Húðsýkingar og eituráhrif

Question 1

Sýking byrjar í húð eða er utan á húð

Answer 1

Bakteríur (Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes algengastar)
Sveppir (Candida, Malassezia, húðsveppir)
Sníkjudýr (Leishmania, Schistosoma, liðfætlur)
Veirur (papillomaveirur, pox veirur)

Question 2

Sýklar berast blóðleiðina til húðar

Answer 2

Bakteríur (Neisseria meningitidis, Rickettsia-útbrota- og útbrotataugaveiki, Treponema pallidum-syphilis,)
Veirur (varicella-zoster veira = hlaupabóluveira)

Question 3

Eiturefni (toxín) berast blóðleiðina til húðar

Answer 3

Staphylococcus aureus (SSSS, TSS)
Streptococcus pyogenes (skarlatsótt)

Question 4

Sýklar berast taugaleiðina til húðar

Answer 4

Herpesveirur

Question 5

S. aureus

eða gersveppir, eða Pseudomonas (sund, pottar)

Answer 5

Hárslíðurbólga getur þróast yfir í graftrarkýli og drepkýli.
Vaxandi alvarleikastig frá vi. til hæ í myndaröðinni.
Hárslíðursbólga
(folliculitis)
Grunn sýking og byrjar í einu hárslíðri
Graftrarkýli
(furuncle, boil)
Dýpri sýking úr frá einu hárslíðri
Drepkýli (carbuncle)
Enn dýpri sýking úr frá nokkrum hárslíðrum. Krefst oft sýklalyfjagjafar í æð

Question 6

Bráð sogæðabólga (lymphangitis)

Answer 6

Bráð bólga í sogæðum
Oftast Streptococcus pyogenes
Stundum Staphylococcus aureus eða Pasteurella multocida
Sýking getur breiðst hratt með sogæð til blóðs (24-48 klst)

Question 7

Naglgerðisbólga (paronychia): Ein algengasta sýkingin á höndum

Answer 7

Bráð paronychia (hefur staðið í nokkra daga)
Áverki: naga, snyrta…
Oft Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes, og/eða loftfælur ofl. bakteríur
Langvarandi paronychia (staðið í meira en 6 vikur)
Bólgusjúkdómur vegna utanaðkomandi ertingar
Raki (uppvask, þrif) eða kemísk efni
Candida albicans talin meðvirkandi í að viðhalda bólgu
Oft > 1 fingur og naglbreytingar (en yfirleitt bara 1 fingur í bráðri bólgu)

Question 8

Sárasýkingar - 1

Answer 8

Öll sár innihalda sýkla (úr húðflóru/annarri líkamsflóru sjúklings, eða frá umhverfi/öðru fólki) en ekki alltaf sýking
Roði, bólga, hiti, vessun, vond lykt, verkur benda til sýkingar

Question 9

Skurðsár

Answer 9

<3% - 11% sýkingartíðni
Skilgreind sem Hrein, Menguð, Óhrein/sýkt (sjá neðanmáls)
Misdjúpar sýkingar
Stafýlokokkar, Gram neikv. stafir, loftfælur

Question 10

Slysasár

Answer 10

Áverkar – S. aureus, S. pyogenes
Bit – Sama og ofar, loftfælur, Pasteurella (dýrabit)
Bruni – Allskonar bakteríur og sveppir

Question 11

Þrýstingssár (legusár)

Answer 11

Oftast blanda af allskonar loftháðum og loffælnum bakteríum

Sýnataka vandasöm: taka úr sárbotni

Question 12

Sárasýkingar - 2

Answer 12

Sýking í skurðsári
Mannabit: kýlingar eða bit
10-50% sýkjast
Þrýstingur yfir beini → sármyndun
Drep í vef “gott” fyrir loftfælur!
Mikilvægt að koma í veg fyrir að þrýstingssár myndist hjá fólki sem er rúmliggjandi eða í hjólastól. Erfitt að græða þau aftur!