Tương tác thuốc

Question 1

Tương tác thuốc là tương tác giữa một … và một …

Answer 1

thuốc/tác nhân thứ hai

Question 2

Tương tác thuốc gồm có tương tác giữa:

Answer 2

Thuốc - thuốc, thuốc - thức ăn, thuốc - rượu, đồ uống

Question 3

Tương tác thuốc - thuốc gồm mấy loại?

Answer 3

2 loại: tương tác dược động học và dược lực học

Question 4

Tương tác dược động học là tương tác … Hậu quả là thay đổi … trong huyết tương, làm tăng hoặc giảm … và … của thuốc. Thường không liên quan đến …

Answer 4

thuốc-thuốc ở 4 giai đoạn: hấp thu, phân bố, chuyển hóa và thải trừ/ nồng độ thuốc/ tác dụng dược lý/ độc tính/ cơ chế tác dụng của thuốc

Question 5

Trong tương tác thuốc xảy ra do sự thay đổi hấp thu thuốc, các nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi đó là?

Answer 5

• sự thay đổi độ ion hóa của thuốc
• thay đổi như động đường tiêu hoá
• sự tạo phức không hấp thu/chelat
• tổn thương đường tiêu hóa
• tốc độ hấp thu thuốc
• hệ vi khuẩn

Question 6

Hầu hết các thuốc dùng đường uống được hấp thu qua … Vì sự hấp thu này chủ yếu là …, nên thuốc phải ở dạng … Sự hấp thu thuốc phụ thuộc vào … Vì vậy … sẽ làm thay đổi hấp thu của thuốc.

Answer 6

• niêm mạc dạ dày - ruột
• phân tử
• pKa của thuốc (hằng định) và pH ở vị trí hấp thu
• thay đổi pH dạ dày

Question 7

Các thuốc có bản chất là … sẽ hấp thu tốt ở trong … Ngược lại các thuốc có bản chất là … sẽ hấp thu tốt trong …

Answer 7

• acid
• dạ dày
• kiềm
• ruột non

Question 8

Khi dùng các thuốc …, pH dạ dày sẽ …, ảnh hưởng đến sự hấp thu của thuốc …

Answer 8

• thuốc kháng acid, kháng H2, thuốc ức chế bơm proton
• tăng lên
• acid yếu

Question 9

Một số thuốc có bản chất là acid yếu?

Answer 9

Warfarin, phenobarbital, paracetamol,…

Question 10

Một số thuốc là base yếu?

Answer 10

atropin, procain,…

Question 11

Các thuốc tiêm …, tiêm … và dùng đường khác đường uống sẽ ảnh hưởng … đến thay đổi độ ion hóa của thuốc

Answer 11

bắp/dưới da/ít

Question 12

Trong ví dụ tương tác thuốc làm thay đổi tốc độ hấp thu thuốc:
- trộn procain với adrenalin (thuốc …) sẽ làm tốc độ hấp thu vào máu của procain …, từ đó … thời gian gây tê
- insulin trộn với protamin và … sẽ làm … thời gian hấp thu insulin vào máu

Answer 12

• co mạch/chậm lại/kéo dài
• kẽm/kéo dài

Question 13

Hầu hết các thuốc (trừ thuốc …) hấp thu ở ruột. Do đó, thuốc bị … dạ dày và … ở ruột sẽ làm … VD: thuốc giảm rỗng dạ dày:… ; thuốc tăng rỗng dạ dày: thuốc …

Answer 13

acid yếu/đẩy nhanh khỏi/lưu giữ lâu/tăng hấp thu/opioids/kháng histamin H1

Question 14

Các thuốc dùng đồng thời nếu tạo phức sẽ … Để hạn chế tạo phức, các thuốc nên uống cách nhau ít nhất …

Answer 14

Khó hấp thu/2 giờ

Question 15

Một số thuốc tạo phức với ion kim loại (Al, Fe, Ca)

Answer 15

kháng sinh tetracyclin, kháng sinh macrolid, kháng sinh fluoquinolon (chứa fluorin)

Question 16

Một số thuốc muốn có tác dụng phải được chuyển hóa dưới tác dụng của … trong ruột, từ đó hấp thu vào máu. VD: …

Answer 16

sulfasalazin, bacampicilin, pivampicilin.

