TRAGEDIE - Inleiding Flashcards

1
Q

Wat heeft Aischylos ingevoerd voor de tragedie?

A
  • de tweede acteur
  • vermindert de rol v.h. koor
  • meer nadruk op het woord
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wie betaalde er de drie schrijvers?

A

een χορηγος (een soort sponsor)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hoe raken de schrijvers aan drie spelers?

A

Ze zoeken drie spelers of spelen zelf mee

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

καὶ ἐν θεάτρῳ κροτεῖν, ὅταν οἱ ἄλλοι παύωνται, καὶ συρίττειν, οὓς ἡδέως θεωροῦσιν οἱ λοιποί· καὶ ὅταν σιωπήσῃ τὸ θέατρον, ἀνακύψας ἐρυγεῖν, ἵνα τοὺς καθημένους ποιήσῃ μεταστραφῆναι.

A

En dat hij (de vlerk) in het theater (blijft door) klappen, wanneer de anderen (al) zijn opgehouden. En hij fluit de spelers uit, naar wie de overigen juist met plezier kijkt. En wanneer hun publiek stil is, richt hij zich op en laat (zo luid) een boer, dat hij ervoor zorgt dat de toeschouwers zich (naar hem) omdraaien.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hoe noemt de ronde dansplaats in de vorm van een halve cirkel?

A

ορχηστρα

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hoe kon men de illusie van bliksem creëren op het toneel?

A

Door gebruik te maken van spiegels die het licht weerkaatsten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat was de opbouw van tragedies?

A
  1. Πρόλογος (Prologos): De beginsituatie.
  2. Παροδος (Parodos): Het koor komt binnen.
  3. 5x Επεισόδια (Epeisodia): Vijf episodes, afgewisseld met στάσιμα (zingdelen).
  4. Έξοδος (Exodos): Het koor gaat naar buiten.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat is volgens Aristoteles in de Poëtica de definitie van een tragedie?

A

= een nabootsing van een ernstige handeling die emoties als medelijden en angst oproept, met als doel de reiniging / zuivering (katharsis) van deze emoties bij het publiek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hoe droeg de Delisch-Attische Zeebond bij aan de economische en culturele bloei van Athene in de vijfde eeuw v.C.?

A
  • Heropbouw van Athene: na de Perzische oorlogen werd Athene herbouwd, deels gefinancierd door de Delisch-Attische Zeebond
  • Stratenplan van Peiraieus: het havengebied van Athene werd volgens een rasterplan opnieuw ontworpen door de stedenbouwkundige Hippodamos
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat zijn de argumenten tegen het feit dat de dithyrambe de oorspronkelijke versie was van de tragedie?

A
  • Dionysus is niet treurig of ernstig
  • we weten niets over saterstukken
  • τραγωδια = τραγος + ωδη = “bokkenzang”
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat heeft Sophokles ingevoerd voor de tragedie?

A
  • de derde acteur
  • decorbeschildering
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hoeveel schrijvers mochten meedoen aan de tragediecompetitie?

A

drie deelnemers

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Welke hervormingen leidden tot de doorbraak van de democratie in Athene?

A

in 509 v. Chr.
- Kleisthenes’ hervormingen: verdeelde Attika in tien nieuwe regio’s (φυλαί, fylai)
- Volksvergadering (εκκλησία): burgers mochten deelnemen aan de vergaderingen op de Pnyx en hun stem laten horen
- Ostracisme: een systeem om individuen die als gevaarlijk voor de staat werden beschouwd, voor tien jaar te verbannen.
- βουλη

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat zijn de onderdelen van een tragedie?

A

epeisodia (vers) en koorzangen (zang)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Welke kenmerken typeren de overlevering van de Griekse tragedie?

A
  • eenmalige opvoering tijdens festivals (bv. Dionysia)
  • verlies van werken (bv. niet goed genoeg)
  • overlevering van 32 tragedies van drie grote tragedieschrijvers – Aischylos, Sophocles en Euripides
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Waar werd de tragedie gehouden?

