Taping & soft-tissue technieken Flashcards
1
Q
taping algemeen
A
- doel van taping
- primaire preventie
- bijkomende steun = secundaire preventie
- stabiliteit
- compressie geven aan gekwetst lichaamsdeel
- pijnvrije beweging toelaten
- vroegtijdig functie herstel - eigenschappen van taping
- minder omslachtig
- aangepasbaar voor individuele anatomie & pathologie
- aanvaardbaar voor meeste sporten
- enkel tijdens het dragen: geen enkele invloed als niet dragen - eigenschappen van bracing = orthese
- geen ervaring voor aanleg
- geen/weinig allergische reacties
- aanpasbaar enkel binnen bepaalde maten
- relatief lage kost bij veel gebruik
- verboden bij bv gevechtssport
2
Q
voor- & nadelen van taping
A
- voordelen voor herstel
- oedeemcontrole door compressie
- circulatie verbetering
- atrofie beperking door vroeger herstarten van training
- actieve stabiliteit - andere voordelen
- proprioceptieve facilitatie
- preventie van verergering & compensaties
- psychologisch
- niet-rigide
- makkelijk te verwijderen - nadelen
- weinig beprking
- snel effecten verlies >12%
- verzwakking op termijn
3
Q
soorten tape
A
- elastische tape = wrapping
- sporttape = niet-elastische = NeT
- functionele tape = mulligan
- kinesiotape = hele andere manier van gebruik
- underwrap
- irritatie van tape voorkomen & gevoelige zones afdekken
- ook hygiëne
- niet teveel gebruiken
–> enkel volledig rond bij niet gewrichten
- vss lijmsoorten: zinkoxide-polyacrylaat
- vss kleefkrachten, treksterkte, scheurbaarheid, afrolspanning, houdbaarheid, verwerking
4
Q
elastische tape
A
= wrapping
= eT
- doel
- compressie bij zwelling
–> maar door elastisch ook nog voldoende extra zwelling toelaten
- steun
- bewegingsbeperking (minder) - maten & synoniemen
- maten = 2.5, 5, 7.5 & 15cm
–> gebruik afh van gebied vb: vingers = 2,5 & enkel = 5
- synoniemen = elastoplast, tensoplast & arcylastic - voordelen
- makkelijk aan te leggen & minder plooien
- goede compressie - nadelen
- minder steun
- dikker = altijd schaar nodig bij scheuren
- spanning moet getuned zijn
5
Q
sporttape
A
= athletic tape
- eigenschappen
- niet-elastisch
- gebruik maken van ankerpunten door slechte plakking
- breedtes = 2.5 & 3.5 = meest gebruikt
=> afh van techniek & anatomische vormen - voordelen
- beweging beperken
- goed aan te leggen
- gemakkelijk afscheuren
- heel goed indien meerdere tapes over elkaar geplakt zijn - nadelen
- rigide = niet gebruiken bij zwelling
- snel verlies van effectiviteit
6
Q
functionele tape
A
= niet-elastisch/semi-rigied
- gebruik
- altijd samen met hypafix = hypoallergische onderlaag
- geen ankers nodig, want plakt goed => veel lijm dus veel allergenen - doelen
- verbetering van krachtproductie
- verbetering belastingscapaciteit gewricht
- facilitatie-inhibitie-joint position- bv. naviculaire lift, patellaire repositie…
7
Q
Kinesiotape volgens uitvinder
A
- spierfunctie
- facilitatie vd contractie via stimulatie spierspoeltjes
- verbetring ROM door inhibitie hypertone spieren
- pijndemping door activatie zwakkere spieren
- proprioceptieve FB - huidfunctie
- stimulatie mechano- en thermoreceptoren die respons CZS beïnvloeden - pijn/functie
- stimulatie mechanoreceptoren
- inflammatievermindering door daling stimulatie nociceptoren
- unloading/inhibitie pijnlijke structuren
8
Q
kinesiotaping
A
- gebruik
- aanleg maakt niet uit
- dun & elastisch = niet veel steun
- vooral proprioceptie verbeteren - kleuren & maten
- kleuren & richting maken neit uit
9
Q
aandachtpunten bij taping
A
- anatomische vorm respecteren
- voor elk gewricht aanbevolen breedtes
- als grotere of kleinere gewrichten = aanpassen van afwerking - plooien vermijden
- sneller functie verliezen
- zweet & vocht opstapelen = irritatie aan huid - niet afsnoeren bij circulaire ankers
- uitvoeren
- zelfde uitgangshouding
- zelfde procedure doorlopen
10
Q
procedure van taping
A
- selectie van materiala
- underwrap noodzakelijk?
