Toksykologia Flashcards

1
Q

Toksydrom - definicja

A

grupa objawów, które występują u osoby narażonej na określone ksenobiotyki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Toksydromy - jakie znasz?

A
  • cholinergiczny
  • antycholinergiczny (cholinolityczny)
  • sympatykomimetyczny (stimulant toxidrome)
  • opioidowo-narkotyczny (opioid/narcotic toxidrome)
  • uspokajająco-nasenny (sedative/hypnotic toxidrome)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Płukanie żołądka - kiedy ma sens?

A

do godziny od spożycia trucizny w stanie stałym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jakim badaniem można potwierdzić zatrucie powodujące zespół cholinergiczny?

A

aktywność acetylocholinesterazy krwinkowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Przyczyną dysfunkcji neuronów, w których przekaźnikiem jest ACh, wywołaną toksydromem cholinergicznym jest:

A

nadmierna stymulacja receptorów cholinergicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Przyczyną dysfunkcji neuronów, w których przekaźnikiem jest ACh, wywołaną toksydromem antycholinergicznym jest:

A

zaburzeniem przekaźnictwa za pomocą kompetycyjnego współzawodnictwa o miejsce na receptorze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Gdzie Ach jest neuromediatorem?

A
  • autonomiczne neurony PRZEDzwojowe
  • parasympatyczne neurony POZAzwojowe
  • sympatyczne neurony POZAzwojowe (niektóre)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Objawy zależne od stymulacji receptorów muskarynowych (SLUDGE/BBB)

A
  • Salivation
  • Lacrimation
  • Urination
  • Diarrhea
  • Gastro intestinal symptoms
  • Emesis
  • Bronchorrhea (śluz w oskrzelach)
  • Bronchospasm
  • Bradycardia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Objawy zależne od stymulacji receptorów muskarynowych (DUMBELS)

A
  • Diarrhea
  • *Diaphoresis** (poty)
  • Urination
  • Miosis (zwężenie źrenic)
  • Bronchorrhea
  • *Bronchospasm**
  • *Bradycardia**
  • Emesis
  • Lacrimation
  • Salivation
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Objawy zależne od stymulacji receptorów nikotynowych (MTWHF)

A
  • Mydriasis (rozszerzenie źrenic)
  • Tachycardia
  • Weak muscles
  • Hypertension (zwoje wsp.)
  • *Hyperglycaemia** (zwoje wsp.)
  • *Hypertonia** (zwoje wsp.)
  • Fasciculations (drżenia pęczkowe)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Substancje powodujące toksydrom cholinergiczny:

A
  • leki cholinergiczne
  • pestycydy (inhibitory AChE) - związki fosfoorganiczne i karbaminiany
  • gazy bojowe - soman, tabun, sarin, VX
  • analogi Ach - karbachol, betanechol
  • grzyby - strzępiaki i lejkówki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Toksydrom cholinergiczny - leczenie (ogólnie)

A
  • atropina
  • oksym (specyficzna odtrutka)
  • węgiel aktywowany 1 g/kgmc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Substancje powodujące toksydrom antycholinergiczny:

A
  • alkaloidy tropanowe - atropina (pokrzyk wilcza jagoda), skopolamina (bieluń dziędzierzawa), hioscyamina (lulek czarny)
  • neuroleptyki - promazyna, lewopromazyna, pernazyna, klozapina, olanzapina
  • TLPD - amitryptylina, imipramina, doksepina
  • leki przeciwparkinsonowe - biperiden, benzatropina
  • spazmolityki - butyloskopolamina, oksybutynina
  • parasympatykolityki okulistyczne - tropicamid
  • leki antyhistaminowe - hydroksyzyna, cetyryzyna, klemastyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Toksydrom antycholinergiczny - objawy obwodowe:

A
  • SKÓRA - sucha, zaczerwieniona, ucieplona
  • OCZY - mydriasis, zaburzenia akomodacji, nieostre widzenie
  • KRĄŻENIE - tachykardia, zaburzenia rytmu, wzrost BP
  • PP - atonia jelit (cisza nad brzuchem)
  • zatrzymanie moczu
  • MIĘŚNIE - wzmożone napięcie, aktywność, mioklonie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Toksydrom antycholinergiczny - objawy ośrodkowe:

A
  • pobudzenie
  • dezorientacja
  • zaburzenia świadomości
  • śpiączka
  • ostra psychoza
  • drgawki
  • zaburzenia mowy
  • objawy pozapiramidowe
  • zaburzenia pamięci
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Objawy pozapiramidowe:

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Toksydrom antycholinergiczny - ogólne leczenie:

A
  • benzodiazepiny
  • inhibitory AchE - salicylan fizostygminy (dobra penetracja OUN), lecznictwo zamknięte
  • płukanie żołądka - bo jest opóźnione opróżnianie żołądka, więc może się coś uda usunąć
  • węgiel aktywowany 1 g/kgmc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Toksydrom sympatykomimetyczny - objawy:

A
  • mydriasis
  • tachykardia
  • wzrost BP
  • hipertermia
  • wzmożona potliwość
  • pobudzenie, słowotok, objawy wytwórcze, agresja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Substancje powodujące toksydrom sympatykomimetyczny i mechanizm działania:

A
  • kokaina, TLPD (amitryptylina, doksepina) - upośledzenie wychwytu zwrotnego NA ze szczeliny synaptycznej
  • amfetamina - wzmożone uwalnianie NA do szczeliny synaptycznej
  • dopamina - wzmożona stymulacja rec. adrenergicznych + zwiększone uwalnianie NA do szczeliny synaptycznej
  • salbutamol - stymulacja adrenireceptorów
  • MAO-I - hamowanie rozkładu NA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Kokaina może spowodować stany zagrażające życiu:

A
  • przełom nadciśnieniowy
  • krwawienie śródczaszkowe
  • zawał serca
  • niedokrwienie trzewi (jelit, nerek)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Toksydrom sympatykomimetyczny - leczenie pobudzenia psychoruchowego:

A
  • benzodiazepiny z dłuższym T½ - diazepam, klorazepan - po 10 mg bolusy
22
Q

Toksydrom uspokajająco-nasenny - przykłady substancji:

A
  • barbiturany - fenobarbital, tiopental
  • benzodiazepiny - midazola, estazolam, alprazolam, lorazepam, klorazepan, diazepam
  • Z-tki - zolpidem, zopiklon
  • GBL (gamma-butyrylolakton)
23
Q

Toksydrom opioidowo-narkotyczny - objawy:

A
  • OUN - analgezja, euforia, sedacja, śpiączka
  • niewydolność oddechowa
  • krążenie - hipotensja, bradykardia
  • PP - atonia jelit, wymioty
  • miosis
  • świąd
24
Q

Substancje psychoaktywne - podział stary (WHO 1974):

A
  1. morfinowe
  2. kokainowe
  3. barbituranowo-alkoholowe
  4. cannabis
  5. KHAT
  6. amfetaminowy
  7. halucynogeny
  8. lotne rozpuszczalniki
25
Q

Substancje psychoaktywne - podział nowy:

A
  • DEPRESANTY OUN - alkohol, benzodiazepiny, barbiturany, GHB
  • STYMULANTY OUN - amfetamina, metaamfetamina, kokaina, katynon, metkatynon, amfetaminopodobne
  • OPIOIDY:
    opiaty - morfina, kodeina
    syntentyczne analogi opiatów - heroina, oksykodon, hydromorfan
    opioidopodobne - fentanyl petydyna
  • CANNABIS - marihunanen, haszysz, olej haszyszowy
  • HALUCYNOGENY - LSD, meskalina, harmina, psylocybina, salwinoryna A, psychomimetyki amfetaminopodobne
  • INHALANTY - wziewne środki odurzające
  • DYSOCJANTY - ketamina, fencyklidyna, dekstrometorfan, metoksetamina
26
Q

Kokaina - pochodzenie:

A

alkaloid tropanowy z liści krasnodrzewu pospolitego (erythroxylon coca) z Ameryki Pd.

27
Q

Kokaina - postacie i drogi podania:

A

w postaci chlorowodorku

  • biały proszek - inhalacja przez śluzówkę nosa
  • wolna zasada + eter = crack do palenia (efekt po 10 s.)
  • dożylnie - biodostępność 100%, efekt od razu
28
Q

Kokaina - kto wyekstrahował jako syntetyczny alkaloid i kiedy?

A

Albert Niemann w 1860 r.

29
Q

Speedball - co to?

A

połączenie morfiny z kokainą (pośrednie działanie na rec. opioidowe)

30
Q

Kokaina - obecne zastosowanie w medycynie:

A

laryngologia i okulistyka 1-20% roztwór do znieczulenia miejscowego + wazokonstrykcji + rozszerzenia źrenic

31
Q

Kokaina - maksymalna dawka:

A

30 mg jednorazowa, dobowa do 60 mg

32
Q

Kokaina - mechanizm działania:

A

blokowanie kanałów sodowych

agonista dopaminy

inhibitor zwrotnego wychwytu dopaminy (blokuje transporter tego neuroprzekaźnika)

33
Q

Pochodne amfetaminy:

A

metamfetamina

propyloheksadryna

fenmetrazyna

fenfluramina

metylfenidat

34
Q

Amfetaminy i stymulanty - zastosowanie w medycynie:

A
  • narkolepsja
  • kiedyś w otyłości
  • obecnie w ADHD - aktywacja obszarów odpowiedzialnych za uwagę i skupienie i tym samym “paradoksalnie” uspokajające działanie
35
Q

Amfetamina - usuwanie z moczem procentowe w ciągu dni. Co zwiększa szybkość eliminacji?