A
  • eerst op de agora (in een tijdelijk houten theatertje)
  • daarna vaste theaters (bv. op helling v. Akropolis, Epidauros)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

een techniek waarbij twee personages om de beurt korte, snelle dialogen voeren, vaak met een ritmische en repetitieve structuur, wat de spanning of urgentie van een scène kan verhogen

A

Stichomythie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Dit was een balkon of verhoogd platform waar goden of andere bovennatuurlijke wezens spraken. Het was vaak verbonden met de μηχανή (mechane), een kraan die gebruikt werd om figuren zoals goden door de lucht te laten zweven.

A

Θεολογεῖον

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wie was de tweede belangrijkste acteur, die vaak de rol van tegenspeler op zich neemt?

A

Δευτεραγωνιστής (Deuteragonist)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Welke rollen heeft de schrijver ook?

A
  • choreograaf
  • componist
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hoeveel juryleden waren er voor een tragedie en hoe werden die gekozen?

A
  • 100 juryleden uit 10 φυλαι (deelgemeentes / stammen v. Attika)
  • 10 van deze 100 worden uitgeloot
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Dit apparaat werd gebruikt om dondergeluiden na te bootsen. Vaak werd hiervoor een bronzen of metalen trommel gebruikt om het gerommel van de donder op te roepen.

A

Βροντείον (bronteion)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Waaruit bestond een tragedievoorstelling?

A
  • drie tragedies
  • een saterspel (een luchtiger of komisch stuk)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hoe noemen de toegangswegen links en rechts, voor publiek én acteurs?

A

παροδοι

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Hoe noemen de rijen zitplaatsen in een halve cirkel?

A

θεατρον

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Dit was een platform op wielen dat door een deuropening kon worden gerold. Het werd vooral gebruikt om een scène te tonen die binnen plaatsvond, zoals het tonen van een dode die naar buiten werd gereden, zonder dat de daad zelf op het toneel werd uitgevoerd (vaak gebeurde het doden off-stage).

A

Ἐκκύκλημα

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Waar stond het koor?

A

op de ορχήστρα (orchestre)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

λέγω δὲ ἡδυσμένον μὲν λόγον τὸν ἔχοντα ῥυθμὸν καὶ ἁρμονίαν [καὶ μέλος], τὸ δὲ χωρὶς τοῖς εἴδεσι τὸ διὰ μέτρων ἔνια μόνον περαίνεσθαι καὶ πάλιν ἕτερα διὰ μέλους.

A

Met (dat) ‘verfraaide verwoording’ bedoel ik (taal) die ritme en toonhoogte en melodie heeft, met (dat) ‘elk van de soorten afzonderlijk’ (bedoel ik) dat sommige gedeelten enkel door metrum tot stand worden gebracht en andere dan weer door melodie.

29
Q

Waar moesten acteurs over beschikken?

A

een goede stem, muzikaliteit en danstalent

30
Q

De acteurs stonden frontaal gericht. Wat was het probleem daarbij?

A

het publiek kon moeilijk onderscheiden of een scène een monoloog of een dialoog was

31
Q

Wat gebeurde er tijdens de dionusosfestivals?

A
  • heel religieus
  • 5-6 dagen
  • optocht met beeld naar stad
  • offers
  • belangrijke mensen eren
32
Q

Wat zijn de argumenten voor het feit dat de dithyrambe de oorspronkelijke versie was van de tragedie?

A
  • er waren veel saterfiguren op de feesten
  • Dionysos was de god van de tragedie
  • tragedie = trilogie en een saterstuk
33
Q

φανερὸν οὖν ὅτι καὶ τὰς λύσεις τῶν μύθων ἐξ αὐτοῦ δεῖ τοῦ μύθου συμβαίνειν, καὶ μὴ ὥσπερ ἐν τῇ Μηδείᾳ ἀπὸ μηχανῆς καὶ ἐν τῇ Ἰλιάδι τὰ περὶ τὸν ἀπόπλουν.

A

Het is dus duidelijk dat ook de afwikkelingen van de plots uit het verhaal zelf moeten voortkomen en niet, zoals in de Medea, uit een “deus ex machina” en zoals in de afvaartscène in de Ilias.

34
Q

Wat betekende een tragedie voor de stad?

A

een religieuze en prestigieuze competitie

35
Q

Griekse term voor masker.

