Uklad Pokarmowy Flashcards
Ondasetron, granisetron, dolasetron (dożylnie, 4-9h), tropisetron, palonosetron (dożylnie, 40h)
Selektywni antagoniści 5-HT3; hamują wymioty z area postrema i układu pokarmowego; zwalczanie wymiotów pooperacyjnych i po radioterapii; samem lub z gliko/antagonistami rec NK, dozylnie, nie na lokomocyjna
Niepoz: zwalniają pasaż w j. Grubym, bole głowy, wydłużanie QT (najsilniej wydłuża dolasetron)
Alosetron
Słabiej działa na 5-HT3, silniej hamuje czynność skurczowe jelita grubego
Prometazyna, tietylperazyna prochlorperazyna
Neuroleptyki hamujące rec D2, M1, H1; znaczące działanie sedacyjne, tietylperazyna doustnie, doodbytniczo, dożylnie w dolegliwościach blednikowych, chorobie meniere oraz lokomocyjnej;
Niepoz: suchość w ustach, trudności w oddawaniu moczu, zaparcia, tachykardia, pozapiramidowe, hiperprolaktynemia
Droperydol
Blokuje rec D2, najsilniejsze działanie sedacyjne, stosowany w anestezjologii,
Metoklopramid, trimetobenzamid (osrodkowo), domperydon (obwodowo)
Neuroleptyki o działaniu przeciwwymiotny
Difenhydramina, dimenhydrynat, meklizyna, cyklizyna, klemastyna
Antagoniści rec H1 leczenie lokomocyjnej; rzadziej wymioty od radio lub chorób ucha wewnętrznego;
Niepoz: zespół cholinolitycxny; najsłabsze niepoz po meklizynie
Hioscyna (skopolamina)
Antagonista rec M1, choroba lokomocyjna, plastry na skore, silny cholinolityk; niepoz: objawy zespołu cholinolitycznego
Aprepitant, rolapitant, netupitant;
Antagoniści rec NK1; aprepitant w skojarzeniu z inhib HT-3 i glikokortyko; zapobieganie i leczenie wymiotów w chemiiterapii;
Netupitant razem z palonosetronem w wymiotach po chemii, dłużej działa ;
Niepoz: zawroty głowy, zmęczenie, biegunka, zaburza CYP3A4; zmniejsza INR u pacjentów z warfaryna;
Dronabinol (THC), nabilon (pochodna), lewonantrodol (pochodna)
Kannabinoidy, pobudzają receptory CB1, stymulują apetyt, dronabinol bardziej psychoaktywne i euforyzujace działanie niz dwa pozostałe, zwalczanie wymiotów po chemioterapii, często kojarzone z neuroleptykami,
niepoz: euforia/dysforia, sedacja, omamy, łaknienie, objawy cholinolityczne, zespół odstawienia
Diazepam, lorazepam
Benzodiazepiny, zwalczanie wymiotów ze strachu, pobudzenia
Deksametazon, prednizolon
Glikokortyko, przeciwwymiotne, nasilają przeciwwymiotne antagonistów 5HT3 i neuroleptyków, zapobieganie w chemioterapii
Pirydoksyna + doksylamina (antagonista H1)
Witamina B6 podawana by zwalczyć wymioty u ciężarnych
Dimenhydrynat, difenhydramina
Antagoniści H1 stosowane w zwalczaniu wymiotów u ciężarnych
Substancje wywołujące wymioty
Lewodopa, apomorfina, Bromokryptyna, pergolid, pramipeksol, ropinirol, opioidy, glikozyd naparstnicy, estrogeny, Teofilina, makrolidy, sole żelaza (Np siarczan)
Wymiotnica prawdziwa
Stosowana w celu usunięcia treści żołądkowej w postaci syropu
Apomorfina, Lekko osolona woda
Nie zalecane środki wywołujące wymioty
Baklofen, arbaklofen (prawoskrętny izomer), lesogeberan
