Układ naczyniowy

Question 1

Jak wygląda przepływ krwi przez naczynia?

Answer 1

duże tętnice (sprężyste) → średnie i małe tętnice (mięśniowe) → tętniczki (arteriole) → naczynia przedwłosowate (prekapilary) → naczynia włosowate (kapilary) → naczynia pozawłosowate (postkapilary) → żyłki (wenule) → małe i średnie żyły → duże żyły

Question 2

W jakich naczyniach następuje wymiana gazów i substancji między krwią a tkankami?

Answer 2

w prekapilarach, kapilarach i postkapilarach

Question 3

Jakie są elementy składowe ściany naczynia krwionośnego?

Answer 3

• śródbłonek (nabłonek jednowarstwowy płaski)
• komórki mięśniowe gładkie
• elementy tkanki łącznej

Question 4

Jakie elementy tkanki łącznej występują w ścianach naczyń krwionośnych?

Answer 4

• włókna kolagenowe i siateczkowe
• włókna/blaszki sprężyste
• komórki tkanki łącznej

Question 5

Czym charakteryzują się komórki śródbłonka naczyń?

Answer 5

• spłaszczone, ułożone zgodnie z długą osią naczynia
• liczne pęcherzyki pinocytotyczne
• ciałka Weibel-Palade’a zawierające czynnik von Willebranda
• połączenia międzykomórkowe

Question 6

Skąd wywodzą się komórki śródbłonka naczyń?

Answer 6

z mezenchymy, ale mają układ nabłonka i wytwarzają blaszkę podstawną

Question 7

Jakie funkcje pełnią komórki śródbłonkowe?

Answer 7

• wytworzenie gładkiej wewnętrznej powierzchni naczynia, umożliwiającej prawidłowy przepływ krwi
• kontrola transportu substancji pomiędzy krwią a tkankami
• kontrola migracji komórek z krwi do tkanek
• produkcja składników istoty międzykomórkowej i substancji biologicznie czynnych
• przemiany niektórych substancji krążących w krwi
• udział w procesie angiogenezy
• endocytoza krążących w krwi wysokocząsteczkowych „odpadków” (tylko niektóre kom. śródbłonkowe, np. w wątrobie

Question 8

Jaką drogą mogą być transportowane substancje niskocząsteczkowe przez śródbłonek naczyń?

Answer 8

• dyfuzja przez błonę komórkową

* przez transportery w błonie komórkowej

Question 9

Jakie substancje mogą być transportowane na drodze dyfuzji przez błonę komórkową śródbłonka naczyń?

Answer 9

gazy, małe cząsteczki hydrofobowe

Question 10

Jakie substancje mogą być transportowane przez tranportery w błonie komórkowej śródbłonka naczyń?

Answer 10

jony, glukoza, inne substancje proste

Question 11

Jaką drogą mogą być transportowane substancje wysokocząsteczkowe przez śródbłonek naczyń?

Answer 11

• transcytoza (endocytoza + egzocytoza)
• transport przez kanały pinocytotyczne
• transport przez okienka
• transport przez szczeliny międzykomórkowe

Question 12

Jakie substancje produkują komórki śródbłonka?

Answer 12

• Składniki substancji międzykomórkowej
• Substancje wpływające na proces krzepnięcia krwi
• Substancje regulujące napięcie ściany naczyniowej
• Czynniki wzrostowe

Question 13

Jakie składniki substancji międzykomórkowej produkuje śródbłonek?

Answer 13

• kolageny
• laminina
• proteoglikany

Question 14

Jakie substancje wpływające na proces krzepnięcia krwi produkują komórki śródbłonka?

Answer 14

• czynnik von Willebranda
• aktywator plazminogenu
• czynnik aktywujacy płytki krwi
• prostacyklina (PGI2)

Question 15

Jakie substancje regulujące napięcie ściany naczyniowej produkują komórki śródbłonka?

Answer 15

• endoteliny - skurcz

- tlenek azotu (NO) - rozkurcz

Question 16

Jakie czynniki wzrostowe produkuje śródbłonek?

Answer 16

VEGF (vascular endothelial growth factor)

Question 17

Co stanowi elementy składowe ściany naczyń włosowatych?

Answer 17

• śródbłonek
• blaszka podstawna
• perycyty

Question 18

Jakie pochodzenie mają perycyty?

Answer 18

mezenchymatyczne

Question 19

Co to są perycyty?

Answer 19

wypustki otaczające kapilarę

Question 20

Co produkują perycyty?

Answer 20

blaszkę podstawną

Question 21

Jakie właściwości mają perycyty?

Answer 21

są kurczliwe

Question 22

W co mogą się przekształcać perycyty?