Question 17

Thuốc kháng sinh làm … hệ vi khuẩn đường tiêu hoá, các thuốc có … không được tái hấp thu. VD: dùng … với tetracyclin, penicilin sẽ làm giảm tác dụng của thuốc

Answer 17

tiêu diệt/chu trình gan ruột/thuốc tránh thai

Question 18

Neomycin … đường tiêu hoá nên … hấp thu của các thuốc: …

Answer 18

Làm tổn thương/ digoxin, penicilin, methotrexat,…

Question 19

Các thuốc … gắn chủ yếu với … Các thuốc có tính … liên kết với …Tất cả các thuốc trên đều dễ dàng bị … đẩy ra khỏi protein huyết tương

Answer 19

acid yếu/albumin/base yếu/glucoprotein/NSAIDs

Question 20

Một số thuốc gắn nhiều với albumin?

Answer 20

phenylbutazon, diclofenac, aspirin, warfarin,…

Question 21

Một số thuốc gắn nhiều với glycoprotein?

Answer 21

Diazepam, digoxin, erythromycin

Question 22

Thuốc lợi tiểu như … làm giảm thể tích dịch cơ thể, nhất là dịch …Vậy nên một số thuốc phân bố … trong nước như … khi dùng cùng với thuốc lợi tiểu sẽ làm …

Answer 22

furosemid/ngoại bào/nhiều/theophylin, aminoglycosid/tăng nồng độ

Question 23

Sự chuyển hóa thuốc qua pha I chủ yếu là phản ứng … dưới tác dụng của enzyme … Enzyme này gồm … họ, dưới mỗi họ là … phân họ. Các thuốc cùng chuyển hóa qua enzyme này gây nên nhiều … trong chuyển hoá

Answer 23

oxy hoá/cytochrom P450/4/5/tương tác nghiêm trọng

Question 24

Các thuốc có … cao hoặc bị … lần đầu, tốc độ thải trừ thuốc phụ thuộc vào … hoặc … Do vậy những thuốc làm giảm lưu lượng máu tới gan sẽ làm … VD: cimetidin làm tăng tác dụng của …

Answer 24

hệ số tách chiết/chuyển hóa qua gan/tốc độ vận chuyển thuốc tới gan/lượng máu qua gan/tăng sinh khả dụng/propranolol

Question 25

Nếu một thuốc làm thay đổi pH nước tiểu, sẽ làm thay đổi … của thuốc dùng kèm, làm thay đổi … của thuốc. … nước tiểu với các thuốc … sẽ … thải trừ thuốc qua đường…

Answer 25

độ ion hoá/độ bài xuất/ kiềm hoá/acid yếu/tiết niệu

Question 26

Khi ngộ độc babiturat, truyền NaHCO3 để … nước tiểu, sẽ … bài xuất babiturat

Answer 26

kiềm hoá/tăng

Question 27

Các thuốc là acid yếu như …, … sẽ làm … nước tiểu tăng … các thuốc loại …

Answer 27

vitamin C/amoni clorid/acid hoá/ thải trừ/alcaloid (morphin)

Question 28

Các chất có chung … tại ống thận sẽ … nhau. VD: probenecid sẽ làm … penicilin

Answer 28

cơ chế bài tiết/cạnh tranh/giảm thải trừ

Question 29

Lưu lượng thận phụ thuộc rất nhiều vào nồng độ … tại thận. Nhóm thuốc … ức chế … nên làm … prostaglandin tại thận, làm … mạch thận, giảm … nên làm giảm … các thuốc dùng kèm

Answer 29

prostaglandin/chống viêm không steroid (NSAIDS)/cyclooxygenase (COX)/giảm sản xuất/co/lưu lượng máu tới thận/thải trừ

Question 30

Thuốc … phổ rộng khi dùng cùng các thuốc có chu trình gan ruột sẽ làm các thuốc này không được … dẫn đến thải trừ qua … => giảm nồng độ trong máu => …

Answer 30

kháng sinh/ tái hấp thu/phân/giảm tác dụng

Question 31

Các cơ chế tương tác dược lực học?

