Układ limfatyczny Flashcards

1
Q

Co stanowi elementy składowe odporności wrodzonej?

A
  • bariery nabłonkowe
  • komórki fagocytujące
  • receptory rozpoznające wzorzec
  • ostre stany zapalne
  • limfocyty NK
  • układ dopełniacza
  • białka ostrej fazy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jakie komórki biorą udział w ostrych stanach zapalnych?

A

neutrofile, makrofagi, inne granulocyty, mastocyty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co stanowi elementy składowe odporności nabytej?

A

reakcje immunologiczne (limfocyty B, T, komórki prezentujące antygen, makrofagi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co to jest RRW?

A

receptory rozpoznające wzorzec

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co posiadają komórki uczestniczące w nieswoistych reakcjach obronnych?

A

RRW

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Co rozpoznają komórki posiadające RRW?

A
  • specyficzne związki obecne w komórkach bakteryjnych
  • specyficzne związki obecne w komórkach grzybów (glikolipidy, zymosan)
  • bakteryjny DNA
  • wirusowe kwasy nukleinowe (DNA i RNA)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jakie specyficzne związki obecne w komórkach bakteryjnych mogą rozpoznać RRW?

A

lipopolisacharyd, peptydoglikan, glikany bogate w mannozę, flagellina, pilina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie wyróżniamy typy RRW?

A
  • RRW związane z endocytozą

- RRW sygnalizacyjne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jak działają RRW związane z endocytozą?

A

po związaniu wzorca indukują selektywną endocytozę zawierającego go mikroorganizmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jak dziłają RRW sygnalizacyjne?

A

po związaniu wzorca przekazują do komórki sygnał, uruchamiający ekspresję genów i syntezę cytokin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakie receptory należą do klasy RRW sygnalizacyjnych?

A
  • receptory typu toll (toll-like receptors, TLR)
  • receptor CD14
  • receptory NOD (cytoplazmatyczne)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Co to jest antygen?

A

substancja (zazwyczaj białko) wywołująca reakcję immunologiczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Co to jest epitop?

A

fragment antygenu rozpoznawany przez receptory limfocytów i/lub wiążący się z przeciwciałem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jak inaczej nazywa się przeciwciało?

A

immunoglobulina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Co głównie produkuje przeciwciała?

A

komórki plazmatyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Co to jest przeciwciało?

A

białko swoiście wiążące epitop

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jakie wyróżniamy klasy przeciwciał?

A

IgG, IgM, IgD, IgE, IgA - zmodyfikowane przez komórki wydzielnicze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje antygenów?

A

własne i obce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Jak układ immunologiczny reaguje na własne antygeny?

A

toleruje je

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jak układ immunologiczny reaguje na obce antygeny?

A

atakuje je

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje limfocytów?

A
  • limfocyty B
  • limfocyty T
  • limfocyty Th
  • limfocyty Tc
  • limfocyty Ts=Treg
  • limfocyty NK
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Za co odpowiadają limfocyty B?

A

za humoralną odpowiedź immunologiczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Za co odpowiadają limfocyty T?

A

za komórkową odpowiedź immunologiczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jaki receptor występuje na powierzchni limfocytów B?

A

BCR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jaki receptor występuje na powierzchni limfocytów T?

A

TCR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jakie wyróżniamy specyficzne białka powierzchniowe limfocytów B?

A

CD19, CD20, CD40

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Jakie wyróżniamy specyficzne białka powierzchniowe limfocytów Th?

A

CD4

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Jakie wyróżniamy specyficzne białka powierzchniowe limfocytów Tc?

A

CD8

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jakie wyróżniamy specyficzne białka powierzchniowe limfocytów Treg?

A

CD4, CD25

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Jakie wyróżniamy specyficzne białka powierzchniowe limfocytów NK?

A

CD16, CD56

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Czym charakteryzują się limfocyty NK?

A
  • nie mają cech limfocytów B ani T
  • duże (12 µm)
  • zawierają dość liczne, duże pęcherzyki hydrolazowe
  • stała „gotowość” cytotoksyczna
  • receptory pobudzające aktywność cytotoksyczną: rozpoznają odcinki Fc immunoglobulin
  • receptory hamujące aktywność cytotoksyczną: rozpoznają antygeny MHC I
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Jakie komórki zabijają limfocyty NK?

A
  • komórki obce antygenowo, zwłaszcza pokryte przeciwciałami

- komórki bez „własnych” antygenów MHC lub z ich obniżoną ekspresją (komórki zainfekowane wirusami, komórki nowotworowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Jaki mechanizm zabijania prowadzą limfocyty NK?

A

taki jak limfocytów Tc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

W jaki sposób działają komórki “profesjonalnie” prezentujące antygen?

A

w sposób spontaniczny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

W jaki sposób działają komórki “nieprofesjonalnie” prezentujące antygen?

