Układ dokrewny Flashcards
Jakie wyróżniamy typy sygnalizacji międzykomórkowej wykorzystującej hormony?
- endokrynowa (dokrewna) = dalekiego zasięgu
- parakrynowa = lokalna
- autokrynowa = autoregulacyjna
Jaki charakter chemiczny mogą mieć hormony?
- peptydy/białka
- pochodne aminokwasów
- steroidy (pochodne cholesterolu)
Czym charakteryzują się gruczoły dokrewne?
- brak przewodów wyprowadzających
- komórki dokrewne
- komórki pomocnicze/towarzyszące (nie zawsze)
- bogata sieć naczyń włosowatych o ścianie okienkowej
- brak podziału na jednostki (odcinki) wydzielnicze (wyjątek: tarczyca)
Z jakich części składa się przysadka?
z części gruczołowej i nerwowej
jakie wyróżniamy elementy części gruczołowej przysadki?
- część obwodowa (dalsza, płat przedni)
- część pośrednia
- część guzowa
Jakie wyróżniamy elementy części nerwowej przysadki?
- szypuła
* wyrostek lejkowaty (płat tylny)
Co to jest oś podwzgórzowo-przysadkowa?
regulacja aktywności wydzielniczej komórek dokrewnych przysadki, która wpływa na czynność niektórych narządów za pomocą hormonów podwzgórza
W jaki sposób hormony wydzielane przez podwzgórze dostają się na teren przysadki?
transportem aksonalnym poprzez komórki neurosekretoryczne podwzgórza
Jakie wyróżniamy dwa szklaki podwzgórze-przysadka?
- małe komórki neurosekretoryczne (jąder drobnokomórkowych)
* duże komórki neurosekretoryczne (jąder wielkokomórkowych, nadwzrokowego i przykomorowego)
Co produkują małe komórki neurosekretoryczne i na co one wpływają?
czynniki (hormony) regulujące aktywność wydzielniczą komórek części gruczołowej przysadki
Gdzie są wydzielane hormony małych komórek neurosekretorycznych?
do naczyń włosowatych wyniosłości pośrodkowej i dostają się do płata przedniego poprzez naczyniowy układ wrotny
Co produkują duże komóki neurosekretoryczne?
ADH i oksytocynę
W jaki sposób są uwalniane produkty dużych komórek neurosekretorycznych?
transportowane są długimi aksonami do wyrostka lejkowatego i tam uwalniane do naczyń włosowatych
Co to jest narząd neurohemalny?
skupisko zakończeń aksonów komórek neurosekretorycznych przylegających do naczyń włosowatych
Jakie hormony uwalniające produkuje podwzgórze?
- hormon uwalniający tyreotropinę (TRH)
- hormon uwalniający kortykotropinę (CRH)
- hormon uwalniający somatotropinę (GHRH, SRH)
- hormon uwalniający gonadotropiny (GnRH)
- hormon uwalniający prolaktynę (PrRP)
Jakie hormony hamujące produkuje podwzgórze?
- dopamina (hormon hamujący wydzielanie prolaktyny, PIF)
- somatostatyna (hormon hamujący wydzielanie somatotropiny i tyreotropiny)
- hormon hamujący gonadotropiny (GnIH)
Co stanowi elementy składowe części gruczołowej przysadki?
- nieregularne sznury i grupy komórek
* liczne szerokie kapilary (zatokowe) o ścianie okienkowej
Z czego wynika klasyfikacja komórek części gruczołowej przysadki?
z obecności i barwliwości ziarn wydzielniczych w komórkach
Jakie wyróżniamy komórki części gruczołowej przysadki?
- barwnikooporne (bardzo nieliczne ziarna lub ich brak)
- barwnikochłonne (liczne ziarna)
Jakie wyróżniamy komórki barwnikooporne przysadki?
- komórki macierzyste
- komórki podporowe (pęcherzykowo-gwiaździste)
- wyczerpane komórki dokrewne
Jakie wyróżniamy komórki barwnikochłonne przysadki?