Answer 31

• Tương tác trên cùng receptor (tương tác cạnh tranh)
• Tương tác trên các receptor khác nhau (tương tác chức phận)
• Tương tác do rối loạn cân bằng dịch và chất điện giải

Question 32

Chất … (antogonist) có ái lực … nên ngăn cản chất … (agonist) gắn với receptor. VD: atropin đối kháng với … tại receptor …

Answer 32

đối kháng/mạnh hơn/chủ vận/acetylcholin/M

Question 33

Tương tác trên các receptor … nhưng … nên tăng hiệu quả điều trị. VD: trong điều trị bệnh tăng huyết áp, phối hợp thuốc …, … và …

Answer 33

khác nhau/có cùng đích tác dụng/an thần/giãn mạch/lợi tiểu

Question 34

Tương tác có đích tác dụng đối lập nên … VD: … tác dụng lên receptor H1 gây …, giảm huyết áp trong khi noradrenalin tác dụng lên … gây co mạch, …

Answer 34

gây chức phận đối lập/histamin/giãn mạch/receptor alpha 1/tăng huyết áp

Question 35

Một số thuốc có thể tăng hoặc giảm gắn vào receptor do liên quan đến nồng độ … VD: tác dụng của digoxin liên quan đến nồng độ … nên phải chú ý tương tác giữa digoxin và thuốc …

Answer 35

dịch và chất điện giải/calci và kali máu/lợi tiểu

Question 36

Hậu quả của tương tác dược lực học

Answer 36

• tăng tác dụng (hiệp đồng)
• giảm tác dụng (đối kháng)
• đảo ngược tác dụng

Question 37

Đối với tương tác làm tăng tác dụng, có 2 loại hiệp đồng:

Answer 37

• hiệp đồng cộng
• hiệp đồng tăng mức

Question 38

Đối với đối kháng xảy ra ngoài cơ thể, một số loại thuốc phản ứng với nhau và mất … khi trộn lẫn trong một … hoặc một …

Answer 38

hoạt tính/bơm tiêm/đường tiêm truyền

Question 39

Các nguyên lý tương kỵ: không dùng … với …

Answer 39

• acid và base
• thuốc oxy hoá và thuốc khử
• thuốc có bản chất protein và muối kim loại
• than hoạt, tanin và alcaloid, muối kim loại

Question 40

Ví dụ với tương tác đảo ngược tác dụng:
Adrenalin vừa làm co mạch, tăng huyết áp (kích thích receptor…) vừa làm … (kích thích receptor beta adrenergic). Khi dùng một mình, tác dụng alpha … beta nên tăng huyết áp. Khi dùng phentolamin rồi mới tiêm adrenalin, thuốc chỉ kích thích receptor… nên gây hạ huyết áp

Answer 40

alpha adrenergic/giãn mạch hạ huyết áp/mạnh hơn/beta

Question 41

Tương tác thuốc - thức ăn thường gặp là tương tác làm thay đổi … của thuốc

Answer 41

dược động học

Question 42

Một số ví dụ thực phẩm làm thay đổi sự hấp thu của thuốc:
- Thuốc kháng sinh nhóm …, …, … tạo … với calci trong sữa.
- Thực phẩm chứa … làm giảm hấp thu sắt, levadopa, penicilin, tetracyclin.
- Nước ép bưởi chùm làm … statin, thuốc hạ huyết áp, thuốc kháng histamin H1; … cyclosporin, thuốc chẹn kênh calci

Answer 42

• tetracyclin, sulfonamid, fluoroquinolon/chelat
• hàm lượng carbohydrate cao
• giảm tác dụng/tăng tác dụng

Question 43

Khi nói về sự hấp thụ của thuốc phụ thuộc vào thời gian rỗng dạ dày:
- Uống thuốc lúc đói thì thuốc được giữ lại trong dạ dày trong khoảng …
- Uống thuốc lúc no, thuốc được giữ lại trong dạ dày trong khoảng … => thuốc … có thời gian để tan; những thuốc … với thành phần của thức ăn sẽ giảm hấp thu
- Các thuốc … trong môi trường acid: ampicilin, …, … nếu bị giữ lâu trong dạ dày sẽ bị …
- Viên nén bao tan trong ruột sẽ bị vỡ nếu uống … khi ăn; do đó cần uống …
- Những thuốc dễ kích ứng đường tiêu hoá nên uống …

Answer 43

• 10-30 phút
• 1-4 giờ/ít tan/dễ tạo phức
• kém bền/penicilin,erythromycin/phá huỷ nhiều
• trong hoặc ngay sau/trước bữa ăn 1 tiếng hoặc sau bữa ăn 2 giờ
• vào lúc no