A

wymagają stymulacji cytokinami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Jakie wyróżniamy komórki profesjonalnie prezentujące antygen?

A
  • makrofagi
  • komórki dendrytyczne
  • limfocyty B
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Jakie wyróżniamy komórki dendrytyczne?

A
  • kom. dendrytyczne w tkance limfoidalnej
  • kom. splatające się w tkance limfoidalnej
  • kom. Langerhansa w naskórku i innych nabłonkach (jama ustna, drogi oddechowe)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Co posiadają komórki profesjonalnie prezentujące antygen?

A

wszystkie z wyjątkiem limfocytów B mają receptory rozpoznające wzorzec

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Co to jest APC?

A

komórka prezentująca antygen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Jakie wyróżniamy nieprofesjonalne komórki prezentujące antygen?

A
  • komórki nabłonkowe zrębu grasicy
  • komórki śródbłonka naczyń
  • fibroblasty
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

W jaki sposób działają profesjonalne APC?

A

pochłaniają antygen, nadtrawiają go (w lizosomach, niekiedy w proteasomach) i wystawiają jego fragmenty (epitopy) na swoją błonę komórkową razem z antygenem MHC II prezentując w ten sposób antygen limfocytom Th.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Jak przebiega humoralna odpowiedź immunologiczna?

A
  1. Przyłączenie obcego antygenu do receptora limfocytu B
  2. Pobranie i prezentacja antygenu przez limfocyt B (pełni rolę APC) limfocytowi TH2 – aktywacja limfocytu TH2 (wydziela cytokiny)
  3. Aktywacja limfocytu B przez cytokiny limfocytu TH2
  4. Proliferacja limfocytu B (powstaje klon identycznych limfocytów B)
  5. Transformacja limfocytów B w plazmocyty
  6. Plazmocyty produkują przeciwciała (immunoglobuliny) skierowane przeciw antygenowi, który wywołał reakcję. Immunoglobuliny krążą w płynach ustrojowych, wiążą antygen, a kompleksy antygen-przeciwciało są usuwane
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Jak przebiega komórkowa odpowiedź immunologiczna?

A
  1. Rozpoznanie obcego antygenu związanego z komórką przez limfocyt TC i limfocyt TH1
  2. Limfocyt TH1 aktywuje limfocyt TC
  3. Proliferacja limfocytu TC
  4. Kontakt limfocytów TC z komórkami obcymi antygenowo
  5. Limfocyty TC zabijają obce antygenowo komórki, wydzielając specjalne białka: perforyny i granzymy
44
Q

Jak działają preforyny?

A

wbudowują się w błonę komórkową atakowanej komórki i tworzą w niej stale otwarte kanały

45
Q

Jak działają granzymy?

A

wnikają do wnętrza atakowanej komórki i indukują proces apoptozy

46
Q

Co to jest tkanka limfoidalna?

A

tkanka łączna siateczkowa + bardzo liczne limfocyty

47
Q

Jak wygląda tkanka łączna siateczkowata tkanki limfoidalnej?

A
  • sieć włókien siateczkowych tworzących rusztowanie dla

* komórek z wypustkami (fibroblastyczne komórki siateczkowe, makrofagi, komórki dendrytyczne)

48
Q

Gdzie jest umiejscowiona tkanka limfoidalna?

A
  • narządy limfatyczne (węzły chłonne, śledziona i grasica)

* tkanka limfoidalna błon śluzowych ( migdałki, przewód pokarmowy wraz z wyrostkiem robaczkowym, drogi oddechowe)

49
Q

Jakie wyróżniamy typy tkanki limfoidalnej?

A
  • grudkowa (głównie limfocyty B)

* rozproszona (limfocyty T i B)

50
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje grudek chłonnych?

A

pierwotne i wtórne

51
Q

Czym charakteryzują się pierwotne grudki chłonne?

A

są jednolitym kulistym skupiskiem limfocytów

52
Q

Kiedy pojawiają się wtórne grudki chłonne?

A

po kontakcie z obcym antygenem

53
Q

Jakie obszary wyróżniamy na terenie wtórnej grudki chłonnej?

A
  • mankiet (ciemniejszy)
  • ośrodek odczynowy (miejsce fazy wykonawczej odpowiedzi humoralnej: namnażanie limfocytów B i przekształcanie się w komórki plazmatyczne)
54
Q

Jakie limfocyty B przeżywają podczas ich selekcji?

A

przeżywają te, których receptory mają najwyższą swoistość wiązania antygenu, pozostałe ulegają apoptozie

55
Q

Jakie komórki biorą udział w selekcji limfocytów B?

A
  • grudkowe komórki dendrytyczne (prezentują limfocytom B antygen)
  • grudkowe limfocyty Th (dodatkowo „sprawdzają” swoistość receptorów)
  • makrofagi (usuwają limfocyty, które uległy apoptozie)
56
Q

Jaką funkcję pełnią węzły chłonne?