A
  • 30% w ciągu pierwszej doby
  • kolejne 3-4 dni ok. 90%

kwasowy mocz przyspiesza eliminację, trickiem jest np. podawanie wit. C

36
Q

Amfetamina - drogi podania:

A
  • doustna
  • donosowa (kreska)
  • dożylna
  • waporyzowana (kryształki chlorowodorku metamfetaminy)
37
Q

Amfetamina - negatywne skutki użytkowania:

A
  • wybuchy agresji
  • drażliwość
  • formikacje (omamy cenestetyczne, halucynoza pasożytnicza) → samookaleczenia
  • zaburzenia rytmu - AF, VF, zab. przewodnictwa P-K
  • zatorowośc płucna
  • niedotlenienie kardiomiocytów → zawał
38
Q

Amfetamina - objawy przedawkowania:

A

nadmierne pobudzenie psychoruchowe

szczękościsk, żucie

wzmożona potliwość

mydriasis

39
Q

Powikłania dożylnej podaży amfetaminy:

A

sinica

zakrzepy

zatory

40
Q

Psychoza amfetaminowa - co to?

A

zaburzenia psychiczne po ciągach wywołane wzmożonym uwalnianiem amin biogennych, adrenaliny, noradrenaliny, dopaminy, histaminy serotoniny oraz deprywacją snu

41
Q

Amfetamina - dawka śmiertelna:

A

nie ustalono

42
Q

Amfetamina przyczynia się do toksydromu:

A

adrenergicznego (sympatykomimetycznego)

  • mydriasis
  • potliwość
  • nudności
  • drżenia
  • tachypnoe
  • hipertensja
43
Q

Amfetamina - dlaczego przy przedawkowaniu i tachyarytmii nie podajemy B-blokerów?

A

Ponieważ blokada receptorów B-adrenergicznych może wzmagać stymulację receptorów alfa, co będzie skutkowało wzrostem ciśnienia i wazokonstrykcją

MOŻNA używać kardioselektywnych B-blokerów

44
Q

Amfetamina - leczenie wzmożonego napięcia mięśniowego i hipertermii:

A
  • chłodzenie fizykalne + płyny
  • leki przeciwgorączkowe
  • diazepam do 100 mg/24h, klonazepam do 1,5 mg/24h, lorazepam do 6 mg/24h
45
Q

Amfetamina - leczenie psychoz i pobudzenia:

A

chlorpromazyna, haloperidol, olanzapina

w warunkach przedszpitalnych benzodiazepiny i.v.

46
Q

Ecstasy - czym jest?

A

półsyntetyczną pochodną metamfetaminy

47
Q

Ecstasy - działanie:

A

euforyczne

empatogenne

psychodelicznie (podobna struktura do meskaliny)

48
Q

Ecstasy - niebezpiecznym efektem ubocznym jest:

A

nadmierne pragnienie → hiponatremia → obrzęk mózgu → wgłobienie

49
Q

Ecstasy u osób przyjmujących SSRI:

A

nie poprawią nastroju

nieprzyjemne objawy somatyczne - nudności, zawroty, osłabienie, dreszcze

50
Q

Ecstasy - somatyczne objawy przedawkowania:

A
  • mdłości, wymioty, brak apetytu
  • szczękościsk
  • bóle w klp
  • tachykardia
  • zaburzenia rytmu
  • nagłe wzrosty BP
  • wynaczynienia wewnątrzczaszkowe
  • zapaść sercowo-naczyniowa
  • bradypnoe
  • wzmożone odruchy
  • zlewne poty
  • hipertermia
  • toksyczne uszkodzenie wątroby
  • niewydolność nerek
51
Q

Ecstasy - neuropsychiatryczne objawy zatrucia:

A
  • lęk
  • gonitwa myśli
  • splątanie
  • stany padaczkowe
  • halucynacje wzrokowe
  • parestezje
  • oczopląs
  • irracjonalne ryzykowne zachowania
  • zaburzenia pamięci i świadomości
  • flashbacki
  • depersonalizacja
  • derealizacja
52
Q

Ecstasy → zespół serotoninowy, objawy i leczenie:

A
  • hiperpireksja
  • tachykardia
  • wzmożenie odruchów
  • drżenia kończyn
  • mimowolne skurcze gałek ocznych
  • drgawki toniczno kloniczne
  • pobudzenie, splątanie

→ chłodzenie ciała, blokery 5-HT2 i 5-HT1