Przeciwnowotworowe Flashcards
Niepoz lekow cytotoks
Uszkodzenie szpiku, uszkodzenie śluzówki pokarmowej, wypadanie wlosow, marskosc i zwloknienie wątroby, uszkodzenie gonad, nerek, upośledzenie gojenia ran, upośledzenie wzrostu u dzieci, zespół rozpadu nowotworu, anoreksja wymioty nudności (zespół ANE), nowotwory wtórne
Leki cytotoks niezależne od cyklu komorki
Pochodne nitrozomicznika
Leki cytotoks fazowo nieswoiste działające we wszystkich fazach cyklu, najsłabiej w fazie G0
Alkilujące, daktynomycyna, doksorubicyna, pochodne platyny
Leki cytotoks fazowo swoiste aktywne w niektórych fazach cyklu
Antymetabolity - S Antybiotyki przeciwnowotworowe - S G2 lub M Pochodne epipodofilotoksyny - G2 Alkaloidy barwinka M Taksany M Analogi kamptotecyny G2 Asparaginaza G1
Niepoz leków alkilujących
pokarmowe, uszkodzenia szpiku i śluzówki, wypadanie włosów, zaburzenia płodności, nowotwory wtórne;
Chlormetyna
Pochodne iperytu azotowego;
Leczenie ziarnicy złośliwej, estramustyna - połączenie chlormetyny i estrogenu; leczenie raka prostaty
Cyklofosfamid, ifosfamid, tropofosfamid
Pochodne iperytu azotowego;
Cyklofosfamid używany w leczeniu białaczek i guzów litych, w mniejszych dawkach immunosupresja; metabolizowany przez P450; w tkankach przechodzi w akroleine, moze powodować krwotoczne zap pęcherza, nawadniać! Ifosfamid i tropofosfamid podobne
Chlorambucyl
Pochodne iperytu azotowego;
Leczenie chłoniaków i przewlekłej białaczki limfatycznym, u pacjentów z uszkodzeniem OUN lub padaczka
Moze wywołać drgawki
Melfalan
Pochodna iperytu azotowego;
Leczenie szpiczaka plazmocytowego i raka jajnika
Lomustyna, fotemustyna, semustyna, karmustyna, streptozocyna
Pochodne nitrozomocznika, W organizmie aktywowane, przenikają dobrze barierę krew-mózg - dobre do guzów oun, wywołują zmiany w morfologii krwi pozniej niz inne leki alkilujące, karmustyna moze wywołać zwłókniające zap płuc; streptozocyna kumuluje sie w B wyspach -> leczenie guzów trzustki wydz insulinę
Cisplatyna, karboplatyna, oksaliplatyna, nedaplatyna, heptaplatyna, lobaplatyna
Pochodne platyny, cisplatyna używana domaieku guzow litych płuc, pęcherza, jajników; mniej mielotoks niz inne leki alkilujące, oksaliplatyna podawana w oporności na cis i karboplatyne, stosowana z fluorouracylem w przerzutujacym raku okreznicy; niepoz: cisplatyna pokarmowe, uszkodzenie nerek, ototoks, neurotoks;
Karboplatyna mielosupresja
Oksaliplatyna neuropatia obwodowa
Busulfan, treosulfan
Alkilujacy; Hamują tworzenie granulocytow i płytek krwi, dawniej w przewlekłej białaczce szpikowej, niepoz: mielosupresja, pokarmowe, zapalenie śluzówki, ciemne przebarwienia skory, zeloknienie płuc, żylna choroba okluzyjna wątroby (zwłaszcza w skojarzeniu z cyklofosfamidem)
Prokarbazyna
Alkilujacy; Zaburza strukturę DNA i RNA, leczenie ziarnicy złośliwej, chłoniaków i guzow OUN, metabolit hamuje MAO; niepoz: mielosupresja, wysyłki, neuro, niedokrwistosc hemolityczna, reakcja disulfiramowa
Dakarbazyna
Alkilujacy; W wątrobie aktywacja, leczenie ziarnicy złośliwej, czerniaka i tuzów miękkich; rzadko wywołuje złe rokujące uszkodzenie wątroby
Altretamina
Alkilujacy; Oporne raki jajnika, niepoz: pokarmowe, mielosupresja, neurotoks
Temozolomid
Alkilujacy; Dobrze przenika krew-mózg; leczenie glejakow
Tiotepa
Alkilujący; Rak sutka i jajnika, miejscowo do Jam ciała i pęcherza
Metotreksat, pemetreksed, raltytreksed, pralatreksat
Antymetabolity kwasu foliowego; blokują reduktazy dihydrofolianu, opornosc - zmniejszenie transportu, białaczki i guzy lite; pemetreksed w miedzybloniaku opłucnej i niedrobnokomórkowy, metotreksat w mniejszych dawkach immunosupresja; glukarlidaza inaktywuje metotreksat; pemetreksed i raltytreksed mniej toks niz metotreksat, pralatreksat nowy do chłoniaków; niepoz: mielosupresja, uszkodzenie śluzówki pokarmowego, uszkodzenie płuc i wątroby, cewek nerkowych
