Succesful aging Flashcards
Wat gebeurt er in de oude leeftijd?
Veranderingen en grote levens transities
Wat is The well-being paradox?
Het algehele welzijn neemt af van de adolescentie tot de middelbare leeftijd stijgt daarna weer.
Hebben oudere mensen meer plezier?
Een beetje, maar niet veel. Wat belangrijker is, oudere volwassenen zijn minder ongelukkig. Oude leeftijd is gelinkt aan drastische vermindering van negatieve emoties.
Wat zijn de Interindividuele verschillen in emotionele ervaring?
Positieve emotionele ervaring is groter bij oudere dan bij jongere mensen. Er zijn grote interindividuele verschillen in emotionele ervaring
Wat zij de beperkingen van ervaringen van welbevinden?
Voordat je doodgaat, daalt je welbevinden tot aan je dood.
Wat zijn de nieuwste bevindingen uit een grootschalige longitudinale meta-analyse? Op levenstevredenheid, positief en negatief affect?
Levenstevredenheid:
* Afname van leeftijd 9 tot 16
* Lichte toename tot ongeveer 70 jaar
* Opnieuw een afname tot 96 jaar
Positieve affect
* Daling vanaf 9 jaar bijna de hele tijd tot 94 jaar
Negatieve affect
* Kleine ups en downs tussen leeftijd 9 en 22
* Na leeftijd 22 een afname tot 60 jaar
* Toename tussen leeftijd 60 en 87 jaar
Zijn ouder volwassenen minder ongelukkig?
Oude leeftijd is gelinkt aan een drastische vermindering van negatieve emoties, zoals stress, zorgen maken, boosheid en verdriet.
Wat is succesvol verouderen?
Wat succesvol ouderen betekent is veranderd over historische tijd en zou blijven veranderingen samen met de gemeenschappelijke, culturele en biologische normen.
- Actieve veroudering
- Productieve veroudering
- Vitale veroudering
- Optimale veroudering
- Gezonde veroudering
- Harmonische veroudering
- Goed verouderen
Wat is de uitkomst-georiënteerde modellen van succesvol verouderen: Herta and Yngve;
Biomedisch model van succesvol verouderen? En wat is de kritiek hierop?
Normaal ouder worden: leeftijdsgebonden achteruitgang in fysieke, sociale en cognitieve functies.
Succesvol ouder worden: minimalisering van functieverlies – afwezigheid van ziekte en risicofactoren, behoud van fysieke en cognitieve functies, actieve betrokkenheid bij het leven.
Kritiek: (a) subjectieve component ontbreekt, (b) stigma/discriminatie, (c) gebaseerd op westerse cultuur.
Wat is de uitkomst-georiënteerde modellen van succesvol verouderen: Psychosociaal model van succesvol verouderen gaat over…..?
Levenstevredenheid
- Stemming en algeheel welzijn
- Geluk
- Relaties tussen gewenste en behaalde doelen
- Zelfconcept
- Veerkracht
Sociaal functioneren
- Hoge mate van bekwaamheid in het vervullen van sociale rollen
- Positieve interacties of relaties met anderen
- Sociale integratie
- Wederzijdse participatie in de samenleving
Psychologische bronnen
- Positieve kijk op het leven en zelfwaardering
- Zelfeffectiviteit of gevoel van controle over het leven
- Autonomie
- Onafhankelijkheid
- Effectieve coping- en adaptieve strategieën bij veranderende omstandigheden
Wat is Layperson’s perspectief over succesvol verouderen?
Wetenschappelijk theorievorming moet de realiteit weerspiegelen en ermee verbonden zijn om maatschappelijk impact en relevantie te hebben!
- Mentale, psychologische, fysieke en sociale gezondheid
- Levensvoldoening
- Een gevoel van doelgerichtheid
- Financiële zekerheid
- Nieuwe dingen leren
- Prestaties
- Fysieke uiterlijk
- Productiviteit
- Bijdrage aan het leven
- Gevoel voor humor
- Spiritualiteit
Combineren van modellen van succesvol verouderen: Theoretisch & Layperson’s perspectief uitkomsten?