Question 44

Khi nói về sự hấp thu của thuốc phụ thuộc vào dạng bào chế: với aspirin, viên nén uống sau khi ăn sẽ …; còn viên sủi bọt thì …

Answer 44

giảm hấp thu 50%/được hấp thu hoàn toàn

Question 45

Khi nói về việc thức ăn ảnh hưởng đến … của gan, từ đó ảnh hưởng đến chuyển hoá thuốc:
- Thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOI) tương tác với … (có trong phomat, bơ, chocolate, v.v) gây tăng …, tăng … của hệ giao cảm, tăng … có thể gây tử vong
- Các loại rau lá xanh: bông cải, cải xoăn, v.v chứa hàm lượng cao …, từ đó … của thuốc chống đông warfarin
- Hành tây, tỏi, vitamin E … warfarin
- Cam thảo chứa glycyrrhizin nên … thuốc hạ huyết áp và thuốc lợi tiểu

Answer 45

• enzyme chuyển hoá thuốc
• tyramin/tích trữ amin/norepinephrin/huyết áp kịch phát
• vitamin K/giảm tác dụng
• tăng tác dụng
• giảm tác dụng

Question 46

Khi nói về thức ăn làm thay đổi pH … nên ảnh hưởng đến thải trừ của thuốc:
- Vitamin C, thức ăn chứa nhiều … như chanh, quất, khế làm … các thuốc acid như phenobarbital, aspirin; tăng nguy cơ kết tủa …

Answer 46

• pH nước tiểu
• acid/giảm thải trừ/sulfamid

Question 47

Khi nói về ảnh hưởng của nước đến thuốc:
- Uống nhiều nước trong quá trình dùng thuốc (… lít/ngày) làm tăng tác dụng của …; tăng thải trừ và làm tan dẫn xuất chuyển hoá của …
- Uống … để duy trì nồng độ thuốc cao trong ruột khi dùng thuốc …
- Tránh dùng nước quả, nước khoáng base, nước ngọt có gas vì …

Answer 47

• 1,5-2 / thuốc tẩy / sulfamid, cyclophosphamid
• ít nước hơn bình thường/tẩy giun, sán
• có thể làm hỏng thuốc hoặc gây hấp thu quá nhanh

Question 48

Khi nói về ảnh hưởng của sữa đến thuốc:
- Những thuốc tạo phức với … sẽ không được hấp thu
- Những thuốc … sẽ tan trong lipid của sữa, làm …
- … gắn thuốc, cản trở việc hấp thu
- Sữa có pH khá cao nên … các thuốc acid

Answer 48

• calci trong sữa
• dễ tan trong lipid/chậm hấp thu
• Protein trong sữa
• giảm kích ứng dạ dày của

Question 49

Khi nói về ảnh hưởng của chè, cà phê đến thuốc:
- Hoạt chất … trong cà phê, nước chè làm … của thuốc hạ sốt giảm đau aspirin, …; nhưng lại tăng tác dụng phụ như …, …, … ở bệnh nhân dùng thuốc loại MAOI
- Chất … trong chè gây tủa các thuốc …
- Cafein … clopromazin, haloperidol => giảm hấp thu.
- Cafein … ergotamin => dễ hấp thu.

Answer 49

• cafein/tăng tác dụng/paracetamol/nhức đầu, tăng nhịp tim, tăng huyết áp
• tanin/có Fe hoặc alcaloid
• gây tủa
• tăng hòa tan

Question 50

Khi nói về ảnh hưởng của rượu etylic đến thuốc:
- Khi dùng cùng các thuốc … như thuốc chống động kinh, kháng histamin H1 thế hệ …, thuốc …, thuốc giảm đau loại …, rượu gây ra những tác dụng không mong muốn nghiêm trọng
- Thuốc … và corticoid khi dùng cùng rượu gây …
- …, amiodaron, methotrexat bị … nên khi dùng cùng rượu làm tăng độc tính cho gan
- Nhóm macrolid ức chế … gây tích tụ HCHO gây triệu chứng đỏ mặt, buồn nôn, hạ huyết áp, nhức đầu, v.v nên không được uống rượu khi dùng thuốc

Answer 50

• ức chế thần kinh trung ương/I/chống trầm cảm/opioid
• chống viêm không steroid/kích ứng dạ dày và chảy máu
• Acetaminophen/chuyển hoá thành chất gây độc cho gan
• acetaldehyd dehydrogenase