Therapie Resistente Depressie Flashcards
SSRI’s zorgen voor meer Serotonine. Welke bijwerkingen geeft dit en door welke receptoren komt dit?
- 5HT1A: Anti-depressief effect, Misselijkheid/duizeligheid
- 5HT2A: Slapeloosheid, Sexuele dysfunctie, Serotoninesyndroom
- 5HT2C: Remming eetlust
- 5HT3: Misselijkheid/braken/diaree
Hoe werken SSRI’s? Welke zijn er?
Geef ook bijzonderheden indien van toepassing
SSRI’s remmen SERT. Meer monoamines en meer BDNF.
- Fluoxetine: t1/2 4-6 dagen, remmer CYP2D6
- Paroxetine: remmer CYP2D6, veel onttrekkinsverschijnselen
- Sertaline: zwakke remmer DAT
- (Es)Citalopram:R- en S- mengsel, QT verlenging
- Fluvoxamine: Remt CYP enzymen
Hoe werken SNRI’s? Welke zijn er en bijzonderheden?
remmen SERT en NET(Noradrenaline heropname)
- Venlafaxine: lage dosering SERT, hoge dosering ook NET
- Duloxetine: over gehele doseerbereik zowel significante remming SERT als NET
Welke bijwerkingen geven SNRI’s?
Ook receptoren als relevant is
- 5HT1A: Anti-depressief effect, Misselijkheid/duizeligheid
- 5HT2A: Slapeloosheid, Sexuele dysfunctie, Serotoninesyndroom
- 5HT2C: Remming eetlust
- 5HT3: Misselijkheid/braken/diaree
- Noradrenaline: Bloeddruk verandering, hartkloppingen
Welke bijwerkingen geven TCA’s? Benoem de receptoren die dit veroozaken
Bijwerkingen:
* M1-blokkade: Anticholinerge bijwerkingen (droge mond, obstipatie, urineretentie, verlaagde cognitie)
* a1 blokkade: Orthostatische hyportensie, Tachycardie
* H1 blokkade: Sedatie
* H1 in combinatie met 5HT2C blokkade: Gewichtstoename
* Zware blokkade voltage gated NA+-kanalen: Cardiale ritmestoornissen
* 5HT2A: seksuele disfunctie
Welke anti-depressieva kan je beter niet bij ouderen gebruiken?
TCA’s: Anticholinerg effect (remmen M1 receptor) > achteruitgang cognitie. Zorgt ook voor:
* tachycardie en bloeddrukveranderingen
* orthostatische hypertensie (snel vallen)
MAO remmers: door het remmen van de afbraak van serotonine, dopamine, en noradrenaline zorgen ze voor:
* Halicunaties en verwarring
* Orthostatische hypertensie (val risico)
* tyramine arm dieet > moeilijk bij ouderen
Hoe werken TCA’s? Welke zijn er (inclusief die bij angststoornissen) en wat zijn de bijzonderheden?
- Amitriptyline: Sterke SERT remmer
- Nortriptyline: Actieve vorm amitriptyline, NET remmer
- Clomipramine: sterke SERT remmer (bijna geen NET)
- Imipramine: gebalanseert
Hoe onstaat sedatie als bijwerking?
Blokkade van de histamine (H1) receptor
Hoe onstaat gewichtstoenamen als bijwerking? Waarom is dit onwenselijk?
Blokkade van de H1 en 5HT2C receptoren. Kan leiden tot comorbiditeiten zoals diabetes en hartvaatziekte
Welke SSRI’s worden eerst gebruikt bij depressie?
(es)citalopram, fluoxetine, sertaline.
* paroxetine: hoge onttrekkingsverschijnselen, meer bijwerkingen
* fluvoxamine: meer bijwerkingen
Wat is het behandelplan bij therapie resistente depressie?
Stap 1: SSRI ((es)citalopram, fluoxetine, sertaline)
Stap 2:
* a: Wisselen SSRI
* b: SNRI/Mirtazapine/Bupropion/Vortioxetine
(GEEN VERSCHIL IN EFFECTIVITEIT)
Stap 3:
Augmentatie met Li of atypische antipsychotica (bewijs olanzapine-fluoxetine, aripiprazol, quetiapine)
Stap 4:
* a: TCA (meer bijwerkingen)
* b: Augmentatie esketamine (lage kwaliteit evidence)
Stap 5:
Augmentatie Li of atypische antipsychotica
Stap 6:
MAO-remmer
Stap 7:
overige combinaties
Welke anti depressiva combinaties zijn famacologisch gezien logisch, en is er evidence?
het gaat hier niet over augmentaties
SSRI + mirtazapine: aanvullend en evidence
* maar weinig kans op serotonine syndroom
SSRI + bupropion: andere werkingsmechanisme (SERT, DAT en NET), evidence bij ouderen
* vermindert sexuele dysfunctie
SSRI + Nortriptyline: nortriptyline remt vooral NET, dus vullen elkaar aan. geen andere TCA’s!! > kans op serotonine syndroom
niet SSRI + vortioxetine: kans op serotonine syndroom, geen evidence
Is er evidence voor lithium augmentatie bij TRD? waarmee wordt dit gebruikt?
Evidence:
* Ja, effectief tegenover plasebo en alleen TCA
* 0.4-0.8 mmol/L
Wordt vooral gebruikt met TCA’s en SSRI’s
Welke evidence is er voor atypische anti-psychotica augmentatie?
Bewijs voor:
* Olanzapine-fluoxetine combinatie
* Quetiapine of aripiprazol
Welke anti-depresiva blokkeren de volgende belangrijke receptoren:
* M1 (anticholinerg)
* H1 (sedatie, gewichtstoenamen)
* 5HT2C
* alfa1
- M1: TCA’s
- H1: TCA’s, Mirtazapine
- 5HT2C: TCA’s, Mirtazapine
- alfa1: TCA’s
Wat is het serotonerg syndroom? Wat kan je doen als dit optreed?
Serotonerg syndroom treed op wanneer de 5HT2A receptor ge-overstimuleerd is.
* veroorzaakt wanneer 2 medicaties op verschillende manieren serotonine verhogen
* Symptomen: tachycardie (versnelde hartritme), agitatie, verwarring, tremors
Oplossing:
* Mirtezapine: remt 5HT2A
* Atypisch anti-psychotica: remt 5HT2A