Bij theoretisch perspectief was 10% geclassificeerd als succesvol verouderen.
Bij Layperson’s perspectief beoordeelde bijna iedereen zichzelf als succesvol verouderen.
Wat is de duurzame Positieve Mentale Theorie? 5 pijlers
- Globaal welzijn: Multicomponent subjectief welzijn op emotioneel, psychologisch, sociaal en spiritueel vlak
- Genieten: Het vermogen om vreugdevolle herinneringen en ervaringen mentaal te herbeleven, mentaal welzijn te genereren en dit uit te breiden naar toekomstige gebeurtenissen
- Creatieve & uitvoerende efficiëntie: Het vermogen om moeilijkheden en uitdagingen aan te pakken door competenties te mobiliseren bij individuele en sociale probleemoplossing
- Zelfregulatie: Het vermogen om temperament, emoties en negatieve staten te reguleren en te beheersen, terwijl men volhardt in het bereiken van een doel
- Veerkracht: De psychologische capaciteit om middelen te mobiliseren en positieve mentale gezondheid te behouden bij onverwachte, stressvolle situaties
De vijf pijlers kunnen worden getraind, verbeterd en versterkt.
Duurzame Positieve Mentale Theorie: Globale welbevinden
Emotioneel welbevinden = Positief functioneren & psychologische welbevinden & sociaal welbevinden & spiritueel welbevinden.
Positief affect, Blijdschap & levenstevredenheid = zelfacceptatie, persoonlijke groei, autonomie etc.
Merk op dat de pijlers van het wereldwijde welzijn verwijzen naar de reeks kenmerken van de geestelijke gezondheid die de aanwezigheid en het juiste functioneren van de psychologische capaciteiten weerspiegelen die nodig zijn om een positieve psychologische status en geestelijke gezondheid te behouden en te bevorderen, volgens de theorie van de bereikbare positieve geestelijke gezondheid.
Waarom is definiëren van succesvol verouderen een uitdaging?
- Autoriteiten
- Criteria van assesment
- Maatschappelijk, historische en omgevingscontexten
- Persoonlijke vereisten, voorkeuren en middelen
Het meten van succes aan een standaard/ maatstaf helpt ons waarschijnlijk niet om de heterogeniteit van het verouderingsproces te begrijpen.
Wat is process-georiënteerde modellen van succesvolle veroudering?
Maximalisatie van winsten terwijl verliezen worden geminimaliseerd: Verbetering, onderhoud,
en heroriëntatie van doelen/doelstructuren bij het omgaan met grote veranderingen en verlies in het leven.
Wat zijn doelen en doel structuren?
- Doelen organiseren de menselijke levensontwikkeling
- Veranderingen/verliezen in de levensduur leiden tot opkomst, onderhoud, transformatie, afstand nemen van specifieke doelen.
- Vergrijzing brengt een vermindering van de reikwijdte van de doelstellingen met zich mee
Wat zijn de verplaatsingen van de balans tussen gains and losses over de levensloop?
De gains worden minder en losses worden groter,
de groei verminderd maar de regulatie/behoud van verlies wordt groter.
Socio-emotionele selectiviteitstheorie (SST)
Motiverende prioriteiten veranderen gedurende het leven
overspanning als functie van toekomstige tijdshorizonten.
Model van selectie, optimalisatie, en compensatie (SOC)
Er zijn voorafgaande voorwaarde zoals verlies in specifieke functies waarbij het proces van selectie, optimalisatie en compensatie zorgt voor een verminderde en getransformeerde maar effectieve levensstijl als uitkomst.
Betekenis in het leven, wat zijn de drie compententen?
- Coherentie: Cognitief component
* Gevoel van begrijpelijkheid en iemand leven zin heeft. Over het algemeen, ik begrijp de wereld om me heen.
* Ik begrijp waar mijn leven over gaat.
* Ik geef gemakkelijk zin aan mijn leven - Doel: Motivationele component
* Gevoel voor kerndoelen, doelstellingen en regie in het leven.
* Ik ben zeer toegewijd aan een bepaalde kerndoelen in mijn leven.