- breedte
- type - voorbereiding
- huid = scheren & drogen indien nodig
- kleefspray
- underwrap of padding - uitgangshouding
- ankers
- open anker = niet-circulair
- gesloten anker = circulair - fixatie stroken
- diagonalen
- brug
- herhalen van anker & fixatie - afwerken = ET
- controle
- druk
- ROM - verdwijderen
- gebruik van schaar
- verwijderen van lijm met oplosmateriaal
11
Q
bijkomend materiaal van taping
A
- tape schaar
- stompe punt
- gebruik bij aanleg & afhalen - foam
- dunne foam rond pezen of uitstekende botpunten
- ook over wondjes
- voorkomen van schuren tape
- achillespees, basis MT5, extensor pezen van voet, oksel-, knie- & elleboogholte
12
Q
materiaal voor cryotherapie
A
- packs
- sprays
- ijs/water
13
Q
EVM voor taping
A
- functie
- vermindering van pijn
- verbetering van functionele taken
- weinig evidentie voor verbetering spierrkracht
- mentale ondersteuning & proprioceptie - blessures
- minder ernstige blessures
- bracing is beter hiervoor
- verbetering van disability scores
- vermindering van recidiverende letsels - gebruik in training
- significant minder pijn tijdens squat
- taping/bracing + propriotraining = daling van kwetsuren & ROM
- daling van ROM in 1 gewricht kan tot blessures ander lijden
- vb: enkel -> knie basket
14
Q
studie ROM-beperking post-sportactiviteit
A
= onderzoek bij squash
- aanleggen
- tape
- lace-up brace
- semi-rigide brace - 10min warm-up = daling van ROM-beperking tape > semi-rigide
- 10min effectief spelen
- tape & lace-up brace = geen significante ROM beperking meer
- semi-rigide brace beperken nog steeds na 90min
- semi-rigide = 72% als tape & 59% beter dan lace-up braces
- rigide brace geen PF-DF beperking, wel significante EVDF-INPF beperking
15
Q
proprioceptie & houdingsgevoel bij taping
A
algemeen
- grootste effect van taping
- ook invloed bij bracing
- geen invloed op isokinetische kracht
- geen invloed op statische & dynamische evenwichtsvermogen
studie
1. test = JPS joint position sense
- positie-respositie
- meting van afwijking van hoek
- 1 been als controle, ander been als test
2. 4 situaties
- niet-vermoeid v. vermoeid
- bracing v. geen brace
3. resultaat
- bij mensen met slechte JPS = verbetering met brace zowel vermoeid als onvermoeid => verbeterd bewegings- en houdingsgevoel
- geen residueel effect bij wegname
16
Q
letselpreventie bij taping
A
- gevolgen
- reductie van aantal blessures & ernst van blessures
- taping, bracing & proprioceptie
- semi-rigide braces zijn superieur
–> hulpmiddel maar geen therapie!
- nagenoeg geen negatieve impact op sportprestatie vb: agility & snelheid - blessure preventie
- gebruik van taping & bracing bij bepaalde gewrichten
- vaak bij enkel
- toch bij traumatische gebeurtenis: kracht moet ergens naartoe = daling in enkel distories maar stijging van knieklacten
17
Q
interpretatie van onderzoek kaders
A
- groen
- donker = recommended = positieve resultaten die waarschijnlijk niet meer ontkracht worden
- licht = favorable = positieve resultaten die nog moeten aangetoond worden - rood
- donker = discouraged
- licht = unfavorable - blauw
- donker = promising = positieve resultaten uit onderzoeken met slecht study desing
- licht = unclear = negatieve resultaten uit odnerzoeken met slecht study desing - andere
- geel = equivocal = geen evidentie voor goed of slecht
- bijna nooit donkere kleuren = 1 van alle tools die alleen een super groot effect gaan hebben
18
Q
onderdelen soft-tissue technieken
A
- massage
- sportmassage
- foamrolling
- litteken/brandwondbehandeling
- diepe soft-tissue technieken
- reflaxatie van hypertone spieren
- stretch van verkorte faciale structuren - myofasciale therapie = flexibiliteit & mobiliteit van BW-structuren in lichaam bevorderen
- triggerpoint technieken
situering in kine:
- eerst KO (anamnese, observatie/inspectie, palpatie, functieonderzoek…)
- behandelplan met ST technieken
manier v ST technieken is afh v reactie patiënt => registreren!