A

το προσωπον

36
Q

ὅθεν καὶ δράματα καλεῖσθαί τινες αὐτά φασιν, ὅτι μιμοῦνται δρῶντας.

A

Vandaar dat sommigen zeggen dat (tragedies en komedies) drama’s worden genoemd, omdat ze mensen uitbeelden die doende zijn.

37
Q

Wat was het onderwerp van tragedies?

A

het lijden van de mens, met tragische gevolgen

38
Q

Hoe werd het koor begeleid?

A

door de αυλητής (dubbel fluitspeler) met een διαυλος (dubbele fluit)

39
Q

Wat staat er in de Poëtica van Aristoteles?

A

het verschil tussen poëzie en proza, namelijk μιμησις

40
Q

Hoge schoenen die de acteurs een extra lengte gaven en hun bewegingen versterkten.

A

Kothurnen (κοθόρνος)

41
Q

Wat was de prijs voor de χορηγός (sponsor)?

A

een bronzen driepotige ketel
(werd geplaatst in “Straat van de Drievoeten” in Athene)

42
Q

Waarvoor dienden maskers?

A
  • om personages te onderscheiden
  • om de identiteit van de acteur te neutraliseren
  • om expressieve emoties, zoals wanhoop, weer te geven
43
Q

Waaruit bestond het publiek bij een tragedie voornamelijk?

A

uit de hogere klassen, die de vrije tijd hadden om de voorstellingen bij te wonen (σχολή, vrije tijd voor culturele activiteiten)

44
Q

Wie was de derde belangrijkste acteur, die een ondersteunende rol speelt?

A

Τριταγωνιστής (Tritagonist)

45
Q

Hoe noemt het berghok of verkleedruimte?

A

σκηνη

46
Q

Hoe noemt de decorbeschildering?

A

σκηνογραφια

47
Q

Hoe noemt het podium waar de acteurs optreden?

A

προσκηνιον of λογειον

48
Q

een ‘strijd van woorden’ of een dialoog tussen personages in een Griekse tragedie, vaak met een conflicterende of debatterende aard

A

Αγών λόγων (Agôn logōn)

49
Q

Hoe noemen de erezetels voor priesters, hoogwaardigheidsbekleders en oud-strijders aan de voorkant van de θεατρον?

A

προεδρια

50
Q

ἀλλὰ μηχανῇ χρηστέον ἐπὶ τὰ ἔξω τοῦ δράματος, ἢ ὅσα πρὸ τοῦ γέγονεν ἃ οὐχ οἷόν τε ἄνθρωπον εἰδέναι, ἢ ὅσα ὕστερον, ἃ δεῖται προαγορεύσεως καὶ ἀγγελίας

A

Maar men moet de deus ex machina toepassen op datgene wat buiten het drama ligt, ofwel op alles wat eerder is gebeurd, wat een mens onmogelijk kan weten, ofwel op wat later gebeurt, en wat voorspelling of een bodebericht vereist.

51
Q

Wat waren de belangrijkste gebeurtenissen en gevolgen van de Peloponnesische Oorlogen?

A

431-404 v. Chr.
- Pericles: belangrijke staatsman tijdens de eerste jaren van de Peloponnesische Oorlog, onder wiens leiding Athene een hoogtepunt bereikte
- Siciliaanse expeditie (415-413 v.C.): mislukte militaire campagne van Athene tegen Syracuse
- 404 v.C.: Athene wordt verslagen door Sparta; het bewind van de Dertig begint

52
Q

Hoe noemt het altaar voor de goden in het midden van de ορχεστρα?

A

θυμελη

53
Q

een verhalende techniek waarbij een boodschapper of bode informatie overbrengt die niet op het toneel wordt getoond, vaak om belangrijke gebeurtenissen of acties te rapporteren die buiten het zicht van het publiek hebben plaatsgevonden

A

bodeverhaal

54
Q

Op welke stof baseerden de tragedieschrijvers zich?

A
  • meestal mythologisch (behalve ‘De Perzen’)
  • gebaseerd op verhalen zoals verteld door de αοιδοί (aoiodes), de oude zangers
55
Q

Wat was de vorm van tragedies?