Pobudzają receptor GABAb, arbaklofen mniej niepoz, lesogeberan słabo przenika krew-mózg, nie wywołuje ośrodkowych niepoz; stosowane do leczenia choroby refluksowej przełyku
Nifedypina
Antagonista kanałów wapniowych L; rozmieszcza mięśniowke gładka, leczenie achakazji i bolesnych skurczów oraz rozlanego skurczu przełyku;
Diazotan izosorbidu
Długo dzialajacy azotan, rozkurcza miesniowke gładka przełyku, leczenie achakazji, bolesnego skurczu przełyku oraz rozlanego;
Toksyna botulinowa typu A
Podawana podczas endoskopii, hamuje wydzielanie acetylocholiny z zakończeń nerwowych, u osob z przeciwwskazaniem do operacji z achakazji, rozlanym skurczem przełyku;
Także leczenie skurczów miesni szyi i powiek
Polidokanol
Środek drażniący stosowany w leczeniu nagłego krwawienia z żylaków przełyku (nastrzykiwanie)
Histoacryl
Klej tkankowy, leczenie żylaków przełyku
Wazopresyna, telipresyna (analog)
Dozylnie, obkurcza trzewne łożysko tętnicze i perfuzje przez wątrobę i ciśnienie wrotne, rzadko bo niepoz dużo wzrost cisnienia, udar, niedokrwienie mięśnia sercowego, jelit, obrzęk pluc; często razem z nitrogliceryna lub diazotanem izosorbidu; telipresyna mniejsze niepoz naczyniowe; leczenie krwawienia z żylaków przełyku
Somatostatyna i analogi (okreotyd, lanreotyd, wapreotyd)
Dożylnie, zmniejsza przepływ krwi przez łożysko trzewne, leczenie krwawienia z żylaków przełyku;
Somatostatyna hamuje wydzielanie komórek okładzinowych oraz wydzielających gastryne;
Propranolol, nadolol
Blokery rec B, zmniejszenie minutowej czynności serca i skurcz trzewnego łożyska tętniczego, zapobieganie nawrotom krwawienia z żylaków przełyku,
Amoksycyklina, klarytromycyna, metronidazol (tez w Crohnie); jeśli opornosc
Doksycyklina, lewofloksacyna,
Eradykacja H pylori, stosowane przez 7 dni z inhibitorem pompy protonowej (omeprazol)
Cytrynian potasowo-bizmutanowy + metronidazol, doksycyklina/amoksycyklina
Schemat eradykacji h pylori - triada z Sydney, rzadko stosowany
Inhibitory pompy protonowej, antagoniści rec H2, analogi prostaglandyn, antagoniści rec M1;
Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego;
Niepoz środków hamujących wydzielanie soku żołądkowego
Hipergastrynemia - nagle wydzielanie po przestanie leczenia; zanik przeciwbakteryjnego niskiego pH;
Omeprazol, lansoprazol, pantoprazol, rabeprazol, ezomeprazol, dekslansoprazol, tenatoprazol (badania, długie stabilne działanie)
Słabe zasady, wchłaniają sie do kom okładzinowych, w kwaśnym pH aktywowane do sulfenowej formy; blokują wydzielanie pepsyny i kwasu solnego po jedzeniu, lansoprazol wzmaga gojenie śluzówki;
Pełne działanie po 3 dniach; metabolizowane przez CYP2C19 (oprócz rabeprazol); omeprazol osłabia działanie klopidogrelu, osłabiają wchłanianie aspiryny, soli żelaza, ampicyliny, atazanawiru; leczenie wrzodowej, refluksowej przełyku, profilaktyka wrzodów stresowych, zespół zollingera-ellisona;
Niepoz: pokarmowe, bole stawów, zawroty głowy, wysypki, miopatia, upośledzenie wchłaniania wit B12; nocny wzrost wydzielania; ryzyko infekcji żołądka;
Soraprazan, rewaprazan
