Stavovi prema duševnom bolesniku i sociologija duševne bolnice

Question 1

šta zavisi od stavova koji postoje u jednom društvu (tiče se mentalne bolesti)?

Answer 1

ko će se smatrati duševno bolesnim
-kriterijumi (bizarnost ponašanja, trajanje, socijalno odstupanje, subjektivna nevolja, psihološki hendikep, učinak na funkcionisanje)

ko će se upućivati u bolnicu

koliko će trajati hospitalizacija

kako će se odvijati proces resocijalizacije

Question 2

prva istraživanja stavova prema duševno oboljelima?

Answer 2

sociolozi, 50-tih godina XX veka

Njihova istraživanja su pokazala da je „duševni bolesnik nešto što ljudi žele da drže što dalje od sebe“

Sva istraživanja imaju istovetan zaključak: stavovi prema organski bolesnom čoveku i čoveku koji je duševno oboleo su sasvim različiti

Question 3

komponente stavova?

Answer 3

1. kognitivna
2. emocionalna
3. konativna

Za negativne stavove prema duševno bolesnoj osobi odgovorna je emocionalna komponenta stava

U osnovi negativnog stava nalazi se strah od nemogućnosti da se predvidi ponašanje i da se ono racionalno objasni

Question 4

funkcije duševne bolnice?

Answer 4

1. dijagnostifikovanje i liječenje
2. čuvanje društva od psihijatrijskih pacijenata
   
   • bijeli mantili sprječavaju “infekciju” osoblja

Question 5

Ervin Gofman?

Answer 5

Bavio se mikrosociologijom, izučavao manje društvene zajednice

Tokom 1955 i 1956. god. je u duševnoj bolnici u Betesdi obavljao sociološko istraživanje- opservacija uz učestvovanje (radio je formalno kao poslužitelj u bolnici)

Opisao duševnu bolnicu kao totalnu ustanovu

Question 6

koje su odlike totalnih ustanova?

Answer 6

• funkcionišu po totalitarnim principima (kolektivni tretman, kontrola svih potreba, jaz između osoblja i „zatočenika“)
• funkcionalno i fizički se izdvajaju iz socijalne sredine
• cio život u totalitarnoj instituciji odvija se pod kontrolom autoriteta
• dnevne aktivnosti su strogo utvrđene od strane nekog drugog
• postoji asimetrična raspodela moći
• između osoblja i štićenika postoji nepromestiv prostorni, socijalni i psihološki jaz
• funkcionišu po birokratkim principima - jedan manji broj ljudi odlučuje u ime velikog broja ljudi

Question 7

obilježja života pacijenata u duševnoj bolnici?

Answer 7

Diskulturacija

Mortifikacija ili umrtvljivanje
- Izolacija (geografska, konsultativna, intelektualna…)
- Ceremonija prijema
- Uniformisanje (socijalna jednoobraznost)
- Fizička kontaminacija
- Moralna (psihička kontaminacija)
- Degradacija slike o sebi

Sve to vodi gubitku civilnog identiteta i preuzimanju uloge pacijenta

Question 8

koji su oblici reagovanja pacijenata na totalitarnu instituciji (prema Vasić)?

Answer 8

• Regresivno, detinjasto ponašanje
• Beskompromisna tvrdoglavost - odbijanje svake saradnje sa osobljem
• Kolonizacija - brižljivo negovanje jedne od aktivnosti koju pacijent prenosi iz svog spoljašnjeg života
• Konvertitizam - prihvatanje uloge perfektnog pacijenta koji izvršava sve ono što osoblje od njega zahteva
• Posle dužeg vremena razvija se sindrom institucionalizma - socijalnog sloma

Question 9

šta je sindrom institucionalizma?

Answer 9

Barton: skup pojava kao što su apatija, gubitak inicijative, gubitak interesovanja, submisivnost, gubitak interesovanja za budućnost, deterioracija ličnih navika, gubitak individualnosti

Galager: fenomen hospitalizma je direktno srazmeran dužini hospitalizacije

Question 10

koje su alternative klasičnoj psihijatriji?

Answer 10

• terapijske komune
• reforma psihijatrijskih službi (u Evropi)
• Pokret demokratske psihijatrije

Question 11

početak terapijskih komuna?

Answer 11

Počele su da se osnivaju polovinom 20. veka

Prvu terapijsku komunu („Kingsli Hol“) osnovao je R. Leng u Londonu

Kasnije, tokom godina osnivane su brojne komune po Evropi i Americi: kuće na pola puta, hosteli

Question 12

šta je terapijska komuna?

Answer 12

Nov način smeštaja i lečenja (zajedno i pacijenti i osoblje, bez belih mantila, bez lekova)

Mesto gde se vežba kontrola ludila

Velika terapijska grupa gde postoji učenje kroz iskustvo

Skup socijalnih, kulturnih, psiholoških sistema koji više liče na porodicu, školu, političku organizaciju

Mesto snažne psihološke podrške

Question 13

šta je ljekovito u terapijskoj komuni?