A
  • combineert woord, muziek en dans
  • voldoet aan de wet van de drie eenheden: één plek, één tijd, één gebeurtenis
56
Q

Wat was de prijs voor een tragedieschrijver?

A
  • een krans van klimop als teken van eer
  • roem
  • gratis eten in Athene
57
Q

Welke belangrijke gebeurtenissen en oorlogen vonden plaats tijdens de Perzische Oorlogen?

A
  • Slag bij Marathon (490 v.C.): belangrijke Griekse overwinning tegen de Perzen
  • Slag bij Thermopylae en Salamis (480 v.C.): Thermopylae was heroïsche verdedigingsslag, terwijl de zeeslag bij Salamis een cruciale overwinning voor de Grieken was
  • Slag bij Plataiai (479 v.C.): eindigt de Perzische dreiging op het Griekse vasteland
  • Delisch-Attische Zeebond: Athene leidde een bondgenootschap van Griekse stadstaten na de Perzische oorlogen om zich te verdedigen tegen toekomstige bedreigingen
58
Q

Wie was de belangrijkste acteur in de tragedie, meestal de centrale figuur van het verhaal?

A

Πρωταγωνιστής (Protagonist)

59
Q

Hoe verliep de beoordeling van een tragedievoorstelling?

A

Van de 10 juryleden werden door loting vijf stemmen geselecteerd om te bepalen welke schrijver zou winnen

60
Q

καὶ τό τε τῶν ὑποκριτῶν πλῆθος ἐξ ἑνὸς εἰς δύο πρῶτος Αἰσχύλος ἤγαγε καὶ τὰ τοῦ χοροῦ ἠλάττωσε καὶ τὸν λόγον πρωταγωνιστεῖν παρεσκεύασεν: τρεῖς δὲ καὶ σκηνογραφίαν Σοφοκλῆς.

A

En Aischulos bracht als eerste het aantal acteurs van één op twee en hij verminderde ook het aandeel van het koor en maakte de (gesproken) dialoog tot hoofdrol: Sophokles (bracht het aantal acteurs op) drie en (introduceerde) ook de decorbeschildering.

61
Q

Dit was een kraan of hefmechanisme dat werd gebruikt om acteurs in de lucht te hijsen. Vaak werd dit gebruikt voor het laten verschijnen van goden, wat de oorsprong is van de uitdrukking θεός ἐκ μηχανῆς oftewel Deus ex machina, een plotmiddel waarbij een onverwachte en vaak bovennatuurlijke interventie een probleem oplost.

A

Μηχανή

62
Q

Hoe noemde men een sponsoring?

A

λειτουργια

63
Q

Wie heeft de dithyrambe als eerste verder ontwikkeld tot de tragedie?

A

Thespis: hij bracht de υποκριτης (eerste speler) erbij

64
Q

Een lange tuniek die de acteurs dragen.

A

Mantel (χιτών)

65
Q

Wat was de βουλη?

A

De βουλη was de raad van 500 burgers, samengesteld uit 50 vertegenwoordigers van elk van de 10 nieuwe regio’s (φυλαί, fylai), die Kleisthenes had ingesteld. Elk jaar werden er 50 burgers per fylai gekozen, die zitting namen in de raad. De Boulè had als taak het dagelijks bestuur van de stadstaat te coördineren en beslissingen voor te bereiden voor de volksvergadering (ἐκκλησία).

66
Q

ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι᾽ ἀπαγγελίας, δι᾽ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.

A

De tragedie is dus een uitbeelding van een ernstige en volledig afgeronde handeling die een (bepaalde) omvang heeft, in een verfraaide verwoording elk van de soorten afzonderlijk (in de respectievelijke) onderdelen, (uitgevoerd) door handelende personen en niet (louter) door vertelling, die door (het opwekken van) medelijden en vrees de zuivering bewerkt van dergelijke gevoelens.

67
Q

Wat was de tragedie oorspronkelijk?

A

διθυραμβος (dithyrambe), feesten voor Dionysos tijdens de Μεγαλα Διονυσια

68
Q

Wat was Θεωρικόν?

A

een fonds van de staat waarmee armere burgers geld kregen om ook toegang te hebben tot de voorstellingen, zodat iedereen de kans had om de tragedies te zien