Answer 22

w fibroblasty, chondroblasty, osteoblasty, adipocyty, komórki mięśniowe gładkie

Question 23

Czym chrakteryzują się kapilary o ścianie okienkowej?

Answer 23

• śródbłonek z otworkami (okienka = fenestracje)
• okienka przesłonięte białkowymi przeponkami
• ciągła blaszka podstawna
• obecne perycyty
• ułatwiona przepuszczalność

Question 24

Gdzie występują kapilary o ścianie okienkowej?

Answer 24

głównie w jelitach, nerkach i gruczołach dokrewnych, rzadziej w innych narządach

Question 25

Czym charakteryzują się kapilary zatokowe?

Answer 25

* duże otwory w śródbłonku lub szerokie szczeliny międzykomórkowe * blaszka podstawna nieciągła lub nieobecna * brak perycytów * swobodny transport substancji i ułatwiona migracja komórek

Question 26

Gdzie występują naczynia zatokowe?

Answer 26

w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym

Question 27

Co to jest angiogeneza?

Answer 27

tworzenie nowych naczyń włosowatych

Question 28

Jakie znaczenie ma angiogeneza?

Answer 28

odgrywa istotną rolę w procesach regeneracji, naprawy i przebudowy tkanek

Question 29

Jak przebiega proces angiogenezy?

Answer 29

1. produkcja czynników wzrostowych 2. wydzielanie 3. przyłączanie do receptorów śródbłonka 4. aktywacja śródbłonka 5. proliferacja śródbłonka 6. migracja śródbłonka 7. tworzenie kiełka naczynia 8. tworzenie rurki 9. tworzenie pętli 10. stabilizacja ściany naczynia

Question 30

Czym są prekapilary?

Answer 30

zewnętrznie komórki mięśniowe gładkie o układzie okrężnym

Question 31

Czym są postkapilary?

Answer 31

zewnętrznie warstwa perycytów

Question 32

Gdzie głównie działają czynniki prozapalne?

Answer 32

w postkapilarach

Question 33

Gdzie jest preferencyjne miejsce migracji leukocytów z krwi do tkanek?

Answer 33

w postkapilarach

Question 34

Przez co następuje regulacja przepływu krwi w łożysku naczyń włosowatych?

Answer 34

przez zwieracze przedwłosowate (komórki mięśniowe gładkie)

Question 35

Co to są anastomozy tętniczo-żylne?

Answer 35

połączenia między małymi tętnicami i żyłami

Question 36

Jakie wyróżniamy warstwy w żyłach i tętnicach?

Answer 36

* warstwa wewnętrzna (intima) * warstwa środkowa (media) * warstwa zewnętrzna (przydanka)

Question 37

Z czego zbudowana jest intima naczyń krwionośnych?

Answer 37

śródbłonek + warstwa tkanki łącznej wiotkiej

Question 38

Z czego zbudowana jest media naczyń krwionośnych?

Answer 38

zawsze zawiera komórki mięśniowe gładkie ułożone okrężnie

Question 39

Za co odpowiadają komórki mięśniowe medii naczyń krwionośnych?

Answer 39

za regulację światła naczynia i przepływu krwi

Question 40

Z czego zbudowana jest przydanka naczyń krwionośnych?

Answer 40

głównie włókna kolagenowe

Question 41

Jaka jest funkcja przydanki naczyń krwionośnych?

Answer 41

przytwierdza naczynie do otoczenia

Question 42

Jakie czynniki regulują kurczliwość komórek mięśniowych ściany naczyniowej?

Answer 42

* autonomiczne włókna nerwowe (wazomotoryczne) w przydance i medii * hormony i inne substancje biologicznie czynne obecne w krwi * substancje wydzielane przez komórki śródbłonkowe

Question 43

Co to jest vasa vasorum?

Answer 43

odżywiająca sieć naczyniowa w ścianach dużych naczyń krwionośnych obejmująca przydankę i część zewnętrzną medii

Question 44

W których naczyniach są wyraźniejsze warstwy naczyniowe?

Answer 44

w tętnicach

Question 45

Jaka jest najgrubsza warstwa w ścianie tętnicy?

Answer 45

media

Question 46

Jaka jest najgrubsza warstwa w ścianie żyły?

Answer 46

przydanka

Question 47

W ścianach których naczyń występują liczne elementy sprężyste?

Answer 47

w tętnicach

Question 48

W ścianach których naczyń mogą występować komórki mięśniowe w warstwie innej niż media?