Merkaptopuryna,
Antymetabolit puryn, prolek metabolizowany przez HGPRT - mniejsza ekspresja to opornosc; leczenie ostrych białaczek; w przypadku stosowania allopurynolu zmniejszyć dawkę do 25% bo oksydaza ksantynowa; niepoz: mielosupresja i uszkodzenie pokarmowego i wątroby
Tioguanina
Antymetabolit puryn, pochodna guaniny, leczenie ostrych białaczek i przewlekłej białaczki szpikowej, synergistycznie z cytarabina; niepoz: mielosupresja, uszkodzenie pokarmowego, hepatotoks
Fludarabina, kladyrabina, klofarabina
Antymetabolity puryn, fosforylowane przez kinaze deoksycytydyny, fludarabina stosowana w przewlekłej białaczce limfatycznych i chłoniakach nieziarnicznych, ostrych białaczkach; kladrybina w terapii białaczki wlochatokomorkowej, klofarabina w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci i młodzieży; niepoz: mielosupresja, uszkodzenia nerek, goraczka, bole miesni, neuro
Pentostatyna
Antymetabolit puryn, analog adeniny, zaburza metabolizm puryn w limfocytach T; terapia białaczki wlochatokomorkowej, reakcja przeszczep przeciw biorcy
Fluorouracyl
Antymetabolit pirymidyn, prolek fosforyzowany w kom do aktywnego, dożylnie w raku okreznicy, guzach, miejscowo w rakach skory; niepoz: pokarmowe, uszkodzenie przewodu pokarmem,
Mielosupresja, szalik ręka-stopa
Kapecytabina
Antymetabolit pirymidyn; prolek przekształcany do fluorouracylu w tkance nowotworu przez fosforylaze tymidynowa, doustnie w zaawansowanym raku sutka i okreznicy, niepoz: rzadziej niz fluorouracyl mielosupresja, wymioty, uszkodzenie przewodu pokarm, zespół reka-stopa, biegunka
Tegafur
Antymetabolit pirymidyn, Prolek przekształcany do fluorouracylu, stosowany z uracylem który hamuje enzym rozkładający fluorouracyl, stosowany z kwasem folinowym (nasila działanie) w raku okreznicy i odbytnicy z orzerzutami, niepoz: jak fluorouracyl
Cytarabina
Antymetabolit pirymidyn, zaburzy przemiany DNA i RNA; leczenie ostrych białaczek i chłoniaków nieziarnicznych; niepoz: mielosupresja, pokarmowe, zespół grypopodobne, skórne, zapalenie spojówek, neuro, przy dużych dawkach obrzęk płuc
Gemcytabina
Antymetabolit pirymidyn, wbudowany do DNa zaburza jego funkcje, używany w raku trzustki, niedrobnokomórkowy płuca, pęcherza moczowego i chłoniaków nieziarnicznych, rzadziej niz cytarabina mielosupresja, niepoz: nudności wymioty, biegunka, zmiany skórne
Triflurydyna+tipiracyl
Antymetabolit pirymidyn; Lek przeciwwirusowy stosowany doustnie w leczeniu opornego raka okreznicy; niepoz: pokarmowe, wypadanie włosów, zespół zmęczenia
Doksorubicyna, daunorubicyna, idrarubicyna, epirubicyna, aklarubicyna
Antracykliny, hamuje topoizomeraze typu II; doksorubicyna na guzy i białaczki, daunorubicyna rzadziej na ostra białaczkę, epirubicyna rak sutka i żołądka; niepoz: mielosupresja, pokarmowe, uszkodzenie przewodu, kardiotoks, preparaty liposomalne antracyklin sa mniej kardiotoks, podaje sie je we wlewach 96h by mniej kardiotoks; deksrazoksan chelatuje żelazo - podawany 30 min przed antracyklinami zmniejsza kardiotoks; po podaniu w rejonach kiedyś naswietlanych pojawić sie moze rumień
Mitoksantron, Piksantron
Antracyklina, łączy sie z DNA i powoduje pęknięcie jego nici, działa jak inhibitor topoizomerazy II; terapia zaawansowanego opornego raka prostaty, chłoniaków nieziarnicznych, raka sutka i ostrych białaczek szpikowej; niepoz: mielosupresja, pokarmowe, zapalenie błony śluzowej pokarmowego, łysienie, kardiomiopatia, niebieskie paznokcie i Twardowki, piksantron mniej kardiotoks!