* Ik heb een reeks kerndoelen die mijn leven een gevoel van regie.
* Mijn dagelijkse activiteiten komen overeen met een breder levensdoel. - Significantie: Evaluatieve component
* Gevoel voor de inherente waarde van het leven en het hebben van een leven dat de moeite waard is.
* Mijn leven is vol waarde
* Mijn persoonlijke bestaan is belangrijk.
* Elke dag ervaar ik het gevoel dat het leven de moeite waard is.
Wat geeft betekenis in het leven?
Prosociaal, familie, economisch, erkenning, creatief, hedonistisch, spiritueel of religieus!
- Prosociaal (bijvoorbeeld helpen, ondersteunen, voor anderen zorgen, lesgeven, de wereld een betere plek maken)
- Familie (bijvoorbeeld een bevredigend huwelijk/relatie hebben, een harmonieus gezin relatie hebben, kinderen krijgen, zorgen voor kleinkinderen)
- Economisch (bijvoorbeeld een goedbetaalde baan hebben, het goed hebben, financieel succes hebben)
- Erkenning (bijvoorbeeld een positie hebben met een hoge sociale status, erkend worden door anderen voor je werk)
- Creatief (bijvoorbeeld kunst maken, muziek maken, schrijven, acteren, dansen)
- Persoonlijke groei (bijvoorbeeld nieuwe dingen blijven leren, zichzelf verbeteren)
- Hedonistisch (bijvoorbeeld plezier hebben, nieuwe en andere ervaringen hebben, spannend zijn ervaringen)
- Religieus of spiritueel
Hoe vinden mensen hun levensdoel? Drie manieren:
- Proactief: Zelfonderzoek, vallen en opstaan, betrokkenheid bij de omgeving, reflectie op de richting van het leven. Vaker op jongere leeftijd; meer open en actieve individuen; meer verkenning van verschillende doeleinden.
- Reactief: Reactie op een belangrijke levensgebeurtenis of verandering in de omgeving brengt zelfkennis; posttraumatische groei; gevoel een “roeping”. Vaker voorkomend naarmate de leeftijd toeneemt; vooral prosociale doeleinden
- Sociaal leren: Leren van anderen of imiteren van anderen; volgen van iemand voetsporen van purposeful modellen. Vaker voorkomend op jongere leeftijd; zwakste toewijding en zwakste effecten op het welzijn (sterk voor de andere twee routes)
Mensen die een hoger gevoel van doelgerichtheid melden, rapporteren ook beter: ….?
o Subjectief welzijn
o Eigenwaarde
o Gezondheidsgedrag
o Lichamelijke gezondheid
o Cognitief functioneren
o Cognitief fitheid
o Levensduur
De inhoud van het doel is wel of niet relevant?
Niet relevant, zolang mensen het gevoel hebben dat het persoonlijk betekenis heeft.
Gevoel van betekenis over de volwassen leeftijd?
Klein leeftijdsgebonden daling begint op middelbare leeftijd en is meer uitgesproken na de pensioengerechtigde leeftijd.
Kleine daling in het gevoel van doelgerichtheid tussen beoordelingen, vooral onder de oudste leeftijdsgroep
Achteruitgang binnen de persoon in het ‘gevoel van doel’ onder oudere mannen over een periode van drie jaar, maar weinig verandering op het gemiddelde niveau in de loop van de tijd.
Wat is belangrijker genen of relaties?
Goede genen zijn fijn, maar relaties zijn beter
Waarom moeten we succesvol verouderen promoten?
- Verbeterde gezondheid en welbevinden resulteert in betere kwaliteit van leven
- Verminderd druk op gezondheidssysteem
- Voordelen voor de samenleving als een geheel: ouderen in staat stellen door bij te dragen aan hun gemeenschap (betaald of vrijwilligerswerk of het ondersteunen van familie).
- Bestrijd leeftijdsdiscriminatie en negatieve stereotypen over ouder worden (beperken van kansen beschikbaar voor ouderen)
- Globaal: Creëer een meer inclusieve en rechtvaardige samenleving voor alle leeftijden.
