirusy hepatotropowe [WZW]
- wirusy krwotoczne
- adenowirusy
- enterowirusy
- CMV
przykładowe zatruciowe przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- zatrucia grzybami
- zatrucia arsenem
- zatrucia fosforem
przykładowe immunologiczne przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby
2. niealkoholowe stłuszczające zapalenie wątroby
przykładowe bardziej specyficzne przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- hemochromatoza
- amyloidoza
- chłoniak
przykładowe nowotworowe przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- nowotwory wątroby (pierwotne/wtórne)
2. chłoniaki
przykładowe naczyniowe przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- zastoinowa niewydolność serca
2. choroba zakrzepowa
przykładowe bakteryjne przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- kiła
- gruźlica
- bruceloza
przykładowe wirusowe przyczyny uszkodzenia miąższu grzybicze
- kandydoza
- kokcydioza
- kryptokokoza
przykładowe pasożytnicze przyczyny uszkodzenia miąższu wątroby
- robaki (np. motylica wątrobowa)
2. pierwotniaki (np. pełzak czerwonki)
leki, które uszkadzając wątrobę, uszkadzają głównie miąższ to:
- paracetamol
- salicylany
- tetracykliny
- metotreksat (cytostatyk)
- leki p/gruźlicze
- halotan
- ketokonazol
- tauryna
leki, które uszkadzając wątrobę, uszkadzają głównie drogi żółciowe to:
- androgeny
- fenylotiazydy (psychotropy)
- leki hipoglikemizujące
- erytromycyna
- nitrofurantoina
- immunosupresanty
- kaptopril
norma bilirubiny
5-18 mmol/dl
norma albuminy
3,5-4,5 g/dl
norma AlAT
5-40 IU/l
podstawowymi badaniami biochemicznymi pozwalającymi ocenić czynność wątroby są:
z surowicy/osocza: 1. stęż. bilirubiny 2. stęż. białka całk. 3. stęż. albuminy 4. proteinogram 5. "protrombina" (koagulogram? PT?) 6. aktywność: a) ALT b) AST c) ALP d) GGTP e) ChE (cholinesteraza) f) LDH z moczu: 1. stęż. bilirubiny 2. stęż. urobilinogenu
inna nazwa na AST i gdzie go znajdziemy
glutamic oxoloacetic transaminase (GOT); siedzi w mitochondriach i cytoplazmie komórek:
a) serca
b) wątroby
c) mm. szkieletowych
d) nerek
inna nazwa na ALT i gdzie go znajdziemy
glutamic pyruvic transferase (GPT); siedzi we wszystkich komórkach organizmu, ale tylko w cytoplazmie. głównie:
a) wątroba
b) nerki
c) serce (mało)
d) mm. szkieletowe (mało)
jak różni się aktywnośćAspAT wątrobowego od osoczowego?
AspAT w wątrobie ma 7000 razy większą aktywność
jak różni sięaktywnośćAlAT wątrobowego od osoczowego?
AlAT w wątrobie ma 3000 razy większą aktywność
co jest charakterystycznego w okresie półtrwania AspATu?
ma dwie frakcje - osoczowy i mitochondrialny, z czego ten drugi ma 5 razy dłuższy okres półtrwania
kiedy w przypadku chorób wątroby wzrasta AspAT?
w przewlekłych uszkodzeniach
kiedy w przypadku chorób wątroby wzrasta AlAT?
we wczesnych etapach uszkodzeń
jak na AspAT/AlAT wpływa alkohol?
powoduje uwalnianie frakcji mitochondrialnej AspAT bez widocznego uszkodzenia komórek (wzrost aktywności AspAT)
czy posiłek wpływa na aktywność AspAT/AlAT?
