Układ naczyniowy Flashcards
Jak wygląda przepływ krwi przez naczynia?
duże tętnice (sprężyste) → średnie i małe tętnice (mięśniowe) → tętniczki (arteriole) → naczynia przedwłosowate (prekapilary) → naczynia włosowate (kapilary) → naczynia pozawłosowate (postkapilary) → żyłki (wenule) → małe i średnie żyły → duże żyły
W jakich naczyniach następuje wymiana gazów i substancji między krwią a tkankami?
w prekapilarach, kapilarach i postkapilarach
Jakie są elementy składowe ściany naczynia krwionośnego?
- śródbłonek (nabłonek jednowarstwowy płaski)
- komórki mięśniowe gładkie
- elementy tkanki łącznej
Jakie elementy tkanki łącznej występują w ścianach naczyń krwionośnych?
- włókna kolagenowe i siateczkowe
- włókna/blaszki sprężyste
- komórki tkanki łącznej
Czym charakteryzują się komórki śródbłonka naczyń?
- spłaszczone, ułożone zgodnie z długą osią naczynia
- liczne pęcherzyki pinocytotyczne
- ciałka Weibel-Palade’a zawierające czynnik von Willebranda
- połączenia międzykomórkowe
Skąd wywodzą się komórki śródbłonka naczyń?
z mezenchymy, ale mają układ nabłonka i wytwarzają blaszkę podstawną
Jakie funkcje pełnią komórki śródbłonkowe?
- wytworzenie gładkiej wewnętrznej powierzchni naczynia, umożliwiającej prawidłowy przepływ krwi
- kontrola transportu substancji pomiędzy krwią a tkankami
- kontrola migracji komórek z krwi do tkanek
- produkcja składników istoty międzykomórkowej i substancji biologicznie czynnych
- przemiany niektórych substancji krążących w krwi
- udział w procesie angiogenezy
- endocytoza krążących w krwi wysokocząsteczkowych „odpadków” (tylko niektóre kom. śródbłonkowe, np. w wątrobie
Jaką drogą mogą być transportowane substancje niskocząsteczkowe przez śródbłonek naczyń?
- dyfuzja przez błonę komórkową
* przez transportery w błonie komórkowej
Jakie substancje mogą być transportowane na drodze dyfuzji przez błonę komórkową śródbłonka naczyń?
gazy, małe cząsteczki hydrofobowe
Jakie substancje mogą być transportowane przez tranportery w błonie komórkowej śródbłonka naczyń?
jony, glukoza, inne substancje proste
Jaką drogą mogą być transportowane substancje wysokocząsteczkowe przez śródbłonek naczyń?
- transcytoza (endocytoza + egzocytoza)
- transport przez kanały pinocytotyczne
- transport przez okienka
- transport przez szczeliny międzykomórkowe
Jakie substancje produkują komórki śródbłonka?
- Składniki substancji międzykomórkowej
- Substancje wpływające na proces krzepnięcia krwi
- Substancje regulujące napięcie ściany naczyniowej
- Czynniki wzrostowe
Jakie składniki substancji międzykomórkowej produkuje śródbłonek?
- kolageny
- laminina
- proteoglikany
Jakie substancje wpływające na proces krzepnięcia krwi produkują komórki śródbłonka?
- czynnik von Willebranda
- aktywator plazminogenu
- czynnik aktywujacy płytki krwi
- prostacyklina (PGI2)
Jakie substancje regulujące napięcie ściany naczyniowej produkują komórki śródbłonka?
- endoteliny - skurcz
- tlenek azotu (NO) - rozkurcz
Jakie czynniki wzrostowe produkuje śródbłonek?
VEGF (vascular endothelial growth factor)
Co stanowi elementy składowe ściany naczyń włosowatych?
- śródbłonek
- blaszka podstawna
- perycyty
Jakie pochodzenie mają perycyty?
mezenchymatyczne
Co to są perycyty?
wypustki otaczające kapilarę
Co produkują perycyty?
blaszkę podstawną
Jakie właściwości mają perycyty?
są kurczliwe
W co mogą się przekształcać perycyty?
w fibroblasty, chondroblasty, osteoblasty, adipocyty, komórki mięśniowe gładkie
Czym chrakteryzują się kapilary o ścianie okienkowej?
- śródbłonek z otworkami (okienka = fenestracje)
- okienka przesłonięte białkowymi przeponkami
- ciągła blaszka podstawna
- obecne perycyty
- ułatwiona przepuszczalność
Gdzie występują kapilary o ścianie okienkowej?
głównie w jelitach, nerkach i gruczołach dokrewnych, rzadziej w innych narządach
Czym charakteryzują się kapilary zatokowe?
- duże otwory w śródbłonku lub szerokie szczeliny międzykomórkowe
- blaszka podstawna nieciągła lub nieobecna
- brak perycytów
- swobodny transport substancji i ułatwiona migracja komórek
Gdzie występują naczynia zatokowe?
w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym
Co to jest angiogeneza?
tworzenie nowych naczyń włosowatych
Jakie znaczenie ma angiogeneza?
odgrywa istotną rolę w procesach regeneracji, naprawy i przebudowy tkanek
Jak przebiega proces angiogenezy?
- produkcja czynników wzrostowych
- wydzielanie
- przyłączanie do receptorów śródbłonka
- aktywacja śródbłonka
- proliferacja śródbłonka
- migracja śródbłonka
- tworzenie kiełka naczynia
- tworzenie rurki
- tworzenie pętli
- stabilizacja ściany naczynia
Czym są prekapilary?
zewnętrznie komórki mięśniowe gładkie o układzie okrężnym