- kwasochłonne (somatotropy i mammotropy)
- zasadochłonne (kortykotropy, gonadotropy i tyreotropy)
Czym charakteryzują się kwasochłonne komórki przysadki?
- obfita szorstka siateczka
- aparat Golgiego
- produkują hormony białkowe
Czym charakteryzują się zasadochłonne komórki przysadki?
- aparat Golgiego
- mniej siateczki szorstkiej
- produkują hormony glikoproteidowe
Jakie typy komórek występują w części obwodowej przysadki?
wszystkie typy
Jakie typy komórek występują w części pośredniej przysadki?
chromofoby i komórki zasadochłonne początkowo produkujące płodowy MSH, a potem ACTH i LPH; u człowieka ulega redukcji, występują tu cysty (Rathkego) wypełnione koloidem
Jakie typy komórek występują w części guzowej przysadki?
bogata sieć naczyniowa (naczynia wrotne), chromofoby i mało aktywne komórki zasadochłonne, produkujące śladowe ilości ACTH, FSH i LH
Jakie elementy składowe stanowią część nerwową przysadki?
- aksony komórek neurosekretorycznych
- pituicyty (odmiana astrocytów)
- naczynia włosowate
Jakie hormony są produkowane w części nerwowej przysadki?
Część nerwowa nie produkuje hormonów - w wyrostku lejkowatym hormony produkowane przez komórki neurosekretoryczne podwzgórza (oksytocyna i ADH) są uwalniane do naczyń
Jaką funkcję pełnią pituicyty?
w narządzie neurohemalnym wyrostka lejkowatego wypustki pituicytów regulują dostęp zakończeń aksonów do naczyń.
Jaką budowę ma tarczyca?
zrazikową i w odróżnieniu od innych gruczołów dokrewnych składa się z jednostek wydzielniczych: pęcherzyków tarczycowych wypełnionych bogatobiałkowym koloidem
Czym charakteryzuje się pęcherzyk tarczycowy?
- koloid
- jedna warstwa sześciennych/ walcowatych komórek dokrewnych (pęcherzykowych)
- komórki C
- blaszka podstawna
Co znajduje się pomiędzy pęcherzykami tarczycowymi?
naczynia włosowate
Jakie wyróżniamy etapy produkcji hormonów T3 i T4?
1) W komórkach pęcherzykowych: synteza i wydzielanie tyreoglobulinydo koloidu, synteza tyreoperoksydazy i jej wbudowywanie do szczytowej błony komórkowej, pobieranie jonów jodkowych i ich transport do koloidu (faza wydzielnicza)
2) W koloidzie: utlenianie jonów jodkowych, jodowanie tyreoglobuliny, sprzęganie jodowanych reszt tyrozynowych (wynik działania tyreoperoksydazy)
3) W komórkach pęcherzykowych: endocytoza jodowanej tyreoglobuliny, jej trawienie w lizosomach, transport produktów trawienia - T3 i T4 – do cytoplazmy i dalej, przez błonę komórkową do otaczających pęcherzyk naczyń (faza resorbcyjna)
Jak czasowo zmienia się faza wydzielnicza i resorbcyjna w tarczycy?
mogą zachodzić jednocześnie
Dlaczego w tarczycy obecne są jednostki wydzielnicze?
Środkowe etapy produkcji hormonów odbywają się w przestrzeni pozakomórkowej (w koloidzie), a zatem przestrzeń ta musi być oddzielona od otoczenia, a w szczególności od naczyń krwionośnych. W przeciwnym razie półprodukty hormonalne (tyreoglobulina i jodowana tyreoglobulina) dostawałyby się do krwiobiegu i byłyby tracone.
Co produkują komórki C tarczycy?
kalcytoninę
Co zawierają komórki C tarczycy?
liczne ziarna wydzielnicze
Gdzie leżą komórki C tarczycy?
pomiędzy komórkami pęcherzykowymi a blaszką podstawną