nie
czynniki wpływające na aktywnośćAspAT inne niż uszkodzenie wątroby
- zmiennośćpodstawowa - 5-10% zmiany z dnia na dzień
- rasa/płeć - wyższe u rasy czarnej
- masa ciała - połowę wyższe przy wysokim BMI
- wysiłek - trzykrotnie wyższe po forsownym wysiłku
- uszkodzenie mięśni - znaczący wzrost
- hemoliza - znaczący wzrost
- przechowywanie próbki krwi
a) w temperaturze pokojowej do 3 dni/w chłodziarce do 3 tygodni - lekki spadek
b) w zamrażarce (przez lata) - trochę większy spadek
czynniki wpływające na aktywnośćAlAT inne niż uszkodzenie wątroby
- zmiennośćpodstawowa - do 30% zmienności z dnia na dzień
- pora dnia - 45% zmienności, szczyt w południe, najniższa wartośćw nocy
- masa ciała - połowę wyższe przy wysokim BMI
- wysiłek fizyczny - SPADEK po normalnej aktywności fizycznej
- uszkodzenie mięśni - umiarkowany wzrost
- hemoliza - umiarkowany wzrost
- przechowywanie próbki krwi
a) w temperaturze pokojowej do 3 dni/w chłodziarce do 3 tygodni - bez zmian
b) w zamrażarce (przez lata) - lekki spadek
c) w zamrażarce (rozmrożony i zamrożony) - znaczący spadek
AlAT podwyższony do 2-3 razy może świadczyć o
- hemolizie (in vivo/in vitro)
- przewlekłe WZW
- autoimmunologiczne zapalenia wątroby
- spożycie alkoholu
- (rzadko) przewlekłe stosowanie niektórych leków, np. sulfonylomocznika
AlAT podwyższony 3-10 razy może świadczyć o
- zapaleniu wątroby
- zawale m. serca
- ostrej cholestazie
AlAT podwyższony ponad 10-krotnie może świadczyć o
- ostrym WZW
- toksycznym uszkodzeniu wątroby
a) pestycydy
b) muchomor sromotnikowy
c) chloroform - hipoksji
- masywnym uszkodzeniu mm. szkieletowych (np. zespole zmiażdżenia)
AspAT podwyższony do 2-3 razy może świadczyć o
- hemolizie (in vivo/in vitro)
- przewlekłym WZW
- spożyciu alkoholu
- przewlekłej terapii niektórymi lekami (rzadko)
- intensywnym wysiłku fizycznym
AspAT podwyższony 3-10 razy może świadczyć o
- zawał m. sercowego
- zabiegi chirurgiczne
- uszkodzenie mm. szkieletowych
- przewlekłe zapalenia wątroby
AspAT podwyższony ponad 10-krotnie może świadczyć o
- ostre WZW
- toksyczne uszkodzenie wątroby
- nowotwory wątroby
- zawał m. serca
- zapalenie m. sercowego
- masywne uszkodzenia mięśni
- kamica żółciowa
- zabiegi kardiochirurgiczne
- zabiegi reanimacyjne
AspAT/AlAT to (+norma)
wskaźnik de Ritisa, norma 0,8
AspAT/AlAT < 1,0
- łagodne uszkodzenie wątroby
- cholestaza
- ostre stany zapalne
AspAT/AlAT > 1,0 (szczeg. 2,0)
- martwica hepatocytów
- zawał m. serca
- alkoholowe zapalenie wątroby
- zapalenie wątroby z marskością
- niealkoholowe stłuszczające zapalenie wątroby
- nowotwory wątroby
- leczenie np. erytromycyną (fałszywie dodatni)
AspAT/AlAT ~ 1
- marskość wątroby
- nowotwory (pierwotne/przerzuty) wątroby
- ostra cholestaza zewnątrzwątrobowa
AspAT czy AlAT przeważa w chorobach wątroby?
AlAT
AspAT czy AlAT wzrasta bardziej po spożyciu alkoholu?
AspAT
co może zaniżać aktywności AspAT i AlAT?
niedobór wit. B6
czy erytrocyty zawierają AspAT/AlAT?
dużo AspAT, trochę mniej AlAT
dlatego próbka NIE MOŻE shemolizować
ALP - co to, gdzie jest i co robi
fosfataza zasadowa, służy do transportu metabolitów przez błonę komórki, wykrywana w:
a) łożysku
b) wątrobie
c) nerkach
d) kościach
e) w śluzówce jelita
fizjologiczny wzrost aktywności ALP możemy zaobserwować:
- u wcześniaków
- w ciąży
- u dzieci w okresie wzrostu (osteoblasty b. aktywne metabolicznie)
- po posiłku (niewielki wzrost)