A

są „filtrami” na przebiegu naczyń limfatycznych, monitorują antygeny obecne w chłonce i w razie potrzeby inicjują reakcje immunologiczne

57
Q

Jakie wyróżniamy obszary na terenie węzłów chłonnych?

A
  • kora (grudki chłonne, głównie limfocyty B)
  • pas przykorowy (tkanka limfoidalna rozproszona, głównie limfocyty T)
  • rdzeń (sznury rdzenne, limfocyty B, T, komórki plazmatyczne)
58
Q

Czym charakteryzują się ściany mniejszych naczyń chłonnych?

A
  • komórki śródbłonkowe (ściana ciągła, ale o znacznej przepuszczalności)
  • blaszka podstawna
59
Q

Czym charakteryzują się ściany większych naczyń chłonnych?

A
  • budowa ściany jak w cienkościennych żyłach

* obecne zastawki

60
Q

Jak przepływa chłonka przez węzeł chłonny?

A

naczynia chłonne doprowadzające → zatoki brzeżne → zatoki przybeleczkowe (promieniste) → zatoki rdzenne → naczynia chłonne wyprowadzające

61
Q

Co to są zatoki w węzłach chłonnych?

A

przestrzenie wyścielone komórkami śródbłonkowymi tworzącymi nieciągłą warstwę (zawierają makrofagi, nieliczne limfocyty i wypustki komórek dendrytycznych)

62
Q

Co to są żyłki o wysokim śródbłonku (HEV)?

A

postkapilary wyścielone sześciennymi lub walcowatymi komórkami śródbłonkowymi

63
Q

Co posiadają komórki HEV w swoich błonach?

A

cząsteczki adhezyjne (adresyny) rozpoznawane przez receptory („receptory powrotu do domu”) limfocytów

64
Q

Jakie są węzły chłonne jeśli są miejscem procesu zapalnego lub tworzenia się przerzutu nowotworowego?

A

powiększone, twarde i/lub bolesne

65
Q

Zrąb łącznotkankowy węzła chłonnego:

A
  • torebka

- beleczki/przegrody

66
Q

Zrąb łącznotkankowy śledziony:

A
  • torebka

* beleczki

67
Q

Jakie wyróżniamy obszary w śledzionie?

A
  • miazga biała

* miazga czerwona

68
Q

Z czego zbudowana jest miazga biała śledziony?

A

z tkanki limfoidalnej

69
Q

Z czego zbudowana jest miazga czerwona śledziony?

A

tkanka łączna siateczkowa z licznymi cienkościennymi naczyniami krwionośnymi

70
Q

Gdzie jest zlokalizowana miazga biała śledziony?

A

na przebiegu małych tętnic (tętniczek centralnych)

71
Q

Co tworzy miazga biała śledziony?

A
  • okołotętnicze pochewki limfatyczne (głównie limfocyty T)

* lokalne zgrubienia pochewek - grudki chłonne śledzionowe (głównie limfocyty B)

72
Q

Jaką funkcję pełni miazga biała śledziony?

A

monitoruje skład antygenowy przepływającej krwi

73
Q

Co to jest strefa brzeżna śledziony?

A

pogranicze miazgi białej i czerwonej

74
Q

Z czego jest zbudowana strefa brzeżna śledziony?

A
  • liczne niewielkie naczynia zatokowe

* liczne komórki prezentujące antygeny

75
Q

Jaki obszar śledziony jest miejscem pierwszego kontaktu antygenów?

A

strefa brzeżna

76
Q

Jak jest zbudowana miazga czerwona śledziony?

A
  • sznury śledzionowe
  • zatoki śledzionowe (kapilary o nieciągłej ścianie)
  • żyły miazgowe
77
Q

Czym są sznury śledzionowe?

A

tkanka łączna siateczkowa z licznymi makrofagami, obecna krew (otwarte krążenie)

78
Q

Czym charakteryzują się zatoki śledzionowe?

A
  • wrzecionowate komórki śródbłonkowe (komórki pręcikowe) z szerokimi szczelinami międzykomórkowymi
  • okrężne włókna siateczkowe
  • nieciągła blaszka podstawna
79
Q

Jakie erytrocyty fagocytują i trawią makrofagi miazgi czerwonej śledziony?

A
  • sztywniejsze, które z trudem przeciskają się przez tkankę siateczkową (mają dłuższy kontakt z makrofagami)
  • mają zmieniony skład reszt cukrowcowych glikokaliksu (rozpoznawany przez makrofagi)
80
Q

Jak kolejno przebiega recyrkulacja limfocytów?

