Tekst Gehlen Flashcards
Op verschillende plaatsen becommentarieert Gehlen Nietzsches karakterisering van de mens als het nichtfestgestellte Tier. Wat zegt Gehlen over deze karakterisering?
Het festgestellte Tier is dubbelzinnig. De mens is op twee manieren nog niet vastgestelt. Het eerste is dat het begrip van de mens nog niet is vastgesteld. De mens zelf wat hij is, is nog niet vastgesteld. Doordat dit nog niet af is, moet de mens zich steeds verhouden tot externe termen die de mens beschrijven.
Welke formules om de mens te duiden zijn er volgens Gehlen? Wat zegt hij over die formules?
De twee belangrijkste formules zijn:
- De mens als God: dit is niet wetenschappelijk. Dit is geen wetenschappelijke these, dus problematisch bij wijsgerige antropologie die zich beroept op de wetenschap.
- De mens als dier: het is wetenschappelijk dubbelzinnig, het is wel een wetenschappelijk these maar kan dit recht doen aan hoe de mens van wezen is? Wellicht gaat dit op voor een aantal gemeenschappelijke kenmerken, maar de mens als dier beschouwen dat kan niet.
Beide formules zijn afgeleid, de mens wordt steeds in termen van iets anders, iets externs, beschreven. Ook de mens zelf vraagt zich voortdurend af wie de mens is. Het is niet alleen een theoretische vraag, maar ook een praktische vraag.
Gehlen: In plaats van mensen te begrijpen in externe termen, moeten we een antropologie ontwikkelen. Deze antropologie moet recht doen aan de eigenschappen van de mens.
Wat is Gehlens mening over de evolutieleer?
Gehlen zijn houding ten opzichte van de evolutieleer is ambivalent. Enerzijds is hij kritisch op de naïve lezing van de evolutieleer, die eropuit is om de mens af te leiden van het dier. Dit is niet mogelijk. Anderzijds wil hij de evolutieleer serieus nemen. Dit doet hij door zijn antropo-biologische vraagstelling, de vraag naar hoe een gebrekkig wezen als de mens in staat is te overleven.
Gehlen komt herhaaldelijk terug op het dualisme probleem (alinea 13,17 en 22). Wat verstaat Gehlen precies onder het dualisme probleem? Hoe denkt hij dit probleem op te lossen?
Je kunt niet stellen dat de mens een eenheid van lichaam en geest, want dan neem je het dualisme in feite al aan. Je probeert je tegen het dualisme te verzetten, waardoor je geen eigen positie hebt. We moeten een gezichtspunt ontwikkelen, waaruit de mens als een eenheid wordt gezien zonder dat het afhankelijk is van het dualisme. Door te zeggen dat het simpelweg bij elkaar hoort, lost niets op.
Wat verstaat Gehlen onder het begrip ‘biologisch’?
Gehlen: de biologische vraag: waarom heeft de mens een ziel, als we ook een set instincten hadden kunnen hebben? Hoe kan het dat de mens zonder instincten toch heeft kunnen overleven. Doordat wij niet zijn toegespitst tot de omgeving, moeten we manieren ontwikkelen om daarmee om te gaan.
Aan de individuele eigenschappen hebben we niets, daarmee krijgen we geen volledig beeld van de mens. Door de hogere vermogens van de mens, kan de mens overleven. Dus de hogere functies zijn noodzakelijk, dit wordt zichtbaar in het concept van handelen.
Waarom is het menselijk leven een opgaven?
De mens is niet vastgesteld aan zijn instincten, waardoor de mens zelf zijn eigen leven kan leiden. De mens doet wat hij doet, doordat hij doet. Voor dieren is het leven geen opgaven omdat het leven geautomatiseerd is. Voor de mens is het leven een opgaven, omdat de mens zijn eigen leven moet vormgeven.