- meestal aangevuld met actief oefenprogramma
19
Q
effecten van massage
A
- theoriën: volgorde belangrijk
- pijnpoort theorie
- AZS
- stofwisseling in lichaam
- mechanische effecten
- diepe slaap
- persoonlijke aandacht - evidentie
- spierstelsel
- huid
- respiratoir stelsel
- ingewanden
- pijn
- mentale gezondheid
- algemene circulatie
- zwangerschap
- kanker patiënten
20
Q
theorieën: pijndemping door massage
A
= alle effecten zijn theorieën en worden niet grondig bewezen door studies
- pijnpoort theorie van Melzack & Wall
- druk & koude door zelfde weg als pijn in ZS
- druk van massage sluit poort voor pijn - stofwisseling in lichaam
- 2 studies tonen hogere niveaus van serotonine aan
-> tranmissie van pijnlijke stimuli naar hersenen inhiberen
- anders studie toont verhoogde productie van endorfines aan
-> pijn vermindering & gevoel van welzijn - diepe slaap
- te weinig diepe slaap = veranderingen lichaamstoffen
- zorgt voor pijnverhoging
- slaaptekort: substance P verhoging & somatostatine vermindering
- studie toont verbeterde slaap bij mensen met fibromyalgie
+ persoonlijke aandacht
21
Q
theorieën: invloed van massage op AZS
A
- normale sympatische respons
- voorbereiding op beweging/verdediging
- verhoogde cardiovasculaire activiteit
- verhoogde concentratie stress hormonen
- gevoel van spanning - massage
- stimulatie van vagale = parasympatische respons
- reductie van 3 punten sympatische respons
- reductie van fysiologische arousal
- reductie in angst, depressie & pijn
- geen gevoel van dreiging - andere mechanische effecten
- herstel versnellen
- afvraak van subcutane adheasis
- tegengaan fibrose
- druk verhoogt circulatie bloed & lymfe => pijnreductie
- circulatie: inconsistente literatuur
22
Q
effect massage op spierstelsel & huid
A
- doorbloeding van spieren
- recente studie met verfijnde doppler-technologie
- geen toename van spier doorbloeding
–> ongeacht tijdstip, techniek & spier
- enkel opp. hyperaemie van huid
- lichte contracties wel = metabole vraag - afname van tonus door afname excitabiliteit van alfa-motoneuronen
- effect van massage op huid
- hyperaemie van huid = tijdelijk & niet bij lichte effleurages
- dequamatie = afschilfering van bovenste huidlagen
- verschuifbaarheid neemt toe = belangerijk in kader van litteken
- absorptie neemt toe = inmasseren van zalven & oliën
- pijndemping: melzack & wall
23
Q
effect van massage op fysiologie
A
- respiratoire stelsel
- tapotage, vibtraties & schuddingen
=> mucus mobiliseren
- studie toont matige evidentie voor pediatrische patienten met cystische fibrosis
- andere technieken worden in vraag gesteld - ingewanden
- vooral bij dwarleasie patienten met incontinentie
- effect op spijsverteringsstelsel, constipatie…
- tapping op urinaire stelsel
- waardevolle aanvulling maar geen therapie - systeem circulatie
- veneuze afvoer & lymfestroom verbeteren
- automatisch ook verbetering van arteriële aanvoer
- manuele lymfedrainage meest frequente vorm
24
Q
effect van massage op pijn
A
- mechanismen
- pijnpoort theorie
- vrijlaten van endogene opiaten - voorkeur voor oefentherapie = vooral bij chronische klachten
- groter & langduriger effect
- meer voorantwoordelijkheid & hogere self-efficacy
- massage is hier een goede aanvulling - lijst van effectieve massage
- acute, subacute & chronische non-specifieke lage rugpijn
- klachten van nek, arm & schouder
- juveniele rheumatoïde artitis
- knie-osteoartitis
- myofaciale pijn
- temporomandibulaire dysfuncties
- fibromyalgie = onder pijngrens blijven
25
Q
effect van massage op mentale gezondheid
A
- doelgroep
- kankerpatiënten
- kinderen met chronische aandoeningen
- dementerende bejaarden
- patiënten op intensieve zorgen & gehospitaliseerde patiënten - effecten
