Cukrzyca Flashcards
prawidłowe stężenie glukozy we krwi to:
70-100 mg/dl
inne typy cukrzycy niż 1 i 2 obejmują:
A. inne: 1. defekty genetyczne czynności kom. beta trzustki 2. defekty genetyczne działania insuliny 3. choroby wewnątrzwydzielniczej części trzustki 4. endokrynopatie 5. wywołana przez leki/substancje chemiczne 6. wywołana przez zakażenia 7. inne zespoły genetyczne B. cukrzyca ciężarnych (oddzielny typ)
wykrywanie cukrzycy typu 1 opiera się na:
- dokładnym wywiadzie 2. badaniu glikemii 3. wykrywaniu przeciwciał 4. oznaczaniu peptydu C 5. oznaczaniu genotypu HLA (mutacje występują zwłaszcza w tym układzie)
cukrzyca typu pierwszego dzieli się na
1A - immunologiczną 1B - idiopatyczną
we krwi u chorego na cukrzycę typu 1 znajdziemy przeciwciała przeciwko:
- ICA - przeciwko komórkom beta 2. IAA - przeciwko insulinie 3. anty-GAD - przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminoweo 4. IA-2, IA-2Beta - przeciwko fosfatazom tyrozynowym (aby zwiększyć czułość/swoistość oznaczamy 2-3 spośród ww.)
badanie stężenia peptydu C we krwi ma w cel w przypadku:
- różnicowania cukrzycy typu 1 i 2 2. oszacowania rezerwy czynnościowej komórek beta trzustki 3. ustalenia czasu rozpoczęcia insulinoterapii w cukrzycy typu 2 4. oceny możliwości przerwania insulinoterapii w cukrzycy typu 2
przyczyny insulinooporności w cukrzycy typu 2 można podzielić na:
- przedreceptorowe (p/ciała przeciwko insulinie) 2. receptorowe a) p/ciała przeciwko receptorom b) mechanizm “down regulation” spowodowany hiperinsulinizmem pierwotnym (insulinoma) lub wtórnym (otyłość, endokrynopatie, glukotoksyczność) 3. postreceptorowy (zaburzenia glukotransmitterów w mięśniach, adipocytach, hepatocytach) 4. endokrynopatie (?)
wskaźniki insulinooporności - co uwzględniają i jaki skrót
(insulinemia w mU/ml glikemia w mmol/l) 1. HOMA-IR (homeostasis model assessment). uwzględnia insulinemię i glikemię na czczo. Norma 2,3 +/- 1. 2. QUICKI (quantitative insulin sensivity check index) insulinemia i glikemia w skali logarytmicznej 3. Wskaźnik Matsudy: 10000/(pierwiastek z glikemii na czczo * insulinemia na czczo * średnia glikemia w OGTT * średnia insulinemia w OGTT)
wskazania do badań przesiewowych w kierunku cukrzycy:
- >45 rż., bez objawów hiperglikemii (raz na 3 lata) 2. nadwaga/otyłość (BMI>25) 3. cukrzyca w rodzinie (rodzice/rodzeństwo) 4. mała aktywność fizyczna 5. przynależność do grupy środowiskowej lub etnicznej obarczonej ryzykiem cukrzycy 6. nieprawidłowość w glikemii na czczo lub nietolerancja glukozy w wywiadzie 7. przebyta cukrzyca ciążowa 8. urodzenie dziecka >4kg 9. NT (>140/90 mmHg lub stosowanie leków hipotensyjnych) 10. dyslipidemia a) HDL 250 mg/dl 11. PCOS 12. współistniejąca choroba układu sercowo-naczyniowego
algorytm diagnostyczny cukrzycy:
- wdrażamy przy objawach hiperglikemii, glukozurii lub hiperglikemii przygodnej 2. glukoza we krwi w dowolnym czasie a) >200 mg/dl (11 mmol/l) - cukrzyca b) 100-200 mg/dl (5,5-11 mmol/l) - badanie glikemii na czczo i. >126 mg/dl (7,0 mmol/l) - cukrzyca ii. 100-125 mg/dl (5,5-6,9 mmol/l) - OGTT iii. 90-100 - coroczne badanie glikemii i in. czynników ryzyka rozwoju miażdżycy
prawidłowa glikemia na czczo (mg/dl i mmol/l)
70-99 mg/dl 3,9-5,5 mmol/l
IFG to
impaired fasting glucose (nieprawidłowa glikemia na czczo) 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l)
IGT to
impaired glucose tolerance (nieprawidłowa tolerancja glukozy) 140-199 mg/dl (7,8-11 mmol/l) w 120. minucie OGTT
stan przedcukrzycowy (prediabetes) to
nieprawidłowa glikemia na czczo i/lub nieprawidłowa tolerancja glukozy
jakie stany hiperglikemiczne możemy nazwać cukrzycą?
