Thema 3. Sociale gezondheid. Deel 3 Flashcards
Sociale remedie
Groepen kunnen individuen een positief gevoel van sociale identiteit bieden door:
- Van betekenis te zijn
- Steun en keuzevrijheid te bieden
Sociale vloek
Wanneer groepen bedreigend en schadelijk zijn voor de gezondheid en welzijn. De sociale identiteit is dan een sociale vloek.
Het gezegde ‘it takes a village to raise a child’ treft twee punten
- Een positieve invloed van de groep is nodig om te groeien, een negatieve invloed doet groei stagneren.
- Verantwoordelijkheid voor ontwikkeling van het individu ligt bij het collectief.
De sociale identiteitsbenadering stroomt voort uit:
- De sociale identiteitstheorie (social identity theory).
- Zelfcategorisatietheorie (selfcategorisation theory).
Deze theorieën bieden:
- Een reeks principes en mechanismen die ons kunnen helpen beter te begrijpen hoe, waarom en wanneer sociale verbondenheid gevolgen heeft voor gezondheid en welzijn.
- Op deze manier bieden ze een analytisch kader dat ons helpt verder te kijken dan alleen het leggen van een relatie tussen sociale verbondenheid en gezondheid. Het verklaard ook deze relatie.
De sociale identiteitstheorie (social identity theory).
Deze theorie gaat in op de omstandigheden waaronder de sociale identiteit belangrijker is dan de identiteit van een individu.
Zelfcategorisatietheorie (selfcategorisation theory)
Breidt de sociale identiteitstheorie uit door het proces te onderzoeken dat ertoe leidt dat mensen zichzelf definiëren in termen van een bepaalde sociale identiteit.
Sociale verbondenheid
Het aantal en de kwaliteit van de relaties van een individu met anderen
Sociale netwerken
Leggen de manier vast waarop de sociale verbindingen zijn gestructureerd
Sociale integratie
Deelname aan een breed scala van sociale relaties
Sociale isolatie
Beperkte deelname aan, of het ontbreken van, zinvolle sociale relaties.
Sociale steun
Sociale interacties die individuen daadwerkelijk hulp bieden.
Uitgangspunten sociale identiteitsbenadering
- Houdt zich bezig met de manier waarop sociale identiteit sterk betrokken is bij intergroepsrelaties.
- Beschrijft de toestand waarin mensen over zichzelf en anderen als een groep denken.
- Gaat uit van de veronderstelling dat het ontwikkelen van begrip van iemand gedachten, overtuigingen en acties, inzicht vereist in hoe zij zichzelf categoriseren in relatie tot anderen.
Er is uitbreiding van onderzoek naar de sociale identiteitsbenadering nodig om:
belangrijke nieuwe verbanden te leggen tussen sociale en psychologische disciplines.
Sociale vergelijkingsprincipe
Komt vanuit de sociale identiteitstheorie.
Groepen bepalen hun waarde en status door na te denken over hoe hun groep zich verhoudt tot vergelijkbare andere groepen.
Een hoger waargenomen sociale status wordt geassocieerd met een positiever zelfbeeld, meer tevredenheid in het leven en algemeen welzijn.
Hoe je bedreigde sociale identiteit kan herstellen wordt bepaald door de volgende structurele kenmerken
- De waargenomen permeability (doorlaatbaarheid) van groepsgrenzen.
- De waargenomen stability (stabiliteit) van de positie van een groep in relatie tot anderen.
- De waargenomen legitimacy (legitimatie) van de positie van een groep in relatie tot anderen.
De mogelijk negatieve effecten van afstand nemen van een groep
De sociale steun ontbreekt waardoor er nog geen positief effect is op je mentale welzijn.
Negatieve gevolgen op gezondheid bij verbondenheid met een groep
Het heeft een negatief effect als:
- De sociale identiteit wordt ontleend aan een groep die wordt gestigmatiseerd of een lage status heeft.
- De groep waaraan je je sociale identiteit ontleent ongezonde normen heeft.
- De groep geen sociale ondersteuning biedt als je dat nodig hebt.
- De groep er niet in slaagt om bepaalde eigenschappen of kwaliteiten van eigen groepsleden positief te beoordelen ten opzichte van andere groepen.
- Een individu die een groep verlaat en in een andere (hogere) groep niet volledig geaccepteerd wordt.
Bescherming voor mensen uit een lagere SES
De sociale identiteitsbenadering suggereert dat leden van groepen met een lagere SES zichzelf kunnen beschermen tegen de negatieve gevolgen door:
- De manier waarop ze hun groep met anderen vergelijken (b.v. niet kijken naar rijkdom maar naar zorgzaamheid)
- De groepen waarmee ze zichzelf vergelijken veranderen.
- De manier waarop de eigen groepsidentiteit gedefinieerd wordt veranderen.
Bij immigrantengroepen kan etnische identificatie een positieve buffer zijn voor het welzijn van de groep. Hierin is van belang:
- De status van een familielid van een etnische groep aan de gastmaatschappij
- Historische en taalfactoren die de perceptie van doorlaatbaarheid van groepsgrenzen bepalen
- Veiligheid van groepsgrenzen.
Zelfcategorisatietheorie focust op
- Sociaal cognitieve determinanten van zelfdefinitie (het beeld wat men van zichzelf heeft)
- Sociaal cognitieve determinanten van zelfcategorisatie (het proces waarbij men zichzelf en anderen in groepen categoriseert)
Depersonalisatie
Een term uit de zelfcategorisatietheorie. Het betekent dat het individu op een gegeven moment meer gefocust is op de manier waarop ze lijken op andere groepsleden ipv dat er gekeken wordt naar de verschillen.
Depersonalisatie leidt tot
- Verhoogd de ontvankelijkheid van een individu voor de normen, overtuigingen en waarden die leden van de groep delen.
- Deze ontvankelijkheid leidt tot een grotere motivatie om zich te conformeren aan en te handelen volgens deze groepsnormen.
Prototypische groepsleden
Zij meer succesvol in het vormgeven van de houding van anderen en het definiëren van groepsnormen
Perifeer groepslid
Beïnvloedt de groep voorwaardelijk, dit hangt af van de strategische en contextuele overwegingen