Answer 13

• Demokratizacija
• Permisivnost, tolerancija prema psihopatološkim ispoljavanjima
• Konfrontacija sa realnošću
• Komunalizam, zajedništvo i pripadanje

Question 14

pozitivne i negativne strane terapijskih komuna?

Answer 14

Za mnoge pacijente ovo iskustvo je lekovito

Problem je povratak u svakodnevicu

Kod osoblja se često javlja „sindrom izgaranja“

Question 15

reforma psihijatrijskih službi u Evropi? šta je rekao Bazalja?

Answer 15

Polovinom 20. veka u Italiji se osniva Pokret Demokratske psihijatrije

Roteli: Psihijatrija je uvek nastojala da se bavi nevidljivim stvarima da se ne bi bavila vidljivim… Mi se bavimo svakodnevnim, konkretnim uslovima ljudi

Bazalja: Analizirajmo svet terora, svet nasilja, svet isključenja. Ako ne priznamo da smo taj svet mi, da smo deo sveta prevare i pretnje koja uništava bolesnika, nećemo moći da shvatimo da je kriza bolesnika naša kriza

Question 16

ideje Pokreta demokratske psihijatrije?

Answer 16

Bazalja: Naša praksa dokazuje da pacijent može biti mentalno bolestan, a ipak da nastavi da živi u socijalnoj zajednici, uz asistenciju psihijatrijske službe, dakle da psihijatrijska institucija ne mora nužno da „usisa“ pacijenta u svoju strukturu

Question 17

šta se desilo u Italiji?

Answer 17

Na inicijativu Pokreta za demokratsku psihijatriju donet je 1978. godine Psihijatrijski zakon 180

Question 18

šta je Psihijatrijski zakon 180?

Answer 18

Psihijatrijski zakon 180 predstavlja „socijalnu akciju u cilju unapređenja mentalnog zdravlja”

Question 19

šta je Psihijatrijski zakon 180 predviđa?

Answer 19

• zatvaranje svih psihijatrijskih bolnica u Italiji i postepeno otvaranje teritorijalnih Centara za mentalno zdravlje i Centara za dijagnostiku i lečenje pri opštim bolnicama
• zabranu gradnje novih psihijatrijskih bolnica
• značajno ograničenje prisilne hospitalizacije

Question 20

suštinske promjene koje donosi psihijatrijski zakon 180?

Answer 20

Redefinisanje uloge psihijatrije i psihijatara i fleksibilnija raspodela moći

Promenjen koncept „bolesti“ – simptomi u medicinskom smislu se uzimaju u obzir, ali se uzima u obzir i socijalni milje u kome se osoba nalazi. („Subjekt naše intervencije nikad nije samo bolest, niti „opasnost“, već egzistencija čoveka – patnja i njegov odnos prema društvu i društvenim temema“ (Roteli)

Promenjen cilj intervencije – pored medicinskih i socijalni problemi pacijenata postaju značajni.

Psihijatrijska intervencija je usmerena ka socijalnoj rehabilitaciji – pacijentu se pomaže da živi sa svojom bolešću u zajednici

Promenjen prostor gde se sprovode intervencije – to više nije samo medicinska institucija, već i kuća pacijenta, radno mesto

Promenjena organizacija psihijatrijske službe – umesto bolnica osnivaju se teritorijalni centri za mentalno zdravlje. Ovi centri treba da budu prolazni (da pacijenti ulaze i izlaze, da ne ostaju godinama), upotrebljivi (da služe potrebama ljudi) i providni (ustanove moraju da budu transparentne, vidljive stanovništvu)

Question 21

transformirsanje i ukidanje psihijatrijskih bolnica?

Answer 21

Proces ukidanja psihijatrijske bolnice trajao je 6 godina

Priprema:
- zajednički sastanci osoblja i pacijenata
- rad na promeni odnosa pacijent-psihijatar
- uvođenje plaćenog rada na raznim poslovima u bolnici
- postepeno vođenje pacijenata u grad
- nalaženje grupnih stanova za pacijente
- dobijanje socijalne pomoći ili zapošljavanje
- grupe pacijenata žive u manjim stanovima uz podršku medicinskog osoblja i volontera

Question 22

stvaranje teritorijalne službe u Trstu?

Answer 22

Otvaranje centara za mentalno zdravlje organizovanih po teritorijalnom principu
- ovi centri su otvoreni 24 sata

Svaki centar ima nekoliko kreveta za pacijente u krizi koji tu ostaju kraće vreme

Službe koje se brinu o pacijentima ne ostvaruju samo medicinsku negu već aktivno rade na njihovoj socijalnoj rehabilitaciji (nalaženje posla, stanova…)