- minder onrustig, angstig & meer relaxatie zelf na 1 keer
- betere gemoedtoestand bij chronische/terminale pathologie
–> meerdere sessies nodig
- verbeterd slaappatroon - andere (minder aangetoonde) effecten
- afname van cortisol = verwaarloosbaar
- reductie van hartslag & bloeddruk
- regio’s in hersenen voor stress & emotie regulatie actief op MRI studies
26
Q
effect van massage op baby’s & zwangere
A
- zwagerschap
- pre-partum = symptoom management
- tijdens bevalling = bevallingspijn
- na bevalling = post-natale depressie
- soms afgeraden = altijd eerst gyneacoloog raadplegen - doelgroep bij kinderen
- enkel deviate groei
- prematuren & laag geboorte gewicht - effecten bij kinderen
- reductie van stress
- minder lange hospitalisatie
- betere groei & ontwikkeling
- betere moeder-kind relatie
27
Q
effect van massage op kanker patiënten
A
- effecten
- fysieke symptoom vermindering vb: pijn & nausea
- reductie van kankerpijn: significant
- relaxatie
- boost van psyche
- angst reductie op korte termijn - aandachtspunten
- speculatie van metastasering door massage
- problemen met bloed door laag aantal bloedplaatjes = hogere kans op blauwe plekken & bloedingen
- gevoelig aan huid door bestrelingstherapie
- geen massage op tumorsite
- overleg met arts!
28
Q
sportmassage algemeen
A
- doelen
- 1e cat: blessure preventie + verbeteren fysieke toestand
- 2e cat: recuperatie van belaste zone = sneller & efficiënter ontspannen
- 3e cat: betere performance voor volgende sportactiviteit
- gebruik op elk niveau van sport - evidientie
- klinische evidentie > wetenschappelijke
- grote variabilieit van intensiteit, technieken & tussenmiddelen
- weinig volwaardig RCT-onderzoek - verschil met klassieke massage
- geen patient maar gezond individu = hogere belasting mogelijk
- hogere frequentie
- hogere intensiteit
- hoger stressniveau van behandelde persoon
29
Q
contra-indicaties van sport-massage
A
- ziektes
- koorts & infectie ziektes = stofwisseling is al verhoogd
- algemeen onwel & duizelig
- besmettelijke huidaandoeningen = eczeem, haarwortel ontsteking & steenpuisten - teveel pijn, vermoeidheid & uitputting
- pathologieën
- interne patho’s
- neurologische, traumatische & psychische aandoeningen - rodevlaggen
- onverklaarbare transpiratie snachts
- onverklaarbaar gewichtsverlies
- onverklaarbare vermoeidheid - aversie tegen massage
30
Q
activiteits massage
A
algemeen
- altijd additief aan opwarming of cooling-down
- alle effleurages & kneden
pre-activiteit
1. stimulerend
- gebruik bij net voor activiteit ≈ 30min
- hoge intensiteit & snelheid
- korte duur ≈ 3min per spier
2. sederend
- gebruik dag van activiteit
- minder intensiteit & tragere snelheid, wel sneller dan post-activiteits
- langere duur
inter-activiteit
- afh van duur tot inspanning
- meer parameters van post of pre
- indien snel erna activiteit => pre-activiteitsmassage
-andersom…
post-activiteit
- DDF diepe dwarse fricties & trigger points
- zeer rustig tempo
- lage intensiteit
31
Q
passiviteitsmassage
A
- gebruik
- tijdelijke stop van sport of activiteit
- alle handgrepen op algehele lichaams massage
- parameters afh van onderzoek - parameters
- hypertonie = ontspannend
- hypotonie = activerend
- klassieke massage vormen
32
Q
effect van sportmasage op fysieke conditie & blessure preventie
A
- effecten
- biomechanische effecten voor actieve & passieve stijfheid door vermijden van adhesies
- ROM verbetering
- hyperaemie = enkel huid door dilatatie capillairen na mechanische stimulatie - flexibiliteit
- weinig wetenschappelijke ondersteuning
- meta-analyse = 7% acute flexibiliteit steiging
33
Q
effect van sportmassage op performance van opvolgende activiteit
A
- effecten
- verhogen van tonus & neurologische readiness van spier (= exciteerbaargeid alfaM.)