Kompetycyjnie i odwracalnie blokuje pompę protonowa, przyłączają sie w miejscu wiązania potasu, szybko i silnie działają (po 30-60 minut); podnoszą pH przez 12-15h; nowe leki; leczenie wrzodowej refluksu;
Najstarsza cymetydyna;
Nowsze: ranitydyna, famotydyna, nizatydyna (tylko doustna), roksatydyna, ebrotydyna, lupitydyna, lafutydyna
Antagoniści H2 na kom okładzinowych; odwracalnie kompetycyjnie; zmniejszają spoczynkowe wydzielanie HCl; nie wpływają na pepsyny; nowsze mniej niepoz; leczenie wrzodowej, refluksu (niższa skuteczność niz pompy); profilaktyka owrzodzenia żołądka; dożylnie lub doustnie;
niepoz cymetydyny: antyandrogenne, hamuje P450; blokuje wydzielanie kreatynina w cewkach nerkowych, zaburzenia świadomości;
Niepoz nowsze: biegunka, zaparcia, bole głowy, hipergastrynemia, infekcje żołądka
Pirenzepina, telenzepina
Antagoniści rec M1; zmniejszają wydzielanie HCl, pepsyny i gastryny; hamują układ przywspolczulny; niewielka skuteczność, niepoz: cholinolityczne, rzadko
Mizoprostol
Analog PGE1; hamuje wydzielanie HCl, zwiększa wydzielanie śluzu i wodoroweglanow; nasila regenerację śluzówki; po 30 min; 3-4h; zapobieganie owrzodzeń przy terapii NLPZ; niepoz: biegunki, bole brzucha, pokarm, kurczy macice, indukcja aborcji; teratogenny;
Sukralfat
Sacharoza z wodorotlenkiem glinu, w kwaśnym pH lepki żel chroniący przed HCl i stymulujący gojenie; hamuje wchłanianie fosforanów z jelit; leczenie wrzodowej, popromiennego uszkodzenia jelit i zapalenia jelit (wlew doodbytniczo) czy w niewydolność nerek (zapobieganie hiperfosfatemii); niepoz: biegunki, zaparcia, ogranicza wchłanianie leków, zatrucie glinem (w niewyd nerek); nie stos z inhib pompy (wymaga niskiego pH do aktywacji)
Cytrynian bizmutawy, salicylan bizmutawy
Pokrywają ochronna warstwa śluzówkę żołądka; wiążą kwasy żółciowe, bakterie, toksyny; eradykacja H pylori; przeciwbiegunkowe; rzadko bo 8x dziennie i zły smak; leczenie dyspepsji, biegunek podróżnych; niepoz: encefalopatia i osteodystrofia od bizmutu, pokarmowe; nie w niewyd nerek, ciąży, u karmiących, barwią stolec język i protezy na czarno; max 2 miesiące,
Kwas alginowy
Pokrywa ochronna warstwa śluzówkę, podwyższa pH w żołądku; leczenie dyspepsji;
Inne osłaniające leki
Napar z prawoslazu, siemię lniane, kleik ze skrobi ryżowej, sulglikotyd, i poza Europą ekabet, cetraksat, rebamipid, karbenoksolon, acetoksolon, gefarnat, teprenon
Wodoroweglan sodu, węglan wapnia
Stosowany do zobojętnienia HCl, wywołuje silnie odbijanie (powstaje CO2), pojawia sie alkaloza i nadmierne wchłanianie wapnia -> odkładanie sie złogów w nerkach tkankach, niewydolność nerek; bardzo rzadko
Sole magnezu (wodorotlenek, tlenek, węglan, trojkrzemian; sole glinu (wodorotlenek, monoglicynian, fosforan, węglan)
Środki zobojętnianie HCl; magnez działa przeczyszczająca glin zapierająco; często preparaty mieszane o neutralnym wpływie; zaburzają wchłanianie leków; zatrucie glinem/magnezem w niewydolności; sole glinu hamują wchłanianie fosforanów -> zapobieganie hiperfosfatemii; powodują hipergastrynemie bardziej niz IPP