Answer 48

częściej w żyłach

Question 49

Charakterystyka tętniczek:

Answer 49

* 1-3 warstwy komórek mięśniowych * tworzy się wewnętrzna blaszka sprężysta * tworzy się przydanka * znaczna możliwość regulacji światła

Question 50

Jakie naczynia w największym stopniu przyczyniają się do obwodowego oporu naczyniowego?

Answer 50

tętniczki

Question 51

Jakie wyróżniamy typy tętnic?

Answer 51

mięśniowe i sprężyste

Question 52

Czym charakteryzują się tętnice sprężyste?

Answer 52

* blaszka sprężysta wewnętrzna | * w medii naprzemienne warstwy: blaszki sprężyste i komórki mięśniowe

Question 53

Jaką funkcję pełnią tętnice sprężyste?

Answer 53

redukują różnicę między skurczowym i rozkurczowym ciśnieniem krwi

Question 54

Które tętnice są tętnicami typu sprężystego?

Answer 54

wyłącznie największe tętnice

Question 55

Czym charakteryzują się tętnice typu mięśniowego?

Answer 55

* blaszka sprężysta wewnętrzna i zewnętrzna | * media: zwarty okrężny układ komórek mięśniowych gładkich

Question 56

Jaką funkcję pełnią tętnice typu mięśniowego?

Answer 56

regulują przepływ krwi

Question 57

Jakie tętnice są tętnicami typu mięśniowego?

Answer 57

małe, średnie i duże

Question 58

Czym charakteryzują się żyły opony twardej i żyły beleczkowe śledziony?

Answer 58

nie mają własnej ściany - są wyścielonymi sródbłonkiem kanałami przebiegającymi w tkance łącznej

Question 59

Czym i dlaczego charakteryzują się duże żyły (żyła próżna, żyła wrotna)?

Answer 59

mają w przydance liczne podłużnie ułożone pęczki komórek mięśniowych gładkich – zwiększa to sztywność ich ściany

Question 60

Czym charakteryzują się żyły kończyn dolnych?

Answer 60

* transportują krew wbrew sile ciążenia * wszystkie mają zastawki (cienkie fałdy intimy) * żyły powierzchowne mają grubą, mocno umięśnioną ścianę z komórkami mięśniowymi we wszystkich warstwach

Question 61

Czym charakteryzują się kłębki szyjne i aortalne?

Answer 61

są bogato unaczynione

Question 62

Gdzie występują kłębki szyjne i aortalne?

Answer 62

są zlokalizowane w tkance łącznej przy t. szyjnej i łuku aorty

Question 63

Jaką funkcję pełnią komórki kłębkowe kłębków szyjnych i aortalnych?

Answer 63

monitorują poziom O2, CO2 oraz pH i przez włókna nerwowe przesyłają sygnały do ośrodka oddechowego OUN

Question 64

Jakie typy komórek występują w kłębkach szyjnych i aortalnych?

Answer 64

- k. kłębkowe (receptoryczne) z ziarnistościami | - k. osłonkowe – zmodyfikowane k. Schwanna

Question 65

Co dochodzi do komórek kłębkowych kłębków szyjnych i aortalnych?

Answer 65

dochodzą do nich zakończenia nerwowe

Question 66

Co to jest zatoka szyjna?

Answer 66

rozszerzony odcinek tętnicy szyjnej wewnętrznej

Question 67

Czym charakteryzuje się zatoka szyjna?

Answer 67

gruba przydanka z licznymi włóknami i zakończeniami nerwowymi

Question 68

Na co reagują zakończenia nerwowe w zatoce szyjnej?

Answer 68

na rozciąganie ściany, monitorując ciśnienie krwi (baroreceptory)

Question 69

Gdzie są przekazywane sygnały nerwowe z zatoki szyjnej?

Answer 69

do ośrodków naczynioruchowych rdzenia przedłużonego

Question 70

Jakie wyróżniamy warstwy w ścianie serca?

Answer 70

* wsierdzie (endocardium) * śródsierdzie (myocardium) * nasierdzie (epicardium)

Question 71

Czemu odpowiadają warstwy w ścianie serca?

Answer 71

trzem głównym warstwom ściany naczyń

Question 72

Co to są zastawki serca?

Answer 72

fałdy wsierdzia o warstwowej budowie łącznotkankowego zrębu pokryte śródbłonkiem

Question 73

Co to jest międzybłonek?

Answer 73

nabłonek jednowarstwowy płaski pokrywający nasierdzie

Question 74

Czym charakteryzuje się międzybłonek?

Answer 74

* podobny do śródbłonka * wydziela fosfolipidy i białka * kontroluje transport substancji do płynu osierdziowego * po aktywacji wydziela cytokiny

Question 75

Jakie pochodzenie ma międzybłonek?

Answer 75

mezenchymatyczne