- verhogen van temperatuur & doorbloeding van spier(zone) - Hoffman-reflex
- parameter voor neuromusculaire prikkelbaarheid te meten
- 3-6min klassieke massage = doel relaxatie
–> daling van waarde specifiek in behandelde spier
- parameters aanpassen voor sportmassage (hogere freq & I + hogere stress P)
–> waarde zou stijgen - doorbloeding
- Doppler technieken: onderliggend weefseldoorbloeding in kaart brengen
- meer doorbloeding bij groter a. & v.
- geen veranderingen op microcirulatie
34
Q
effect van sportmassage op recuperatie
A
- effecten
- pijn: preventie & vermindering van DOMS
- verhoogde doorbloeding: ontstekingsremmende signalen & aanmaak van mitochondrion
- daling van spiertonus = daling van Hoffman & stijging van PS
- psychologisch: minder angst & meer vertrouwen in volgende activiteit
- stijging van oxytocine & daling cortisol - DOMS
- meting door creatine kinase & inflammatoire markers = cytokines
- 45min massage -> daling van cytokines: interleuking 4 & 10
- beide stoffen vrij bij schade aan spiercellen
- daling van CK bij studie van excentrische bicep curls = overmatig trainen - rek & druk op spier
- ontstekkingsremmende signalen & aanmaak nieuwe mitocondrion
- snellere recuperatie
35
Q
psychologische verklaring van snellere recuperatie
A
- redenen voor naar psychologie kijken
- grote heterogeniteit ikv pijn na sport
- weinig fysiologische verklaringen voor snellere recuperatie
- in studies vaak vebruik van subjectieve parameters = bevraging door BORG & RPE
- resultaten beïnvloedbaar door placebo-effect
- verschil in rusttijd tussen inspanningen: korte rustperiode => toename sportprestatie - effecten = vooral bij korte rustperiodes
- toename van endorfine = gelukhormoon & gekalmeerd
- verlaagde arousal
- stijging van oxytocine = gevoel van veiligheid & sneller tot rust
- daling cortisol = chonrische stress
36
Q
soft tissue praktisch
A
- omgeving
- verwarde ruimte
- tussenstof eerst opwarmen in handen & dan uitsmeren
- hoog/laag tafel
- voldoende ruimte rond tafel
- goede handhygiëne = bare below elbows
- ook sierraden bij patiënt verwijderen - beste eigenschappen van glijmiddel
- hypo-allergeen
- geschikt voor elk huidtype
- goede resorptie eigenschappen = optimaal contact & grip op spieren
- geschikt voor behaarde lichaamsdelen
- maakt geen vlekken op kledij
- wateroplosbaar
- zonder parabenen
- zelfde eigenschappen voor vasodilaterende massages = olie die opwarmt
37
Q
tussenstoffen sportmassage
A
- hydrogel
- snelle indringbaarheid = hoog verbruik
- goeie hydratatie van huid - oliën
- perfecte wrijving
- snel lichaamstemperatuur aannemen = aangenamer
- goeie indringbaarheid
- verwijderen door zeep = combinatie kan huid aantasten/irriteren - emulsies
- liquid crystal
- tussen vloeibare & kristalvormige fase
- alle positieve eigenschappen van emulsies
- nadeel = bewaarstoffen zoals parabenen
–> irritatie & allergie - poeders
- goedkoop maar veel nadelen
- vestoppen van poriën & uitdrogen van huid
- snel weggeveegd & kan ruimte moeilijk maken om te ademen
- klonteren met huidschilfers
38
Q
emulsies
A
= 2 niet mengbare vloeistoffen mengen door emulgator
- olie in water = O/W-emulsie
- minder vettig
- makkelijke reiniging met minder zeep
- hoge indringbaarheid = hoger verhuik - water in olie = W/O-emulsie
- lagere indringbaarheid
- moeilkere reiniging
- betere wrijving & temperatuur
39
Q
myofaciale release
A
- algmeen
- externe druk gebruiken om spieren & facia te ontspannen
- foamrolling = self-myofaciale release
- zowel preventief als curatief
- niet solo therapie - indicaties
- preventief in sport = actieve opwarming of recuperatie
- curatief in revalidatie = spierspanning/triggerpunten losmaken
- net voor therapie = oefening vereenvoudigen
- na therapie = langdurig behouden van effecten
40
Q
effecten van foamrolling
A
- effecten = vooral kortetermijn
- verminderen spierspanning, -pijn & -stijfheid
