UG 2.1

Question 1

beth yw’r 3 Parth?

Answer 1

-Eubacteria
-Archaea
-Eukaryota

Question 2

beth yw’r 5 Teyrnas?

Answer 2

-Prokaryota
-Protocista
-Fungi
-Plantae
-Animalia

Question 3

beth yw enw Coeden esblygiad?

Answer 3

Coeden Ffylogenetig

Question 4

beth yw enw ar ble mae’r llinellau yn gwahanu ar goeden Ffylogenetig?

Answer 4

Cyd-hynafiad Cyffredinol Diwethaf

Question 5

beth mae hyd canghennau ar goeden ffylogenetig yn dweud wrthon?

Answer 5

dynodi’r Amser

Question 6

pa fath o organebau sydd i’w cael ar boncyffion y goeden ffylogenetig?

Answer 6

Rhywogaethau Hynafol

Question 7

Mae dosbarthiad yn hierarchaidd.
beth yw ystyr hierarchaidd?

Answer 7

grwpiau mawr yn cael eu rhannu’n grwpiau o feintiau sy’n gostwng

Question 8

Mae grwpiau’n arwahanol.
beth yw ystyr hwn?

Answer 8

ni all organeb berthyn i fwy nag un grwp ar yr un lefel dacsonomaidd

Question 9

mae pob grwp yn cael ei ystyried i fod yn _________.

Answer 9

Tacson

Question 10

diffiniad Rhywogaeth?

Answer 10

grwp o organebau sy’n gallu rhyngfridio i gynhyrchu epil ffrwythlon

Question 11

ysgrifenna popeth ti’n gwybod am enwau organebau/anifeiliaid

Answer 11

enwa cyntaf
-Genws
-Prif lythyren

ail enw
-Rhywogaeth
-llythrennau bach

yr enwau
ffont-italig
enwau-binomaidd, sef enw Lladin mewn 2 rhan
pwrpas-osgoi dryswch

Question 12

prokaryota-teyrnas / enghreifftiau? mae 4 nodwedd

prif nodweddion Prokaryota?

Answer 12

-organebau microsgopig
-ungellog
-dim organynnau pilennog
-cellfur yn beptidoglycan neu fwrein

e.e.bacteria a’r cyanobacteria i gyd

Question 13

protocista-teyrnas

prif nodweddion Protocista?

Answer 13

-organebau ewcaryotig
-ungellog
-dim gwahaniaethiad meinweoedd

Question 14

fungi-teyrnas / mae 3 nodwedd

prif nodweddion Fungi?

Answer 14

-ewcaryotau heterotroffig, felly yn gorfod bwyta
-cellfur citin
-defnyddio sborau i atgynhyrchu (sacroffitig)

Question 15

planta-teyrnas / mae 3 nodwedd

prif nodweddion Planta

Answer 15

-ewcaryotau amlgellog
-ffotosynthetig
-cellfuriau o cellwlos

Question 16

animalia-teyrnas / gyda 4 nodwedd

prif nodweddion Animalia?

Answer 16

-ewcaryotau amlgellog
-heterotroffig
-dim cellfur
-cydlyniad nerfol

Question 17

beth yw enw’r edafedd tenau sy’n ffurfio Ffwng?

Answer 17

Hyffae

Question 18

eubacteria-parth

disgrifia Eubacteria

rho enghreifftiau

Answer 18

Procaryotau

e.e.E.Coli / Salmonella

Question 19

archaea-parth

disgrifia Archaea

rho enghraifft

Answer 19

Bacteria yw rhain
-metabolaeth anarferol, e.e.cynhyrchu methan
-byw mewn cynefinoedd ymylol

Procaryotau

e.e. Bacteria

Question 20

eukaryota-parth

disgrifia Eukaryota

rho enghreifftiau

Answer 20

Organebau Ewcaryotig

e.e. Plantae/Animalia/Fungi/Protocista

Question 21

pa parth(au) sy’n Brocaryotig?

Answer 21

Eubacteria+Archaea

Question 22

pa parth(au) sy’n Ewcaryotig?

Answer 22

Eukaryota

Question 23

beth ydy Archaea yn cael ei adnabod fel arfer?

Answer 23

Eithafoffiliau

Question 24

beth wyt ti’n gwybod am Eithafoffiliau sef Archaea?

Answer 24

-byw lle mae amodau’r amgylchedd yn galed iawn
e.e.tymhereddau uchel iawn neu isel iawn / amgylcheddau asidaidd neu alcalinaidd iawn / ardaloedd uchel eu halwynedd neu wasgedd uchel

Question 25

yn fyr/cryno, rhestra 3 rheswm bod Dosbarth yn bwysig?

Answer 25

-helpu i ddeall perthnasoedd esblygiadol -haws trafod rhwng biolegwyr -haws deall ecosystem neu ddiflaniad

Question 26

ystyr Natur Betrus?

Answer 26

dosbarthiad organebau yn destun newid yng ngoleuni tystiolaeth newydd

Question 27

diffiniad Tystiolaeth Forffolegol?

Answer 27

mae morffoleg yn golygu edrych ar siap a ffurf organeb

Question 28

beth yw noweddion Homologaidd?

Answer 28

nodweddion sydd wedi esblygu o'r un ffurfiad gwreiddiol, a gyda'r un strwythur ond sy'n cyflawni swyddogaethau gwahanol