A

tkanka limfoidalna węzła → zatoki przykorowe i rdzenne węzła → wyprowadzające naczynie chłonne → krew → żyłki o wysokim śródbłonku → tkanka limfoidalna węzła

81
Q

Czym różni się grasica od innych narządów limfatycznych?

A
  • pochodzenie nabłonkowe
  • brak tkanki łącznej siateczkowatej
  • brak grudek chłonnych
  • wyłącznie limfocyty T
  • nie zachodzą reakcje immunologiczne skierowane przeciw obcym antygenom
82
Q

Jaką funkcję pełni grasica?

A

„szkoła” dla niedojrzałych limfocytów T

83
Q

Jaką budowę ma grasica?

A

pseudozrazikową

84
Q

Co powoduje, że grasica nie tworzy zrazików?

A
  • torebka łącznotkankowa

* niekompletne przegrody łącznotkankowe dzielące miąższ na obszary (zraziki) o podobnej budowie

85
Q

Jakie wyróżniamy strefy w “zraziku” grasiczym?

A
  • kora (bardzo liczne limfocyty)

* rdzeń (mniej liczne limfocyty)

86
Q

Jakie komórki budują wewnętrzne rusztowanie grasicy?

A
  • gwiaździste (typ II w korze i typ V w rdzeniu)
  • barierowe (typ I, III i IV)
  • ciałek Hassalla (typ VI)
87
Q

Co leży w przestrzeniach sieci nabłonkowo-siateczkowej grasicy?

A
  • limfocyty T
  • makrofagi
  • komórki dendrytyczne
88
Q

Jaką rolę pełnią komórki gwiaździste grasicy?

A

prezentują antygeny MHC i inne własne antygeny dojrzewającym limfocytom T

89
Q

Jaką rolę pełnią komórki barierowe grasicy?

A

tworzą bariery oddzielające korę zrazika od tkanki łącznej, naczyń krwionośnych (bariera krew-grasica) i od rdzenia

90
Q

Dzięki czemu komórki barierowe grasicy tworzą barierę?

A

dzięki połączeniom strefami zamykającymi

91
Q

Jakie znaczenie ma istnienie bariery w grasicy?

A

uniemożliwia dostęp obcych antygenów na teren kory (przedwczesna aktywacja „młodych” limfocytów prowadziłaby do ich apoptozy)

92
Q

Gdzie występują ciałka Hassala w grasicy?

A

tylko w rdzeniu “zrazików”

93
Q

Jaką funkcję pełnią ciałka Hassala?

A

wydzielają cytokiny kontrolujące dojrzewanie limfocytów Treg

94
Q

Jaką budowę mają ciałka Hassala?

A

koncentryczny układ komórek nabłonkowych, często degenerujacych (rogowacenie)

95
Q

Jakie wyróżniamy etapy dojrzewania limfocytów w grasicy?

A

w korze zrazików i w rdzeniu zrazików

96
Q

Jak przebiega dojrzewanie limfocytów w korze zrazików grasicy?

A
  • ekspresja receptorów TCR
  • ekspresja antygenów CD (różnicowanie w TH, TC lub Treg)
  • pierwsza selekcja: komórki gwiaździste prezentują limfocytom antygeny MHC
97
Q

Jak przebiega dojrzewanie limfocytów w rdzeniu zrazików grasicy?.

A
  • druga selekcja: kom. gwiaździste i dendrytyczne prezentują limfocytom własne antygeny różnych tkanek wraz z antygenami MHC
  • zasady selekcji: limfocyty, które nie rozpoznają własnych antygenów albo je rozpoznają, ale atakują – giną (kom. gwiaździste „zmuszają” je do apoptozy)
98
Q

Ile procent limfocytów dojrzewających w grasicy przeżywa?

A

ok. 2%

99
Q

Co produkują komórki nabłonkowo-siateczkowe grasicy?

A

peptydy ((tymozyna, tymopentyna, tymulina, zrębowa limfopoetyna grasicza)

100
Q

Na co wpływają peptydy produkowane przez komórki nabłonkowo-siateczkowe grasicy?

A

na proliferację i różnicowanie limfocytów T

101
Q

Do czego może prowadzić zaburzenie mechanizmu selekcji limfocytów w grasicy?

A

prowadzi do uwalniania limfocytów, które mogą atakować własne antygeny organizmu = rozwój choroby autoimmunologicznej

102
Q

Co to jest inwolucja grasicy?

A

zastępowanie tkanką tłuszczową tkanki limfoidalnej grasicy w okresie pokwitania

103
Q

Do czego prowadzi inwolucja grasicy?

A

Organizm traci zdolność do tolerowania „nowych” własnych antygenów

104
Q

Gdzie dojrzewają limfocyty B?

A

w szpiku kostnym

105
Q

Jakie komórki prezentują antygeny limfocytom B w szpiku kostnym?

A

komórki zrębu