- verbeteren doorbloeding
- verbeteren prestatie
- versnellen recuperatie & verminderend DOMS
- verbeteren levenskwaliteit & zelfstandigheid - evidentie = weinig
- concrete richtlijnen nog niet gevormd
- zowel positieve als negatieve effecten nog niet volledig begrepen
41
Q
onderzoek foamrolling vs strechting
A
- performance
- foamrolling = dynamic strechting > static strechting = slecht voor performance
- vibrerende foamrolling is misschien wel meter dan normale
- combinatie geeft een klein positief effect enkel als foamrolling eerst is en dan strechting - andere
- foamrolling = stretching voor acute ROM toename
–> geen groter effect bij combinatie
- foamrolling > strechting voor DOMS reductie
- pijn = weinig evidentie
- doorbloeding = enkel korte termijn effecten
42
Q
contra-indicaties van myofaciale therapie
A
- MMS-klachten
- spiercheur = opstarten einde proliferatie fase
- spiercontusie
- botproblematiek
- uitgangshouding - huidklachten
- littekenweefsel = opstart remodelleringfase
- hematoom
- oedeem
- sensorische neuropathie
- centrale sensitisatie - andere
- medicatie = anticoagulantia & corticosteroïden
- pyschiatrische aandoeningen
- acute systemische infecties met of zonder koorts
- inflammatoire ziekte beelden vb: reumatoide artitis
43
Q
principes van myofaciale therapie
A
- formule: p = F/A
- groter materiaal bij acute klachten
- latere fase van revalidatie = kleiner voor meer gelokaliseerd & intenser werken
- kleinere spiergroepen ook minder druk nodig voor behandeling
- verschillende hardheden van materiaal bestaan ook - foamrolling tools
- foamroller
- triggerpoint bal
- triggerpoint massage stick
- peanut balls
- halve massage bal
- massage haak
- massage pistolen
- ander materaiaal
44
Q
niet-bal foamrollers
A
- foamroller
- verschillende groottes, opp & vormen
- hard = pijnlijk
- met virbatie mogelijk = stimulerend of relaxerend
–> vooral pijndempend effect - triggerpoint massage stick
- vaak makkelijker dan normale foamroller
- niet op alle spieren mogelijk - massage haak
- vervanging van technieken die zeer vermoeiend & belastend voor vingers zijn
- vb: fricties & pressure-release - massage pistolen = verschillende opzet stukken
45
Q
bal foamroller
A
- triggerpunt bal
- vaak voor kleine spiergroepen
- klemmen tussen muur of grond
- vaak harde Lacrosse bal gebruiken - peanut balls = 2 truggerpunt ballen aan elkaar
- vorm vaak ingewikkeld om zones te behandelen
- vaak voor paravertebrale spieren = geen druk op proc. spin - halve massage bal = gemakkelijker inklemmen zonder verschuiving
- alternatieve massage materiaal
- ballen = tennis, golf, …
- foamrol = grotere ballen & halters
- stick = deegrol, gymnastiekstok, …
46
Q
technieken foamrollen
A
- hele spier
- in lengte richting van spier
- heen & terug rollen ≠ manuele massage
- voor zelfde spier soms verschillende richtingen - triggerpoint
- na langerichting
- aanhouden van druk zonder beweging (+ toevoegen van CR methode)
- gedeeltelijke of volledige ROM in verschillende richtingen
- dwars & circulair rollen - altijd eindigen met 3x30s statische stretch
47
Q
litteken algemeen
A
- littteken vorming
- natuurlijk genezingproces van huid
- ontstaan is niet te vermijden
- cosmetisch storend litteken bij grote huidbeschadiging
- andere microscopische organisatie van gevormd bindweefsel
- grootte & duur afh van oorspronkelijk letsel - chirurgisch litteken
- steriele omstandigheden
- indien mogelijk = langs huidplooi
- wondranden worden terug bij elkaar genaaid = beter genezing
–> teveel spanning op wondranden = hypertroof litteken - niet-chirurgisch litteken
- bij trauma
- grillige vorm
- vaak groter weefseldefect -> groter litteken
- bij komende infecties
48
Q
eerste 2 fasen van wondheling
A
hemostase fase
1. samentrekking van bloedvaten
2. vorming van bloedprop = fibrine prop
3. vrijkomen van goeifactoren
