Thema 1/H1: Overzicht psychologie en gezondheid Flashcards
Illness/Wellness continuum
Representeert meerdere staten van gezondheid of ziekte.
4 doelstellingen gezondheidspsychologie
- Handhaving gezondheid
- Preventie, behandeling en coping van ziekte
- Identificatie van oorzaken
- Analyseren en verbeteren van gezondheidszorg en -beleid
3 wetenschappelijke tijdschriften gezondheidspsychologie
APA: ‘health psychology’
Europees: Psychology & Health
NL: Psychologie & Gezondheid en TSG (Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen)
Belangrijkste veranderingen in gezondheid in de 20e eeuw (westerse wereld)
Betere voeding en hygiëne en betere preventieve en medische voorzieningen. (Minder infecties, stijging levensverwachting)
Kijk op ziekte/gezondheid: Griekse filosofen
Lichaam & Geest 2 losse componenten. 4 humors (fluids), als deze in balans zijn dan is een persoon gezond.
Galen: ziekte te lokaliseren
Kijk op ziekte/gezondheid: Middeleeuwen
De kerk: ziekte was een straf van God
Kijk op ziekte/gezondheid: Renaissance (14e/15e eeuw)
Minder gericht op God, meer op de mens. Bewustwording individuele percepties
Kijk op ziekte/gezondheid: 3 bevindingen Descartes (17e eeuw)
- Lichaam als machine (actie/sensatie)
- Lichaam en geest communiceren door de pineal gland (epifyse)
- Dieren hebben geen ziel, en de ziel van mensen verlaat het lichaam na sterfte.
Kijk op ziekte/gezondheid: 18e/19e eeuw
Kennis in wetenschap en medicijnen groeide snel. Mid 19e eeuw: meer vertrouwen in ziekenhuizen en doktoren.
Biomedisch model
De oorzaak van ziekte is puur fysiologisch en staat los van sociale en psychologische processen (eind 19e en 20e eeuw, en nog steeds dominante visie op geneeskunde)
William Osler
19e eeuw: stelde dat de geest de gezondheid kan beïnvloeden
Psychosomatische geneeskunde
Gevormd in 1930’s: lichaam en geest zijn beiden betrokken bij ziekte
2 nieuwe velden 1970’s
Gezondheidspsychologie en gedragsgeneeskunde (behaviorisme: operante en klassieke conditionering)
Biopsychosociaal model
Rol voor biologische, psychologische en sociale factoren in de vatbaarheid, ontstaan en omgaan met ziekte. Grondlegger: Engel (1977)
Een systeem
Een dynamisch geheel met componenten die voortdurend met elkaar verbonden zijn