- glikemia przygodna ≥200 mg/dl (11 mmol/l) + objawy hiperglikemii lub 2. dwukrotnie glikemia na czczo ≥126 mg/dl (7,0 mmol/l) lub 3. glikemia w 120. min. OGTT ≥200 mg/dl (11 mmol/l) lub 4. dwukrotnie HbA1c ≥6,5%
hemoglobina glikowana (GHb - glikohemoglobina) występuje w postaci
- HbA1 2. HbA1a1 3. HbA1a2 4. HbA1b 5. HbA1c (70-90%)
ilość GHb odzwierciedla poziom glukozy w ciągu ostatnich … dni
120 dni
oznaczenia HbA1c powinno się robić co:
3-6 miesięcy zależnie od przebiegu choroby i wyrównania metabolicznego
materiałem pobieranym na GHb jest:
- pełna krew żylna na EDTA lub heparynę lub 2. krew włośniczkowa pobierana do specjalnych heparynizowanych kapilar i próbówek, zawierających zwykle odczynnik hemolizujący
oznaczenia GHb niektórymi metodami mogą być zawyżone przy
surowicy lipemicznej
metody analityczne GHb
- chromatografia/elektroforeza - rozdziały frakcji hemoglobiny 2. metody immunochemiczne- odrębność antygenowa (gł. chromatografia i immunochemia; obowiązek podania metody)
norma HbA1c
4-5,7% Hb
GHb nie koreluje z rzeczywistą średnia glikemią w przypadku
- anemii hemolitycznych 2. przy współistnieniu hemoglobinopatii 3. w ciąży (przy skróconym czasie życia erytrocytów badanie GHb odpada)
wartością progową GHb dla rozpoznania cukrzycy jest
6,5% HbA1c
wartością GHb świadczącą o podwyższonym ryzyku cukrzycy jest
5,7-6,4% HbA1c (tzw. kategoria podwyższonego ryzyka cukrzycy)
poza GHb można oznaczać w cukrzycy:
- fruktozaminę (wartości zależą od metody oznaczania; powinno się wykonać w przypadku: a) trudności w oznaczaniu HbA1c (np. żółtaczka hemolityczna) b) ciężarnej z cukrzycą c) po wprowadzeniu istotnych zmian w leczeniu cukrzyka 2. glikowaną albuminę (półtrwanie 14-20 dni; śr. stęż. glukozy sprzed ok. 2 tyg.)
peptyd C u cukrzyków typu 2 można oznaczać w sytuacji:
- na czczo 2. po podaniu 1 mg glukagonu (ustalenie niedoboru insuliny endogennej)
GDM to
gestational diabetes melitus (cukrzyca ciążowa)
PGDM to
pregestational diabetes melitus (cukrzyca przedciążowa), czyli stan, w którym pacjentka chorująca na cukrzycę zachodzi w ciążę
MODY - co to i czym się charakteryzuje:
typ cukrzycy (Maturity Onset Diabetes of the Young), 1-5% przypadków cukrzycy. charakteryzuje się: 1. hipoinsulinemia 2. brak insulinooporności 3. brak otyłości 4. występowanie w 2.-3. dekadzie życia 5. łagodniejszy przebieg niż cukrzyca typu 1.
czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej to:
- ciąża po 35 rż. 2. poprzednie urodzenie >4000g 3. urodzenie z wadą rozwojową 4. zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie 5. NT 6. nadwaga/otyłość 7. dodatni wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy typu 2. 8. GDM w poprzednich ciążach 9. wielorództwo