- rekrutering van fibroblasten
- groei van epitheel cellen
4. overgang naar inflammatie fase
inflammatiefase
1. vanaf bloeding onder controle is
2. duurt 2-4 dagen
3. herstelprocess opgang
4. aantrekken van cellen
- neutrofielen = voorkomen van infectie
- macrofagen = groeifactoren & enzymen voor afbraak van necrotisch weefsel
- T-lymfocyten = onduidelijkheid
49
Q
laatste 2 fasen van wondheling
A
- proliferatie fase
- 4-21 dagen
- herstel van dermis
- fibroblasten = aanmaak van epitheel cellen
- endotheelcellen = cappilaire groei
- aanmaak van collageen & granulatie weefsel = frame van collageen
- als frame gemaakt is = naar volgende fase - remoddelerings = maturatie fase
- maanden tot 2jaar
- ander uitzicht
- hogere plooibaarheid & rekbaarheid
50
Q
soorten littekens
A
- normaal litteken
- pigmentloos vlekje of lijntje
- op plaats van initiële wonde
- niet optimaal genezen = afwijkend litteken - atrofisch litteken
- zeer dun & verzonken in huid
- door onvoldoende nieuw huidmateriaal
- door verstoring van normale herstel vb: infectie, strlaing, acne & waterpokken
–> sigaretten papier aspect - kelloïd litteken = vorm van hypertroof litteken
- kunnen op elke leeftijd maar eerder bij jongere & zwarten
- buiten grenzen oorspronkelijke wonde
- abnormaal verdikt
- rood/donker
- na elk type verwonding
51
Q
hypertroof litteken
A
- definitie
- overproductie van fibrineweefsel door bindweefselcellen
- dikke roze strengen
- binnen oorspronkelijke grenzen
- gepaard met jeuk/pijn - incidientie
- chirurgie = 40-70%
- brandwonden = 30-90% - risicofactoren
- jonge mensen
- donkere huid & aziaten
- erfelijke factore
- verhoogde spanning op huid = knie, borst, schouder-nek - verloop
- start = na 3 maand
- verdikken van maanden tot 1jaar
52
Q
risicofactoren van littekens
A
- algemeen
- type verwonding: chirurgisch vs niet-
- aanleg = afrikanen & aziaten
- infecties - plaats op lichaam = afh van beweegelijkheid
- aangezicht = meestal goed genezen
- borstkast = grootste problemen zone - leeftijd
- jonger = snellere genezing maar meer huidproductie
- oudere = tragere genezing
53
Q
indicaties van litteken massage
A
- indicaties
- verkleefd litteken tov. onderliggende laag = connective tissue massage
- verbeteren van textuur = keloïd & hypertroof
- verkorten van remodderingsfase
- verbeteren/corrigeren van contractuur
- verbeteren van ROM
- verminderen van pijn - contra-indicaties
- acute infectie
- bloeding
- openwonde
54
Q
therapie & evidence bij brandwonden deel 1
A
- oefentherapie, training & ambulante zorg
- ROM verhogen
- spierkracht verhogen
- fysieke fitheid verhogen
- evidence based bij kinderen & best practice bij volwassnene - mobilisaties
- ROM verhogen & oedeem controlen
- best practice - positioneren & spalken
- funcitonele positionereing behouden
- oedeem & contracturen controlen
- best practice - massage therapie
- plooibaarheid verbeteren
- pijn & jeuk verminderen
- combinatie met creme/gel (zie volgende)
- best practice
55
Q
therapie & evidence bij brandwonden deel 2
A
- vochtinbrengde creme & lotions
- jeuk verbeteren
- best practice - druktherapie
- litteken dikte verbeteren & roodheid verminderen
- evidence based - siliconegel
- litteken elasticiteit & dikte verbeteren
- jeuk verminderen
- evidence based
56
Q
andere therapie van littekens
A
- drukpak/verband
- bij hypertrofische littekens
- op maat gemaakt = continue druk
- 24u/dag dragen
- vooral bij grote littekens bij borst of rug - siliconen pleister/pad/gel
- invloed op dikte van hypertrofisch litteken
- mag tijdens hele dag dragen
- 2 keer per dag aanbrengen
- al na 5minopgedroogd
- make-up & kledij gemakkelijk hierover dragen
- ook effect op jeuk - taping
- kineisotape
- verminderen van spanning
57
Q
keuze van therapie litteken
A
HARAKIRI
1. hypertrofie
2. adherentie
3. retractie
4. attractie
5. kleur
6. inelasticiteit
7. reliëf
8. pigmentatie
