Sýkingar í meltingarvegi

Question 1

Munnhol – vélinda

Answer 1

Sveppir (Candida)

Question 2

Magi

Answer 2

Baktería (Helicobacter)

Bakteríueitur (S. aureus, Bacillus cereus)

Question 3

Garnir og/eða ristill

Answer 3

Bakteríur (Camplylobacter, Salmonella, EHEC)
Bakteríueitur (í þörmum mynda ýmsar bakteríur eitur sem eiga stóran þátt í einkennum)
Frumdýr (Giardia, Cryptosporidium)
Ormar (Ascaris, Taenia, njálgur)
Veirur (noroveirur-allir, rota- og astroveirur-oftast börn)

Question 4

Svokallaðar iðrasýkingar og matareitranir

Answer 4

Bakteríueitur (S. aureus, Bacillus cereus)
Bakteríur (Camplylobacter, Salmonella, EHEC)
Bakteríueitur (í þörmum mynda ýmsar bakteríur eitur sem eiga stóran þátt í einkennum)
Frumdýr (Giardia, Cryptosporidium)
Ormar (Ascaris, Taenia, njálgur)
Veirur (noroveirur-allir, rota- og astroveirur-oftast börn)

Question 5

Iðrasýkingar og matareitranir

Answer 5

Þessi hugtök eru almennt notuð um sýkingar og eitranir sem valda uppköstum (Up) og/eða niðurgangi (Ng) (+/- kviðverkir, +/- hiti, +/- blóð í hægðum)
„Matareitrun“ notað frjálslega í samfélaginu um sýkingar og eitranir

Question 6

Iðrasýkingar

Answer 6

Sýkingar í smáþörmum/ristli: sýklarnir fjölga sér á staðnum og valda skemmdum
Oft eiturmyndun með, sem hefur líka áhrif á sjúkdómsmyndina
Margir sýklar og nokkur klínísk heilkenni (syndrome)

Question 7

Matareitrun af völdum eiturefna sem sýklar mynda

Answer 7

Eitur með fæðu (S. aureus, B. cereus): Up eftir 1-6 klst

Eitur myndað í görn (ETEC, B. cereus, C. perfringens, V. cholerae): Ng eftir 8-16 klst

Question 8

Iðrasýkingarannsókn á Íslandi 2003-2007

Answer 8

Rannsóknir á iðrasýkingum greina sjúkdómsvalda í aðeins 50% tilfella, þ.a. Þegar fólk fær uppköst eða niðurgang má búast við að ekki takist alltaf að finna orsökina
Íslensk rannsókn á heilsugæslustöðvum
Leitað að sýkingum (ekki eiturefnum)
Sýklar greindust í 45,5% (211/464 sjúkl)
Nokkrir einstaklingar með 2-3 sýkla!
Cryptosporidium jafn algengt og Salmonella → nú alltaf leitað að sníkjudýrinu þegar beðið er um sníkjudýrarannsókn (fyrir iðrasýkingarannsóknina þurfti að biðja sérstaklega um leitina)

Question 9

Algengustu bakteríur í iðrasýkingum á Íslandi

Answer 9

Campylobacter algengari en Salmonella

Question 10

Sóttvarnalög og lög um matvæli

Answer 10

7. gr. Hver sá sem hefur ástæðu til að halda að hann hafi smitast af smitsjúkdómi sem ógnað geti öðrum mönnum er skyldur að leita læknis án tafar. Leiði læknisrannsókn í ljós að um slíkan sjúkdóm sé að ræða er viðkomandi skyldur að fylgja fyrirmælum læknis um meðferð og ráðstafanir til að fyrirbyggja smitun.
8. gr. Læknir, sem kemst að því í starfi sínu að einstaklingur hefur smitast af smitsjúkdómi sem samkvæmt lögum þessum er tilkynningarskyldur eða hefur rökstuddan grun um að svo sé, skal þegar í stað tilkynna það …1) sóttvarnalækni.
9. gr. Þeim sem haldnir eru sjúkdómum, sem hætta er á að geti dreifst með matvælum, er óheimilt að starfa við meðferð matvæla. Eftirlitsaðilar, sbr. IX. kafla laganna, geta að höfðu samráði við landlækni gert kröfu um reglubundna heilsufarsskoðun starfsfólks. [Eftirlitsaðilar skulu einnig með öðrum hætti vinna að því að fyrirbyggja að matvæli geti valdið heilsutjóni og skulu grípa til viðeigandi ráðstafana ef vart verður við matarsjúkdóma eða smithættu.]2)