Bleomycyna
Antybiotyk; wiążą żelazo i łącza sie z DNA powodując fragmentację przez reaktywne formy tlenu; dożylnie domiesniowo podskórnie w ziarnicy złośliwej, guzach terminalnych głowy i szyi, chłoniakach nieziarnicznych, do Jam ciała w wysiekach nowotworowych; niepoz: rzadko
Mielosupresja, zwlokniajace zapalenie płuc, skórne
Mitomycyna, apazykwon
Antybiotyk, redukowany w organizmie do pochodnej alkilujące DNA, razem z fluorouracylem i radioterapia w raku odbytu i plaskokomorkowym szyjki macicy, żołądka, sutka, trzustki; powierzchowny pęcherza; apazykwon pochodna do powierzchownego pecherza; niepoz: mielosupresja, pokarmowe, zap błony śluz pokarm, zespół hemolityczna-mocznicowy, srodmiazszowe zap płuc
Daktynomycyna
Antybiotyk, hamuje działanie polimerazy RNA; na nowotwory wieku dziecięcego - guz wilmsa, miesak ewinga, zaśniad groniasty, guzy germinalne, rhabdomyosarcoma; niepoz: zapalenie błony śluz pokarm, pokarmowe, łysienie, mielosupresja, rumień w miejscach dawnego naswietlania
Plikamycyna
Antybiotyk, wiąże sie z dna i upośledza replikacje, leczenie raka jąder i przerzutów osteolitycznych, rzadziej choroba Pageta, niepoz: alergia, mielosupresja, uszkodzenie pokarmowego, hipokalcemie
Etopozyd, tenipozyd
Pochodne epipodofilotoksyny, hamują topoizomeraze II; zaburza replikacje DNA, dożylnie/doustnie w nowotworze jajnika, jądra, płuc, chłonnych; niepoz: pokarmowe, mielosupresja, łysienie
Winblastyna
Pochodne alkaloidow barwinka rozyczkowego, leczenie ziarnicy złośliwej, chłoniaków nieziarniczych, raka sutka, guzow germinalnych; niepoz: pokarmowe, łysienie, mielosupresja, neuro
Winkrystyna
Pochodna alkaloidow barwinka rozyczkowego, razem z prednizonem w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci; ziarnica złośliwa, chłoniaki nieziarnicznych, szpiczak plazmocytowy; niepoz: neurotoks, neuropatie, uszkodzenie przysadki, mielosupresja rzadziej niz przy winblastynie
Winorelbina
Pochodna alkaloidow barwinka rozyczkowego; niedrobnokomórkowy rak płuc i sutka; niepoz: mielosupresja, pokarmowe, osłabienie odruchów, zwiększenie aminotransferaz, nieadekwatne wydzielanie wazopresyny SIADH?
Paklitaksel, docetaksel
Taksany, łącząc sie z tubulina stabiluzuja mikrotubule i hamują wrzeciono podziałowe; leczenie raka jajnika, sutka, drobno i niedrobnokomórkowy płuc, przełyku, żołądka, głowy i szyi, prostaty, pęcherza, miesak Kaposiego); niepoz: nadwrażliwość (zapobiega sie deksametazonem), mielotoks, neuropatia, obrzęki, pokarm, zaburzenia rytmu serca, paklitaksel związany z albumina -
Mniej niepoz
Kabazytaksel
Taksan, nowa pochodna, mniej opornych nowotworów, oporny na leczenie hormonalne rak prostaty
Topotekan, irynotekan, sylatekan
Pochodne kamptotecyny; Hamują bezpośrednio (topotekan) lub po przekształceniu do aktywnego (irynotekan) topoizomeraze I i replikacje DNA; topotekan w zaawansowanym raku jajnika i drobno płuc; irynotekan zaawansowany rak okreznicy; niepoz: biegunka (wczesna zwalczana atropina lub pozna); pokarm, mielosupresja
Trabektedyna
Łączy sie z dużym rowkiem DNA; zaburza przebieg replikacji transkrypcji i naprawy; terapia miękkich - tkuszczakimiesaki, mięsaki gladkolomorkowe); drugi rzut po doksorubicyna oraz ifosfamid; razem z doksorubicyna we wznowie raka jajnika, niepoz: pokarm, zmeczenie, aminotransferaz, mielosupresja, kinaza kreatynowa wzrost
Eribulina
Nowy; inhibitor funkcji milrotubul; zaawansowany rak sutka;
Iksabepilon
Epotilon, hamuje funkcje mikrotubul; z kapecytabina w zaawansowanym raku sutka, ziarnicy złośliwej; niepoz: jak taksoidy